Reklama
Czym jest opryszczkowe zapalenie mózgu?
Opryszczkowe zapalenie mózgu to rodzaj wirusowego zapalenia mózgu, który jest wywołany wirusem opryszczki, czyli HSV. Herpex simplex to jeden z najczęściej występujących wirusów na świecie. Dwa typy tego wirusa to:
- HSV-1,
- HSV-2.
Ten pierwszy odpowiada za opryszczkę na głowie, min. opryszczkę warg i nosa. To także typ wirusa, który w większości przypadków odpowiada za niebezpieczne dla zdrowia i życia opryszczkowe zapalenie mózgu. Natomiast drugi typ wywołuje opryszczkę na genitaliach.
Według szacunków nosicielami HSV może być około 80-90% ludzi. Nie wszyscy jednak wiedzą o tym, że są nim zarażeni, ponieważ HSV przez wiele lat może mieć formę utajoną. W uśpieniu czeka, ukryty w zwojach nerwowych, na dobry moment, by się uaktywnić. Są to zazwyczaj chwile wyczerpania, gorszej odporności czy stresu.
Rokowania w opryszczkowym zapaleniu mózgu zależą przede wszystkim od tego, jak szybko zostało włączone leczenie. Dokładna liczba zachorowań w ciągu roku nie jest znana. Jednak, według szacunków, które podają specjaliści z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na łamach „Postępów Mikrobiologii”, dolegliwość pojawia się u około 1-4 osób na milion przypadków.
Opisywaną tu chorobę należy odróżnić od opryszczkowego zapalenia opon mózgowych, co widać nawet w klasyfikacji ICD. Opryszczkowe zapalenie opon mózgowych w tym zestawieniu jest oznaczone kodem B00.3. Z kolei zapalenie mózgu wywołane przez wirus opryszczki, czyli opryszczkowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, czyli bardziej rozległa choroba, ma kod G05.1. Natomiast w klasyfikacji ICD-11 choroba oznaczona jest kodem 1F00.2.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Jak można się zarazić opryszczkowym zapaleniem mózgu? Przyczyny
Bezpośrednim czynnikiem wpływającym na rozwój tej infekcji mózgu jest z reguły działanie wirusa opryszczki pospolitej typu 1 (HSV1). Choroba dotyka jedynie niewielką mniejszość osób zakażonych HSV1 i wynika z pierwotnego niedoboru odporności.
Jednocześnie, według specjalistów: Marty Popiel, Ewy Wietrak i Tomasza Laskusa z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, u około 10% chorych na opryszczkowe zapalenie mózgu, przyczyną jest zakażenie wirusem HSV-2.
Zakażenie tym drugim rodzajem wirusa powoduje z reguły znacznie bardziej łagodne objawy niż wirusowe opryszczkowe zapalenie mózgu wywołane wirusem HSV-1. Co ciekawe, HSV-2 to najczęstsza przyczyna rozwoju tej choroby u noworodków, którzy zarażają się w trakcie porodu od matki.
Jak można się zarazić opryszczkowym zapaleniem mózgu? Przyczyną jest zakażenie wirusem HSV tzw.:
- pierwotne - stanowi około 30% wszystkich przypadków, zwykle przebiega bezobjawowo i zazwyczaj wywołane jest HSV-2;
- wtórne - większość przypadków jest wynikiem reaktywacji wirusa HSV-1 przebywającego w stanie uśpienia.
Jak wskazują przywołani tu specjaliści, u około 5% pacjentów zdarzają się nawroty choroby, ale mają one związek przede wszystkim ze zbyt krótkim czasem leczenia.
Jak chronić się przed opryszczkowym zapaleniem mózgu? W taki sam sposób jak przed zakażeniem HSV. Nie należy stosować tych samych ręczników, talerzy czy kubków albo innych rzeczy użytku osobistego. Ponadto, nie wolno doprowadzać do obniżenia odporności, a więc trzeba unikać niewyspania, przemęczenia i nadmiernego stresu.
Objawy opryszczkowego zapalenia mózgu
Przebieg choroby zależy w dużej mierze od tego, który typ wirusa odpowiada za zakażenie oraz od ogólnej odporności organizmu. Znacznie gorsze rokowania mają pacjenci ze słabszym układem immunologicznym, np. po przeszczepach czy z AIDS.
W klasyfikacji ICD-11 zostało wskazane, że choroba rozwija się dość dynamicznie. Wczesne objawy opryszczkowego zapalenia mózgu pojawiają się w czasie krótszym niż 48 godzin. Są to:
- gorączka sięgająca do 40°C,
- bóle głowy,
- sztywność karku,
- zaburzenia zachowania, mowy i pamięci.
Następnie dochodzi do drętwienia ciała i śpiączki, a także do drgawek i paraliżu. Okazuje się, że - jak wskazuje m.in. Marta Popiel z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego - tylko 25% wszystkich pacjentów ma skórne objawy opryszczkowego zapalenia mózgu. Dlatego ich obecność lub brak nie może stanowić o rozpoznaniu zakażenia.
