Reklama
Endometrioza a zajście w ciążę. Czy je utrudnia?
Endometrioza to przewlekła choroba ginekologiczna związana z występowaniem tkanek endometrium poza błoną śluzową macicy. Endometrium, czyli złuszczający się naskórek błony śluzowej macicy, zamiast zostać wydalony z krwią w trakcie miesiączki, zaczyna przemieszczać się po organizmie. Osadza się w przypadkowych tkankach, zazwyczaj w dnie miednicy i z każdym miesiącem narasta - tworzą się wówczas tzw. wczepy.
Taki stan prowadzi do przewlekłej reakcji zapalnej, co objawia się:
- bólami miednicy mniejszej,
- trudnościami zajściem w ciążę,
- niepłodnością.
Czy mając endometriozę można zajść w ciążę? W przebiegu endometriozy radość z rodzicielstwa może być okupiona długimi staraniami, jednak przerost endometrium nie wyklucza zajścia w ciążę. To jedynie przeszkoda, którą z pomocą lekarzy może udać się pokonać.
Według prof. dra hab. n. med. Sławomira Wołczyńskiego, endometrioza jest przyczyną od 20% do nawet 40% wszystkich przypadków niemożności zajścia w ciążę. Jednocześnie trudności z zajściem w ciążę dotyczą 35-50% wszystkich kobiet z endometriozą.
Dlaczego endometrioza utrudnia zajście w ciążę? Mechanizm oddziaływania endometriozy na problemy z płodnością jest złożony. Ogniska endometrialne prowadzą do zwiększenia objętości płynu otrzewnowego i wzrostu w nim prozapalnego składu. To wpływa na:
- mniejsze szanse przeżycia dla komórki jajowej i plemnika,
- zaburzenie samego procesu zapłodnienia,
- rozwój zarodka przed momentem jego implantacji w macicy.
Ponadto, ogniska endometriozy mogą upośledzać funkcję jajowodów, z uwagi na to, że prowadzą do powstawania zrostów i blizn. Endometrioza może też utrudnić implantację zarodka, a nawet negatywnie wpłynąć na jakość komórek jajowych u kobiety. To, jak endometrioza wpływa na płodność kobiety jest zawsze oceniane indywidualnie przez lekarza. Związek między endomteriozą a ciążą i problemami z nią związanymi jest więc istotny.
Niestety, endometrioza może rozwinąć się u kobiet, które wcześniej były zdrowe jako powikłanie po cesarce, w bliźnie po cesarskim cięciu. Taki problem objawia się bólem, a w okolicy blizny pojawiają się bolesne zgrubienia. Endometrioza w bliźnie nie ma zazwyczaj wpływu na kolejne zajście w ciążę. Znacznie gorzej na ciążę lub możliwość zapłodnienia wpływa endometrioza umiejscowiona głębiej. Jednocześnie taka ciąża jest zawsze ciążą wysokiego ryzyka.
Miejsce występowania endometriozy a ciąża
Konkretna lokalizacja endometriozy ma istotne znaczenie dla skuteczności zapłodnienia i utrzymania ciąży. W przypadku endometriozy szyjki macicy utrudnione może być samo zapłodnienie.
Z kolei pomiędzy endometriozą jajników a ciążą istnieje związek dotyczący jakości wytwarzanej komórki jajowej. Tak powstały zarodek może ulec poronieniu lub nie zaimplantować się w macicy.
Szczególnym przypadkiem jest endometrioza macicy, czyli adenomioza. Taka dolegliwość może:
- utrudniać implantację zarodka,
- z uwagi na wzrost wolnych rodników w macicy wpłynąć negatywnie na jego rozwój.
Zagrożenie dla pojawienia się i rozwoju ciąży stanowi także endometrioza miednicy mniejszej oraz endometrioza w zatoce Douglasa. Endometrioza w tych miejscach może przyczyniać się do rozwoju ciąży pozamacicznej, na co wskazują Grzegorz Guzowski i Antoni Palatyński z Kliniki Medycyny Płodu i Ginekologii I Katedry Ginekologii i Położnictwa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Stopień endometriozy a ciąża
Szanse na ciążę przy przeroście endometrium zależą od stopnia zaawansowania choroby. Wyróżnia się IV stopnie endometriozy:
- endometrioza 1 stopnia to postać minimalna,
- endometrioza 2 stopnia to postać łagodna,
- endometrioza 3 stopnia to postać umiarkowana,
- endometrioza 4 stopnia to postać ciężka.
Kobiety z endometriozą minimalną i łagodną zachodzą zwykle w ciążę naturalnie. U pacjentek z cięższą postacią endometriozy stosuje się techniki wspomagania rozrodu. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian chorobowych rekomendowane jest zapłodnienie pozaustrojowe albo inseminacja domaciczna.
Dla rozwoju ciąży istotna jest też grubość endometrium, która zmienia się w ciągu całego cyklu. U kobiety, które nie jest w ciąży ta wartość powinna wynosić minimum 5 mm. Natomiast u ciężarnej tak cienkie endometrium utrudnia implantację zarodka. Zagrożeniem jest również endometrium 4 mm. Aby zarodek mógł się zagnieździć, endometrium musi być większe i mieć minimum 7 mm grubości, jednak najbezpieczniej, by miało 12-13 mm. Taki rozmiar ma endometrium kobiety zdrowej w trakcie owulacji.
Im ciąża bardziej zaawansowana, tym endometrium jest grubsze. W 5 tygodniu ciąży powinno mieć już 8-11 mm. Cienkie endometrium w ciąży to ryzyko utraty ciąży.
Niewyleczone zapalenie endometrium może prowadzić do pojawienia się zrostów i tym samym, utrudnień związanych z płodnością.
Reklama
Jak zajść w ciążę z endometriozą?
Marzysz o tym, by pomimo choroby zajść w ciążę? Jak widzisz, jest to możliwe. Wskazują na to nie tylko wyniki badań, ale też wpisy na forach internetowych, np.: „zaszłam w ciążę przy endometriozie”, gdzie kobiety i pary dzielą się swoimi doświadczeniami. Im mniej zaawansowana endometrioza, tym większe szanse na ciążę uzyskaną w sposób naturalny. Zajście w ciążę przy endometriozie może jednak wymagać dłuższego czasu starań, a nierzadko również zabiegu, który będzie miał na celu usunięcie ognisk endometriozy. Jeszcze przed zapłodnieniem przeprowadza się zabiegi, np. laparoskopię, których celem jest usunięcie ognisk endometriozy czy też torbieli endometrialnych. Największe szanse na zajście w ciążę pojawiają się kilka miesięcy po takim zabiegu.
U kobiet, które planują potomstwo nie przeprowadza się natomiast ablacji endometrium, bo może to zminimalizować szanse na utrzymanie ciąży.
Jednocześnie kobiety z wysokim stopniem endometriozy mogą liczyć na:
- stymulację jajeczkowania,
- inseminację domaciczną.
Jeśli to nie przynosi rezultatu, istnieje możliwość zapłodnienia in vitro.
Reklama
Objawy ciąży przy endometriozie
Symptomy związane z ciążą są podobne u kobiet zdrowych, jak i tych z endometriozą. Objawy ciąży przy endmetriozie będą więc mieć związek z:
- zatrzymaniem miesiączki,
- bolesnością piersi,
- mdłości,
- nudności,
- rozpulchnienie szyjki macicy,
- gęsty śluz,
- zaparcia,
- zmiany apetytu.
Istotne jest również to, że część pacjentek z endometriozą w ciąży boryka się z nasileniem dolegliwości endometriozy na początku ciąży, w pierwszym trymestrze ciąży. Złagodzenie objawów pojawia się w późniejszych trymestrach dzięki wzrostowi progesteronu, przez co kobieta przestaje na czas ciąży i karmienia piersią odczuwać objawy schorzenia.
Reklama
Przebieg ciąży przy endometriozie. Jakie są zagrożenia?
Ciąża przy endometriozie określana jest mianem ciąży podwyższonego ryzyka. Nie ma tu znaczenia forma zajścia w ciążę. Przebieg ciąży przy endometriozie może być powikłany:
- krwawieniami,
- plamieniami,
- cukrzycą ciężarnych,
- nadciśnieniem.
Endometrioza niesie też ryzyko pojawienia się ciąży pozamacicznej, inaczej ektopowej. Jaki jest związek między endometriozą a ciążą pozamaciczną? Zarodek zagnieżdża się tam, gdzie jest endometrium. Jeżeli owo endometrium znajduje się też poza macicą i je „wybierze” zarodek, mamy wówczas do czynienia z ciążą pozamaciczną. Nie ma ona szans na rozwój, a przy tym stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia matki. Dlatego takie ciąże nie są utrzymywane.
W przypadku, gdy kobieta ma cienkie endometrium utrzymanie ciąży może nie być możliwe, co sprawia, że rośnie ryzyko poronienia albo porodu przedwczesnego. Ciąża przy endometriozie wymaga szczególnego monitoringu i kontroli lekarskiej, by mogła zostać donoszona.
Co ciekawe, niektórzy twierdzą, że ciąża to lek na endometriozę - warto lepiej omówić tę kwestię. Z jednej strony ciąża łagodzi dolegliwości endometriozy, jednak po porodzie kobieta zacznie miesiączkować, co znowu sprawi, że choroba powróci. Dodatkowo, endometrioza po ciąży może się nasilić, choć przez pierwsze tygodnie lub miesiące łagodzi ją laktacja. Dzieje się tak, ponieważ organizm kobiety produkuje wówczas więcej progesteronu.
Reklama
Endometrioza po ciąży
Kobieta, która borykała się z endometriozą przed ciążą, najprawdopodobniej będzie musiała zmierzyć się z tym schorzeniem również po ciąży, bo endometrioza to choroba przewlekła. Co więcej, choć ciąża i karmienie piersią wyciszają symptomy, to jednak objawy mogą wrócić z większą mocą.
U niektórych zdrowych kobiet może też rozwinąć się endometrioza po ciąży. Zwykle rozwija się ona w bliźnie po cesarskim cięciu. Dlaczego komórki endometrium gromadzą się właśnie w takim miejscu? Tak naprawdę nie wiadomo. Problem może pojawić się tuż po cesarskim cięciu, ale też wiele lat po porodzie. Aby wyleczyć taką dolegliwość, stosuje się zazwyczaj zabieg laparoskopowy. Lekarz nacina fragmenty skóry i wprowadza przez nie kamerę i narzędzia do środka. Skutecznie skraca to okres rekonwalescencji i dochodzenia do zdrowia u pacjentki, choć oczywiście jest to sprawa bardzo indywidualna. Zjawisko, które może wystąpić to również endometrioza po porodzie naturalnym. Nie wyklucza to szans na kolejną ciążę.
Endometrioza ma wiele obliczy, jednak nie wyklucza możliwości zajścia w ciążę i urodzenia zdrowego dziecka. To schorzenie przewlekłe, z którym kobieta będzie mierzyć się dopóki miesiączkuje. W niektórych przypadkach dopiero menopauza przynosi „wytchnienie”. Czy to oznacza, że należy korzystać z terapii hormonalnych w celu zatrzymania miesiączki, by uzyskać wytchnienie? Według Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące postępowania w przypadku kobiet z endometriozą z 2023 roku jest to niewskazane. Polecane są za to metody farmakologiczne i chirurgiczne.
