Nazwa anyż bowiem przyporządkowana jest do owoców dwóch różnych roślin, z których każda może mieć nieco odmienne właściwości. Należy więc rozróżnić anyż gwiaździsty, nazywany również badianem właściwym (i błędnie anyżkiem), od biedrzeńca anyżu, nazywanego również anyżem lub anyżkiem.
Czy jeden i drugi anyż mają właściwości lecznicze? Jak odróżnić obie rośliny i nie pomylić ich w kuchni, ani apteczce.
Reklama
Co to jest anyż?
Anyż gwiaździsty często mylony jest z rośliną o nazwie biedrzeniec anyż. Obie rośliny wykorzystywane są zarówno w przemyśle:
- kulinarnym,
- zielarskim,
- kosmetycznym,
- farmaceutycznym,
a różnica w ich właściwościach może być niewielka i dotyczy przede wszystkim walorów smakowych. To co na pewno je łączy, to główny składnik występujący w olejku eterycznym obu roślin – anetol. Substancja ta wykazuje właściwości grzybobójcze, bakteriobójcze, przeciwbólowe oraz wiatropędne. Dzięki temu, surowce olejkowe zarówno z anyżu gwiaździstego, jak i z biedrzeńca, mogą być stosowane zamiennie w różnych gałęziach przemysłu.
Czym różnią się od siebie anyż gwiaździsty i biedrzeniec anyż?
Anyż gwiaździsty, zwany również anyżem gwiazdkowym, często błędnie nazywany anyżkiem, to tak naprawdę owoc pochodzący z drzewa badian właściwy(łac.Illicium verum Hook. f.) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny cytryńcowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji, gdzie jest uprawiany. W Europie pojawił się w XVII wieku. Anyż gwiaździsty wziął swoją nazwę od charakterystycznego kształtu, czyli ośmioramiennych gwiazdek wypełnionych brązowymi nasionami. To właśnie ten wysuszony owoc ma w sobie tyle cennych właściwości, dzięki którym znajduje tak szerokie zastosowanie. Właściwości lecznicze anyżu gwiaździstego docenianie były już przez starożytnych Greków i Egipcjan. Obecnie, ośmioramienne gwiazdki anyżu wykorzystywane są z powodzeniem w kuchni, ale również do produkcji leków oraz kosmetyków.
Nazwa anyż lub anyżek zarezerwowana jest z kolei dla rośliny o nazwie biedrzeniec anyż (łac. Pimpinella anisum L.), która należy do rodziny selerowatych. Jego pochodzenie nie jest do końca określone, ale literatura wskazuje na wschodnie obszary basenu Morza Śródziemnego, Bliskiego Wschodu i Egiptu. Tam też, już w czasach starożytnych, wykorzystywany był zarówno do celów kulinarnych, jak i leczniczych. W Polsce anyż pojawił się w średniowieczu, a swoją późniejszą sławę zawdzięcza przede wszystkim Zakonowi Benedyktynów. Współcześnie biedrzeniec anyż występuje głównie w uprawie. Nasiona biedrzeńca anyżu przyjmują szaro-zieloną barwę i mierzą ok. 4 mm.
Reklama
Właściwości anyżu
Dzięki swoim różnorodnym właściwościom, obie odmiany anyżu znajdują szerokie zastosowanie zarówno na rynku kulinarnym, jako przyprawy, czy dodatki do napojów i naparów, jak i w przemyśle medycznym, farmaceutycznym i zielarskim oraz w branży kosmetycznej.
Anyż gwiaździsty wykazuje wiele właściwości leczniczych, wśród których warto wymienić:
- działanie rozkurczowe i wiatropędne,przy jednoczesnym korzystnym wpływie na proces trawienia i przyswajania składników pokarmowych. Zalecany jest więc szczególnie osobom zmagającym się z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego oraz zaburzeniami przemiany materii. Doskonale sprawdza się jako środek na niestrawność, wzdęcia i gazy,
- działanie moczopędne, dzięki czemu może wspomagać usuwanie toksyn z organizmu oraz okazać się wsparciem dla osób cierpiących na kamicę nerkową,
- działanie antybakteryjne,które może okazać się pomocne w leczeniu infekcji,
- działanie przeciwgrzybicze,
- działanie wspomagające układ odpornościowy,
- niewielkie działanie przeciwbólowe,
- korzystny wpływ na apetyt oraz laktację,
- wsparcie w walce ze schorzeniami układu oddechowego, przydatny szczególnie na suchy kaszel i chrypkę,
- wspomaganie leczenia kolki oraz reumatyzmu,
- neutralizacje nudności,
- korzystny wpływ na potencję,
- poprawianie kondycji skóry oraz włosów. Wykorzystywany jest w kosmetykach zapobiegających starzeniu się skóry,
- wpływ na lepszy wygląd cery, szczególnie tej ze skłonnościami do trądziku (redukuje produkcję sebum).
Dzięki zawartości tego samego składnika w olejku, biedrzeniec anyż wykazuje podobne właściwości lecznicze, jak anyż gwiaździsty. Jego owoce często są składnikiem syropów na kaszel, bowiem korzystnie wpływają na wykrztuszanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych. Biedrzeniec anyż wykazuje również działanie rozkurczowe, antybakteryjne, moczopędne i wiatropędne. Ponadto, stosowany zewnętrznie, działa odkażająco na skórę, odstrasza owady i może przydać się w walce z pasożytami. Pobudza również laktację.
