Cytologia jest badaniem polegającym na pobraniu wymazu z tarczy i szyjki macicy oraz wykonaniu rozmazu i laboratoryjnej oceny materiału. Cytologię wykonuje się w profilaktyce i diagnostyce raka szyjki macicy.
Badanie to pozwala wykryć nie tylko nowotwory, ale też stany zapalne i obecność komórek „podejrzanych onkologicznie”, czyli takich z których może się rozwinąć rak szyjki macicy.
Reklama
Kiedy zrobić cytologię w ciąży?
Rutynowo i kontrolnie cytologia w ciąży powinna zostać wykonana przynajmniej jeden raz – w tym zakresie jest to jedno z badań obowiązkowych dla każdej ciężarnej kobiety w Polsce.
Specjaliści rekomendują przeprowadzenie cytologii jeszcze przed upływem 10. tygodnia ciąży, wraz z zestawem innych badań, mających głównie na celu stwierdzenie prawidłowej implementacji zarodka w macicy oraz określenie ogólnego stanu zdrowia przyszłej matki.
Kobiety, które nie wykonają cytologii w tym terminie, powinny to zrobić w późniejszych tygodniach. Badanie można przeprowadzić nawet w III trymestrze.
Zazwyczaj jedno badanie cytologiczne w ciąży okazuje się w zupełności wystarczające, jednak w przypadku uzyskania niepokojącego wyniku, cytologię będzie należało powtórzyć we wskazanym przez lekarza terminie.
Reklama
Czy cytologia w ciąży jest bezpieczna?
Cytologia jest badaniem bezpiecznym i jako taka może być wykonywana w ciąży. Wymaz pobiera się specjalną szczoteczką w czasie rutynowego badania ginekologicznego z użyciem wziernika. Cytologia w ciąży, w sensie technicznym, niczym nie różni się od analogicznego badania u kobiet nie będących w ciąży.
Przeprowadzenia badania cytologicznego jest zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczno-Położnicze.
Badanie jest refundowane i można je przeprowadzić w ramach NFZ. Z tego powodu przeprowadzenia cytologii u kobiet w ciąży jest całkowicie bezpłatne. Warto jednak wspomnieć, że dotyczy to tylko metody klasycznej. Za cytologię płynną należy zapłacić.
Kobietom, które nie są w ciąży również przysługuje refundacja badania cytologicznego. Dotyczy to kobiet między 25. a 59. rokiem życia raz na trzy lata.
Reklama
Wynik cytologii w ciąży wg skali Bethesda
Wynik cytologii ciężarna otrzymuje przynajmniej po upływie kilku dni (możliwe, że nawet po 2-4 tygodniach). Opis nie różni się od opisu „zwykłej” cytologii. Wyniki mogą więc być zinterpretowane i opisane za pomocą jednej z dwóch dostępnych skal: Bethesda lub Papanicolau. W pierwszym przypadku możliwe wyniki cytologii w ciąży to:
- NILM wynik prawidłowy;
- ASC-US oraz ASC – H – stwierdzenie atypowych komórek nabłonkowych świadczących o stanie zapalnym;
- L-SIL oraz H-SIL - stwierdzenie komórek potencjalnie mogących się przekształcić w raka (CIN1, CIN2, CIN3);
- AGC – uwidocznienie zmian w komórkach gruczołowych, w tym – komórek „podejrzanych onkologicznie”;
- Rak płaskonabłonkowy lub gruczołowy.
Reklama
Nieprawidłowy wynik cytologii w ciąży wg skali Papanicolau
Starsza i mniej precyzyjna skala Papanicolau grupuje wyniki cytologii w 5 kategorii. Grupa 1 oraz 2 oznaczają wyniki prawidłowe, przy czym w drugim z przypadków stwierdza się stan zapalny.
Natomiast grupy 3, 4 i 5 oznaczają wynik nieprawidłowy. Grupa 3 to dysplazja, predestynująca do dalszej diagnostyki. Grupa 4 oznacza stwierdzenie w rozmazie komórek płaskonabłonkowego raka przedinwazyjnego, zaś grupa 5 oznacza, że zaobserwowano komórki raka płaskonabłonkowego lub innego złośliwego nowotworu szyjki macicy.
Pamiętać jednak należy, że złe wyniki cytologii stanowią zaledwie drobny ułamek (nie więcej niż 3 procent wykonywanych badań wykazuje jakiekolwiek nieprawidłowości, z czego zdecydowana większość to stany zapalne, nie zaś zmiany nowotworowe).
Reklama
Zła cytologia w ciąży
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podaje, że zła cytologia w ciąży występuje z taką samą częstotliwością, jak u kobiet nie będących w ciąży. Podobne, choć bardziej rygorystyczne, są też dalsze procedury.
PTG zaleca, aby weryfikacji nieprawidłowych wyników dokonywać w tych ośrodkach, które mają możliwość przeprowadzenie badań HR HPV a także duże doświadczenie w wykonywaniu badań kolposkopowych u kobiet w ciąży.
To o tyle ważne, że kolposkopia (oglądanie tkanek za pomocą urządzenie optycznego) jest badaniem ocennym, gdzie interpretacja uzyskanego obrazu w dużej mierze zależy od wiedzy i doświadczenia lekarza.
Inne zlecenia PTG w przypadku złej cytologii w ciąży to:
- wykonanie biopsji rekomenduje się po stwierdzeniu zmian CIN2 (dysplazja dużego stopnia, czyli niekontrolowane namnażanie komórek potencjalnie mogących się przekształcić w komórki rakowe);
- potwierdzenie lub wykluczenie mikroinwazji raka jest jedynym uzasadnieniem dla przeprowadzenia tzw. konizacji, czyli zabiegu ginekologicznego na co dzień służącego do diagnozowania i usuwania z macicy komórek nowotworowych, zapobiegającego rozprzestrzenianiu się raka. U ciężarnych konizację powinno się przeprowadzić w celu podjęcia decyzji o terminie porodu operacyjnego. Natomiast wykonywanie konizacji chirurgicznej w ciąży wiąże się z dużym ryzkiem powikłań dla matki i jej dziecka.
