Reklama
Jakie badania na trzustkę?
Badania trzustki są liczne, a ich konkretny rodzaj zaleca się w zależności od podejrzewanego rodzaju schorzenia. Jakie badania na trzustkę i wątrobę należy wykonać, by diagnostyka była pełna i miarodajna?
Dostępnych jest kilka testów diagnostycznych, które pozwalają wykryć wszelkie nieprawidłowości w pracy trzustki. Należą do nich między innymi:
- pomiar stężenia enzymów trzustkowych we krwi oraz moczu (amylazy i lipazy) – badanie to polega na sprawdzeniu, czy poziom enzymów nie jest zbyt wysoki, ani zbyt niski, ponieważ wtedy trzustka pracuje nieprawidłowo;
- USG, czyli badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej – to najmniej ingerujące badanie ze wszystkich dostępnych badań obrazowych;
- badania genetyczne pełnią ważną rolę w diagnozie chorób trzustki;
- tomografia komputerowa – to rodzaj badania, który wiąże się z silnym promieniowaniem, dlatego rekomenduje się ją tylko pacjentom, którzy cierpią na schorzenia trzustki z niewyjaśnionych powodów lub mają na niej torbiele oraz nowotwory. Tomografia to nowoczesna metoda, dzięki której można dostać bardzo wyraźne oraz precyzyjne obrazy pojedynczych tkanek i narządów.
O tym, jakie badania przy chorej trzustce wykonać, decyduje lekarz. Pacjent natomiast powinien pamiętać o regularnej profilaktyce i systematycznych konsultacjach, ponieważ choroby tego narządu mogą być groźne w skutkach.
Reklama
Badania trzustki z krwi
Jak wygląda zależność chora trzustka a morfologia? Czy badania ogólne krwi są w stanie wykryć schorzenia tego narządu? Mogą one wskazywać np. na rozwijający się w organizmie stan zapalny, jednak do diagnostyki samej trzustki potrzebne są bardziej szczegółowe testy. Badania krwi na trzustkę polegają na laboratoryjnej analizie pewnych parametrów. Na pobranych próbkach bada się m.in.:
- enzymy trzustkowe o problemach z trzustką świadczyć będzie podwyższony poziom enzymów trzustkowych, a także nadmierna liczba leukocytów, których funkcją jest ochrona przed bakteriami. Do zwiększeniu poziomu białych krwinek dochodzi w przypadku ostrego zapalenia trzustki, a także jej torbielach;
- markery nowotworowe – to badanie wykonuje się, gdy u pacjenta występuje podejrzenie raka trzustki. Polega ono na oznaczeniu we krwi poziomu markerów nowotworowych, czyli substancji, których wysoki poziom może właśnie oznaczać zmiany nowotworowe.
O tym, jakie badania krwi na trzustkę przeprowadzić, decyduje lekarz, po wstępnej konsultacji polegającej przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie.
Zmiany w morfologii trzustki mogą wykrywać natomiast niektóre badania obrazowe.
Reklama
Badanie USG trzustki
USG, czyli badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej jest całkowicie nieinwazyjnym i bezbolesnym badaniem obrazowym, w którym lekarz ocenia stan narządów zlokalizowanych w obrębie brzucha, w tym właśnie trzustki. USG pozwala zobaczyć trzustkę w odniesieniu do innych, sąsiadujących z nią narządów, ocenić jej budowę, wielkość i strukturę. Pozwala to specjaliście na analizę, czy trzustka jest w stanie zapalnym.
Co wykrywa USG trzustki? Rak tego narządu do dziś nie jest uleczalny, więc wielu pacjentów poddaje się badaniu celem wykluczenia zmian nowotworowych. W licznych przypadkach ogniska takich zmian zostają zauważone podczas badania, jednak samo USG nie daje stuprocentowej pewności, że zmiany rzeczywiście nie powstały.
Zarówno guzy, jak i zapalenie trzustki na USG są podstawą do dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki. W przypadku stanu zapalnego lekarz może zlecić np. badania krwi celem określenia poziomu białka CRP.
Opis USG trzustki przeważnie zawiera informację o wielkości narządu, jego echogeniczności i morfologii, a niekiedy również odcieniu (jasna trzustka na USG może świadczyć o stłuszczeniu narządu). Jeśli parametry te mieszczą się w normie, podejrzewać można, że trzustka jest zdrowa.