Reklama
Anyż na zmarszczki
Anyż wykorzystywany jest również jako środek wspomagający wygładzanie skóry i redukcję zmarszczek. Dlatego chętnie korzystają z niego producenci specjalistycznych kosmetyków zapobiegających starzeniu się skóry.
Specjalny preparat przeciwzmarszczkowy można nawet przygotować własnoręcznie. Do tego celu wystarczy jedynie kilka łyżek nasion anyżu oraz szklanka wody. Do gotującej się wody trzeba dodać nasiona anyżu (całe lub pokruszone), po czym odstawić naczynie do ostygnięcia. Tak przygotowany płyn należy przelać do zamykanego naczynia (np. buteleczki po płynie do demakijażu) i odstawić na kilkanaście dni. Kiedy preparat będzie już gotowy do użycia, to stosujemy go tak jak inne płyny do pielęgnacji skóry twarzy. Twarz należy przemywać dwa razy dziennie przy pomocy wacika nasączonego anyżowym preparatem, zwracając szczególną uwagę na miejsca ze skłonnościami do powstawania zmarszczek. Później nie pozostaje już nic innego jak oczekiwanie na efekty.
Reklama
Anyż - przyprawa
Anyż to przede wszystkim roślina przyprawowa. Anyżu gwiaździstego można używać w kuchni zarówno w całości, w postaci suszonych owoców w kształcie gwiazdek, jak również w wersji zmielonej, w formie czerwono-brązowego proszku. Jako aromatyczna przyprawa, anyż gwiazdkowy wykorzystywany jest zarówno w daniach kuchni orientalnej, jak i europejskiej. Z jednej strony znajduje on swoje zastosowanie, jako dodatek do bardziej wytrawnych potraw mięsnych (z wołowiny lub kurczaka) i zup, z drugiej zaś stanowi dodatek do wyrobów cukierniczych (ciast, budyniów, dżemów, kompotów etc.). Z kolei olej wytwarzany w procesie ekstrakcji parowej anyżu często jest wykorzystywany jako dodatek do napojów, czy aromatyzowania likierów alkoholowych.
Na polskich stołach anyż gwiaździsty gości najczęściej podczas świąt. Wzbogaca on wówczas swoim aromatem zarówno mięsa, jak i warzywa, ciasta i inne wypieki oraz napoje, w tym alkohole. Jest popularnym dodatkiem do kompotów, kawy i herbaty.
Anyż znajdziemy również w wielu mieszankach przypraw, szczególnie orientalnych. Jest jednym z głównych składników chińskiej przyprawy pięciu smaków.
Z kolei anyż biedrzeniec, chociaż zdecydowanie rzadziej spotykany w kuchni orientalnej, jest powszechnie stosowany, jako przyprawa do ciast i słodyczy, czy pieczywa żytniego. Można go z powodzeniem dodawać do dań z drobiu, ryb, warzyw, czy zup. Aromat anyżu biedrzeńca odnaleźć można również w napojach alkoholowych.
Reklama
Gdzie kupić anyż?
Gwiazdki anyżu, jak i w formie sproszkowanej przyprawy, czy jako olejek anyżowy, można kupić niemalże w każdym sklepie. Ich cena nie jest zbyt wygórowana i uzależniona od rodzaju anyżu (gwiazdkowy, czy biedrzeniec), wielkości opakowania oraz producenta. Koszt anyżu kształtuje się na poziomie ok. 3 do 10 zł.
Reklama
Herbata anyżowa
Dzięki swoim właściwościom leczniczym, anyż jest często wykorzystywany jako podstawowy składnik herbat i naparów. Zaparzenie herbaty anyżowej nikomu nie powinno sprawić problemu. Aby uzyskać doskonały napar, wystarczy jedną łyżkę sproszkowanych owoców anyżu zalać wrzącą wodą i gotować przez 10 minut.Tak przygotowana herbata z anyżem może okazać się nieoceniona w przypadku dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Wspomniany napar można z powodzeniem pić nawet kilka razy dziennie. Herbata z anyżem polecana jest również kobietom karmiącym piersią, które zmagają się z niewystarczającą ilością pokarmu. Napar anyżowy sprawdzi się również w leczeniu kaszlu, czy kolek jelitowych. Mogą go spożywać również małe dzieci.
Reklama
Smak anyżu
Anyż gwiaździsty charakteryzuje się bardzo intensywnym, korzenno-słodkawym smakiem. Bukiet ma mocny, ostry i podobny do bukietu lukrecji. Jest bardzo charakterystyczny dla potraw kuchni chińskiej.
Biedrzeniec anyż ma słodki i aromatyczny bukiet. W smaku może przypominać koper włoski, z delikatną nutą lukrecji.
Anyż w ciąży
Anyż można bez obaw spożywać w ciąży. Wpływa on pozytywnie na zaburzenia ze strony układu pokarmowego, problemy z gazami, czy wzdęciami. Może okazać się również nieoceniony w przypadku wystąpienia kaszlu. Warto pamiętać o tym, że anyż wspomaga także laktację.
Czytaj również:
