ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗

Alergia krzyżowa - co to jest? Tabela reakcji krzyżowych

Jesteś uczulony na pyłki traw i myślisz, że tylko one mogą wywołać reakcje alergiczne? Nic bardziej mylnego. Większość alergenów wchodzi w reakcje krzyżowe, dlatego u osób uczulonych na pyłki może pojawić się silna reakcja alergiczna na niektóre owoce i warzywa. Każdy alergik powinien znać tabelę reakcji krzyżowych, żeby wiedzieć jakie produkty mogą mu zaszkodzić.
Osoba uczulona na owoce
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Alergia krzyżowa jest niespodziewana i wielu alergików nie wie, że może do niej dojść, np. po spożyciu produktów, na które oficjalnie nie są uczuleni.
  • Często do reakcji alergicznej dochodzi po kontakcie z alergenem, który jedynie wykazuje podobieństwo do tego pierwotnie uczulającego.
  • Alergicy w okresie pylenia powinni uważać również na pokarmy, gdyż często warzywa i owoce krzyżują się z danymi pyłkami.
SPRAWDŹ TEŻ: Alergia - co to jest i jakie są jej rodzaje? Leczenie
Spis treści

Reklama

Co to jest alergia krzyżowa?

Polskie Towarzystwo Alergologiczne szacuje, że około 30 proc. pacjentów z alergią na pyłki roślin reaguje krzyżowo z pokarmami. Problem nasila się szczególnie latem i wiosną, kiedy pylą najbardziej alergizujące drzewa, trawy i zboża. Okazuje się, że ogromne znaczenie dla zdrowia alergików ma w tym okresie świadomość tego, co mogą, a czego nie powinni jeść.

Z alergią krzyżową mamy do czynienia, gdy przeciwciała IgE wytworzone przez organizm alergika pierwotnie w kierunku jednego alergenu, rozpoznają podobne białko pochodzące z innego alergenu. W jednym czasie pojawia się wtedy reakcja alergiczna na co najmniej dwa alergeny.

Reakcja krzyżowa może zachodzić między różnymi alergenami pokarmowymi, między pokarmowymi i wziewnymi (pyłki, sierść zwierząt) oraz między pokarmowymi i kontaktowymi (np. z lateksem).

Reklama

Objawy alergii krzyżowej

Reakcja krzyżowa najczęściej zachodzi już po 15-30 minutach od zjedzenia produktu, który wchodzi w reakcję z innym alergenem. Reakcję może wywołać nawet niewielka ilość alergenu.

Mogą pojawić się wtedy dolegliwości ze strony układu oddechowego, pokarmowego i problemy skórne, rzadziej objawy ogólnoustrojowe, np. wstrząs anafilaktyczny. Najczęściej są to:

  • wodnisty katar,
  • skurcz oskrzeli,
  • pieczenie i świąd języka, warg, policzków,
  • spierzchnięte wargi,
  • zajady,
  • zmiany skórne (pokrzywka, atopowe zapalenie skóry),
  • obrzęk Quinckego,
  • łzawienie oczu;

Do tego mogą dojść bóle brzucha, wymioty i biegunka.

Alergia krzyżowa - brzoza

Często alergia krzyżowa pojawia się, gdy w reakcję wejdą ze sobą pyłki roślin (alergie wziewne) i owoce czy warzywa.

Taki przypadek mamy z bardzo popularną alergią na pyłki brzozy (z danych Polskiego Towarzystwa Alergologicznego wynika, że aż w 80 proc. przypadków dochodzi do reakcji krzyżowej). Okazuje się, że uczuleni na nie pacjenci nie powinni w czasie pylenia brzozy jeść:

  • jabłek,
  • gruszek,
  • kiwi,
  • moreli i brzoskwiń,
  • marchwi,
  • selera,
  • pomidorów,
  • orzechów laskowych,
  • curry.

Zresztą dodatkowe reakcje alergiczne mogą pojawić się nie tylko, gdy pacjent w okresie pylenia zjada czyste orzechy laskowe, ale także, gdy są one wykorzystywane w przetwórstwie spożywczym i kosmetycznym.

Osoba uczulona na pyłki brzozy może też reagować alergicznie na pyłki olszy, leszczyny, dębu, grabu i buku.

Reklama

Alergia krzyżowa - trawy

Wiosna i lato to najtrudniejszy czas dla uczulonych na trawy oraz zboża, dlatego, żeby nie nasilać i tak nieprzyjemnych objawów (katar sienny, łzawienie oczu, duszności) wynikających z samego pylenia, trzeba wyeliminować z diety w tym czasie rośliny, które wchodzą w reakcję krzyżową z trawami i zbożami

NAleży szczególnie uważać wtedy na:

  • ziemniaki,
  • pomidory,
  • seler,
  • groch,
  • kiwi,
  • melony,
  • orzeszki ziemne,
  • produkty mączne.
ALLERTEC® EFFECT
Stosuje się u dorosłych i młodzieży w wieku 12 lat i powyżej w celu złagodzenia objawów kataru siennego (katar, zatkany nos, kichanie, świąd oraz zaczerwienione i łzawiące oczy) oraz innych postaci alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i alergicznego zapalenia spojówek (obrzęk, świąd, zaczerwienione i łzawiące oczy). Lek może być również stosowany do leczenia swędzących wysypek skórnych (bąble lub pokrzywka). Bilastyna hamuje powstawanie bąbli oraz zaczerwienienia skóry przez 24 godziny po przyjęciu pojedynczej dawki, dzięki czemu poprawia się jakość snu i jakość życia
ALLERTEC® EFFECT. Skład i postać: Każda tabletka zawiera 20 mg bilastyny. Wskazanie: Objawowe leczenie sezonowego i całorocznego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek oraz pokrzywki. Allertec Effect jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży (w wieku 12 lat i powyżej). Podmiot odpowiedzialny: Zakłady Farmaceutyczne POLPHARMA S.A. ChPL: 03.08.2022 r

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
REKLAMA

Alergia krzyżowa - roztocza

Osoby, które mają alergię wziewną na roztocza kurzu domowego powinny przez cały rok unikać diety bogatej w owoce morza. Roztocza wchodzą w reakcję krzyżową z krabami, krewetkami, ośmiornicami i homarami.

Warto też zwrócić uwagę na gotowe produkty, które mogą w swoim składzie zawierać niewielkie ilości owoców morza, czyli różnego rodzaju pasty, sosy i sałatki.

Reklama

Alergia krzyżowa - nikiel

Alergia na nikiel jest coraz powszechniejsza i obecnie zajmuje jedno ze szczytowych miejsc na liście najpopularniejszych alergenów. Wpływ ma przede wszystkim zwiększony kontakt m.in. z biżuterią, metalowymi sztućcami czy garnkami, a także nożyczkami i monetami. Alergia na nikiel najczęściej objawia się kontaktowo, może jednak być też pokarmowa.

Te dwa rodzaje mogą występować oddzielnie lub razem, gdy dochodzi do alergii uogólnionej. Pojawiają się wtedy zarówno zmiany na skórze, jak i trudności z oddychaniem czy dolegliwości brzuszne.

Alergia na nikiel ujawnić się może także w ramach reakcji na silny stres. Istnieją też tezy, że wpływ na nasilenie czy złagodzenie objawów może mieć cykl menstruacyjny, a także ciąża lub stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Nie ma jednak badań, które by to jednoznacznie potwierdziły.

O ile alergię kontaktową na nikiel da się w jakimś stopniu wyeliminować, ciężko usunąć całkowicie usunąć ten alergen z diety. To ile znajduje się go w pokarmie zależy od kilku czynników, jak rodzaj gleby czy stopień przetworzenia produktu.

Alergie krzyżowe nikiel daje z palladem, który występuje w telefonach komórkowych, monitorach, zegarkach, biżuterii, a także w katalizatorach oraz urządzeniach do kontrolujących zanieczyszczenia w ogniwach paliwowych w samochodach i ciężarówkach.

Reklama

Tabela reakcji krzyżowych

Alergeny takie, jak np. pyłki traw mogą wywoływać alergie wziewne i wchodzą w reakcję z alergiami pokarmowymi. Oto najczęstsze alergeny reagujące krzyżowo:

  • pyłek leszczyny (pyłek drzew brzozy, olszy, dębu, grabu, buku orzech laskowy),
  • pyłek traw (melon, arbuz, pomidor, mąka z żyta i pszenicy),
  • pyłek bylicy (seler, marchew, przyprawy),
  • pyłek drzew oliwnych (pyłek jesionu, ligustru pospolitego, pyłek bzu, lilaka),
  • pyłki leszczyny (gruszki, jabłka),
  • pyłki topoli (pyłki wierzby)
  • roztocze kurzu domowego (skorupiaki: krewetki, kraby, ostrygi ślimaki),
  • grzyby Alternaria alternata (grzyby Cladosporium herbarum, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum, Fusarium solan, lateks),
  • pióra (jajo kurze, mięso kurze),
  • sierść kota i psa (mięso wieprzowe),
  • lateks gumy naturalnej (banan, awokado, kiwi, papaja, ananas, melon, mango, kasztan jadalny, migdały, grejpfruty, seler, ziemniaki, orzechy, pomidory, marchew, papryka, szpinak, sałata, fikus),
  • ryż (trawy/zboża, mąka żytnia, pszenna, owies),
  • orzech ziemny (bylica, owoce pestkowe: śliwka, brzoskwinia, 
    groch, soja, pomidor, lateks),
  • słonecznik (drzewo oliwne, trawy/zboża, bylica, złocień),
  • rumianek (trawy/zboża, brzoza, bylica, ambrozja),
  • rzepak (brzoza, trawy/zboża),
  • ambrozja (jesion, bylica, rumianek, owoce pestkowe, tj. jabłka, gruszka, melon, seler, lateks),
  • papryka (brzoza, bylica, seler),
  • pomidor surowy (brzoza, trawy/zboża, bylica, owoce pestkowe: jabłko, gruszka, surowy ziemniak, seler, orzech ziemny, lateks),
  • surowa marchew (brzoza, bylica, mango, melon, ogórek, seler),
  • jad pszczoły (jad osy lub szerszenia),
  • kakao (fasola, soja, soczewica, groch, orzeszki ziemne, zielony groszek),
  • cytrusy (trawy, brzoskwinie, roztocza kurzu domowego),
  • truskawki (jabłka, brzoskwinie, banany, mandarynki, gujawa, pyłki brzozy),
  • kwas acetylosalicylowy (niesterydowe leki przeciwzapalne).

Czytaj również

Bibliografia

  • Adam J. Sybilski, Alergia krzyżowa, Medycyna po Dyplomie, kwiecień 2017, s. 48-59
  • Panaszek B. Źródła alergenów reagujących krzyżowo i ich znaczenie kliniczne. Alergia 2010;4:32-8
  • Adam Wawrzeńczyk Zbigniew Bartuzi, Zespoły kliniczne alergii krzyżowej, Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 64-66
  • Rapiejko P, Lipiec A. Wybrane aspekty alergii krzyżowej. Alergoprofil 2006; 2:11-5
  • Panaszek B. Źródła alergenów reagujących krzyżowo i ich znaczenie kliniczne. Alergia 2010;4:32-8
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Artykuł napisany przez
Joanna Barczykowska-Tchorzewska
Od początku związana z dziennikarstwem medycznym. Autorka licznych wywiadów, artykułów oraz reportaży poświęconych zdrowiu i medycynie. Wyróżniona w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2015 przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia. W latach 2009-2010 związana z Gazetą Wyborczą, od 2010 do 2015 roku odpowiadała za dział zdrowie w serwisach i dzienniku „Polska The Times. Dziennik Łódzki”. Od 2016 roku związana z Medme.pl, jako redaktor naczelna portalu i wiceprezes spółki Pharma Partner.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Rodzaje alergii i alergeny
Dlaczego uczulenie na jabłka występuje razem z alergią na pyłki brzóz? Przyczyny i objawy
Jabłka
Skaza białkowa u dorosłych - objawy i dieta. Jak ją rozpoznać?
Szklanka mleka a problem skazy białkowej
Uczulenie na pomidory – objawy na rękach, w ustach. Jak leczyć alergię?
Kobieta nie chce jeść pomidorów
Podobne artykuły
Kobietę swędzi nos
Swędzenie nosa - w środku, z lewej i prawej strony. Co oznacza?
Bylica
Alergia na bylicę - jak ją leczyć i czego nie jeść? Objawy
Dziecki mają często alergię na koty i psy
Jakie objawia się alergia na kota i kiedy jest powód do niepokoju?
Kobietę swędzi twarz
Uczulenie na twarzy – od kosmetyków, słońca, maseczki. Jak łagodzić objawy?
Jajecznica
Jak objawia się uczulenie na jajka i czy białko jest groźniejsze od żółtka?

Reklama


1/3 kobiet ma niedobór tego pierwiastka 😲
Sprawdź powód!