Reklama
Badanie EUS trzustki
Tradycyjne USG jamy brzusznej może być niekiedy uzupełnione tzw. badaniem EUS trzustki, czyli ultrasonografią endoskopową. Wykonuje się ją, wprowadzając głowicę ultrasonograficzną do wewnątrz przewodu pokarmowego pacjenta, przez jego jamę ustną. Badanie przypomina gastroskopię.
Czy EUS jest bardziej miarodajne niż USG? Jego przewaga polega przede wszystkim na możliwości jednoczesnego przeprowadzenia drobnych zabiegów endoskopowych, np. drenażu torbieli lub pobrania wycinka.
Czy badanie EUS jest bolesne? Zwykle przeprowadza się je w miejscowym znieczuleniu pozwalającym wyeliminować dolegliwości bólowe. Wiele zależy też od indywidualnego progu bólu pacjenta oraz tego, czy badaniu towarzyszą jakieś zabiegi.
Reklama
Badania na raka trzustki
Rak trzustki jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów i charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Dzieje się tak, ponieważ przeważnie wykrywany jest już w bardzo zaawansowanym stadium, kiedy guz jest nieoperacyjny i daje przerzuty do innych narządów.
Nowotwór ten długo bowiem nie daje o sobie znać, a nawet, jeśli pojawiają się jakieś symptomy, są one niespecyficzne. Diagnostyka raka trzustki opiera się na badaniach obrazowych i badaniach z krwi. Podstawowe badania zlecane przy podejrzeniu choroby to:
- USG jamy brzusznej,
- EUS trzustki,
- tomografia komputerowa jamy brzusznej,
- badania biochemiczne krwi z oznaczeniem markerów trzustkowych (CA19-9).
Niekiedy pacjenci zastanawiają się, czy raka trzustki wykrywają badania z krwi. Jeśli są to badania ogólne, nie zawsze ich wynik wskazuje na rozwijającą się chorobę, zwłaszcza, jeśli jej stadium nie jest zaawansowane.
Zależność rak trzustki a morfologia pojawia się dopiero, kiedy organizm jest już wyniszczony przez chorobę i ogólne wyniki bardzo się pogarszają. Aby wykryć nowotwór z badań krwi, trzeba określić w nich konkretny marker wskazujący na obecność raka.
Reklama
Badania na zapalenie trzustki
Ból w nadbrzuszu, nudności czy biegunka mogą być objawami zapalenia trzustki. Jakie badania należy wykonać, aby wykluczyć lub potwierdzić podejrzenia o rozwijającym się stanie zapalnym? Są to przede wszystkim badania obrazowe, takie jak ultrasonografia jamy brzusznej lub ultrasonografia endoskopowa.
Widoczne na niej powiększenie narządu, nacieki zapalne, torbiele lub zwapnienia mogą świadczyć o stanie chorobowym. Obrazowe badania na zapalenie trzustki to także tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Dają one dokładniejszy i bardziej precyzyjny obraz niż USG.
Obrazową diagnostykę zapalenia trzustki warto uzupełnić o badania z krwi. Przede wszystkim powinny one obejmować określenie poziomów enzymów trzustkowo-wątrobowych. Przydatne może się również okazać określenie poziomu białka CRP, który – podwyższony – świadczy o rozwijającym się w organizmie zapaleniu.
Reklama
Cena badania trzustki z krwi
Wszelkie badania trzustki przy podejrzeniu jakiegokolwiek jej stanu chorobowego, można wykonać bezpłatnie w ramach NFZ. Potrzebne jest do tego jednak skierowanie od lekarza (nie musi to być specjalista, wystarczy skierowanie od lekarza rodzinnego).
Cena badań trzustki wykonywanych prywatnie może być różna, w zależności od tego, jaki pakiet badań zostanie wybrany i jaka placówka go przeprowadzi. Pełna diagnostyka, łącząca testy laboratoryjne z badaniami obrazowymi może kosztować nawet kilkaset złotych.
Niektóre placówki oferują pełne pakiety badań na wątrobę i trzustkę. Cena badań krwi jest z reguły niższa niż cena USG lub tomografii. Same testy laboratoryjne można wykonać już za kilkadziesiąt złotych.
Warto jednak pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy przeprowadzić pełną diagnostykę, a przede wszystkim – skonsultować się z lekarzem i wykonać wszelkie badania przez niego zlecone.
