Mięśniaki macicy są najczęstszymi zmianami nowotworowymi o charakterze łagodnym, które występują w narządach rodnych kobiety. Naukowcy ciągle nie mają stuprocentowej pewności, jaka jest przyczyna ich powstawania.
Zaobserwowano jednak, że wzrost mięśniaków jest związany ze zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w ciele kobiety. Powiększają się w trakcie ciąży, kiedy poziom estrogenów jest większy i zmniejszają po menopauzie, kiedy tego hormonu jest mniej w organizmie. Po 35. roku życia występują u około 30 procent kobiet rasy białej i u połowy kobiet rasy czarnej.
U 1,5-7,5 proc. ciężarnych mięśniaki rozpoznaje się w trakcie rutynowego badania USG, guzy diagnozowane są też u 12,6 proc. kobiet poddanych zabiegowi zapłodnienia pozaustrojowego. Lekarze przewidują jednak, że ciężarnych ze zdiagnozowanymi guzami macicy będzie coraz więcej, bo kobiety coraz później zachodzą w ciążę.
Reklama
Mięśniaki a ciąża
Mięśniaki mogą mieć od kilku milimetrów do 20 centymetrów, dla przebiegu ciąży ważna jest jednak nie tylko ich wielkość, ale także ilość i położenie. Guzy dzielimy na podsurowicówkowe (umiejscowione na zewnątrz trzonu macicy i rozrastające się w kierunku błony surowiczej), śródścienne (rosnące w ścianie macicy), podśluzówkowe (położone wewnątrz macicy i rosnące w kierunku błony śluzowej) i uszypułowane (rozwijają się na zewnątrz i w kierunku jamy macicy). Dla ciężarnych największym zagrożeniem są gruzy podśluzówkowe, bo rosną w kierunku jamy macicy, powodując przedwczesne skurcze macicy, dodatkowo mogą ją zniekształcać, a nawet zajmować miejsce płodowi.
Do niedawna uważano, że mięśniaki rosną przez cały okres ciąży. Tymczasem według najnowszych doniesień guzy powiększają się jedynie w pierwszym trymestrze ciąży, potem można nawet zaobserwować ich zmniejszanie się, zwłaszcza jeśli są dużych rozmiarów.
Zobacz też: Badania prenatalne - kiedy należy zrobić i na czym polegają?
Reklama
Mięśniaki a powikłania w ciąży
Ciąża u kobiety z mięśniakami macicy obarczona jest ponad dwukrotnie większą liczbą powikłań niż u ciężarnych bez mięśniaków. Szacuje się, że u 40 proc. ciężarnych z mięśniakami macicy dochodzi do poronień w pierwszym trymestrze ciąży i u 17 proc. w drugim trymestrze. Ale mięśniaki mogą być też odpowiedzialne za inne powikłania.
Oto najczęściej występujące:
- przedwczesny poród
- nieprawidłowego położenia płodu
- przedwczesne oddzielenia łożyska
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego
- ograniczenie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu
- osłabione lub nieskoordynowane czynności skurczowe macicy
- zaburzenia w obkurczaniu się macicy w trzecim okresie porodu i związane z tym przedłużone krwawienie
- mięśniaki we wczesnej ciąży połączone z infekcją mogą stanowić źródło posocznicy
- duże mięśniaki mogą powodować ucisk na pęcherz moczowy i częstomocz
Mięśniaki mogą być też problemem w trakcie samego porodu, np. mięśniaki uszypułowane często uniemożliwiają rodzenie drogami natury. Cesarskie cięcie jest zalecane także kobietom, które przed ciążą przeszły zabiegi wyłuszczania mięśniaków, gdy guzy zlokalizowane są w dolnym odcinku macicy lub gdy pod wpływem mięśniaków mamy nieprawidłowe położenie płodu. Im mięśniaki większe, tym większe prawdopodobieństwo, że ciąża zakończy się cesarskim cięciem.
Zobacz również: Zapalenie gruczołu Bartholina
Reklama
Jak w ciąży leczyć mięśniaki macicy?
Leczenie mięśniaków macicy w ciąży zależy od wielu czynników, m.in.: wielkości i umiejscowienia guzów, wieku pacjentki, tego, czy ma za sobą poronienia. Zazwyczaj lekarz decyduje się na obserwację i ewentualne leczenie farmakologiczne. W rzadkich wypadkach może podjąć decyzję o wyłuszczeniu mięśniaków, jeśli kobieta poroniła wcześniej ciążę. Dotyczy to najczęściej guzów podsurowiczych płytko usadowionych w mięśniu macicy oraz mięśniaków uszypułowanych. Zabieg przeprowadzany jest we wczesnych etapach ciąży. Najkorzystniejszym okresem jest 12.-14. tydzień ciąży. W II trymestrze ciąży leczenie operacyjne mięśniaków macicy nie jest zalecane.