Reklama
Opryszczkowe zapalenie mózgu u dzieci
Opisywana tu choroba rzadziej dotyczy dzieci niż dorosłych. Potwierdza to Magdalena Marczyńska ze szpitala SPOZ w Warszawie.
Formę pierwotną ma opryszczkowe zapalenie mózgu u noworodka, który zwykle zaraża się tym wirusem w trakcie porodu od swojej matki. Do zakażenia wirusem i rozwoju opryszczkowego zapalenia mózgu u dzieci dochodzi zazwyczaj w wyniku reaktywacji wirusa, zazwyczaj w stanach obniżonej odporności.
Opryszczkowe zapalenie mózgu u niemowląt może też być wynikiem:
- całusów osób z opryszczką,
- niehigienicznych nawyków opiekunów, którzy umieszczają smoczek w swoich ustach, a potem w ustach dziecka,
- korzystania z tych samych gryzaków przez dzieci już zarażone,
- jedzenia tą samą, brudną łyżeczką lub butelką, co inne osoby.
Znacznie bardziej narażone na zakażenie są dzieci przebywające w większych skupiskach, np. w żłobkach, przedszkolach czy szkołach.
Objawy opryszczkowego zapalenia mózgu u dzieci są tożsame z tymi, przedstawionymi powyżej. Oprócz tego dziecko może być markotne i mieć pogorszony apetyt. Symptomy choroby są niespecyficzne i wskazywać początkowo np. na zatrucie albo grypę żołądkową, dlatego wszelkie niepokojące dolegliwości, np. wymioty czy biegunki, należy zgłaszać lekarzowi.
Reklama
Jak rozpoznać opryszczkowe zapalenie mózgu? Diagnostyka
Zanim lekarz rozpozna chorobę, przeprowadza dokładną diagnostykę. Obecnie do dyspozycji jest mnóstwo metod wspierających rozpoznanie. To m.in.:
- tomografia komputerowa - wykonuje się ją kilka dni po wystąpieniu objawów opryszczkowego zapalenia mózgu w płacie skroniowym, a rzadziej w czołowym pojawiają się ogniska zapalne i obrzęk;
- rezonans magnetyczny - w tego typu badaniu słabiej niż w tomografii komputerowej widać pierwsze zmiany, ale to sposób na to, by ocenić ewentualne powikłania krwotoczne, które pojawiają się w mózgu;
- badanie płynu mózgowo-rdzeniowego - ma bardzo wysoką czułość i pozwala na szybkie rozpoznanie choroby.
W przypadku wątpliwości klinicznych, lekarz wykonuje biopsję mózgu, która rozstrzyga, z jaką dolegliwością mamy do czynienia. Jako uzupełniającą metodę rozpoznania choroby wykorzystuje się także badanie przeciwciał w surowicy.
Reklama
Leczenie opryszczkowego zapalenia mózgu
Początek treści sponsorowanej
Proces leczenia opryszczki można przyspieszyć dzięki preparatom z maksymalną dawką acyklowiru, który hamuje namnażanie wirusów. Szczególnie gdy "zimno" pojawia się cyklicznie, warto sięgnąć po lek w formie tabletki. W aptece znajdziemy produkt bez recepty. Stosując go, nie tylko zapobiegniemy nawrotom opryszczki, ale i zmniejszymy prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Kliknij tutaj jeśli potrzebujesz pomocy w zwalczaniu opryszczki.
Koniec treści sponsorowanejTak, więc jak wspomniano - bez względu na to, czy opryszczkowe zapalenie mózgu wywołał wirus HSV-1 czy HSV-2, w jego terapii wykorzystuje się acyklowir. To, czy taka forma leczenia opryszczkowego zapalenia mózgu przyniesie jednak rezultat, zależy przede wszystkim od wieku pacjenta i tempa, w jakim podano leki.
Pomimo tego, że leki zawierające acyklowir są dobrze znane, wciąż trwają prace nad znalezieniem nowego lekarstwa, które będzie w znacznie bardziej wydajny sposób działać w walce z opisywaną tu chorobą.
Konieczność dalszych badań nad lekiem na opryszczkowe zapalenie mózgu wynika ze zbyt słabego przenikania leku do centralnego układu nerwowego. Przekłada się to na dość ograniczone działanie tego preparatu.
Reklama
Rokowania przy opryszczkowym zapaleniu mózgu
Opryszczkowe zapalenie mózgu wywołane przez HSV-1 należy do najpoważniejszych chorób układu nerwowego. Niestety, umierają nie tylko pacjenci, u których nie wdrożono leczenia, ale także ci, którzy zostali poddani terapii.
Jak wskazują specjaliści z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, m.in. Marta Popiel, rokowania przy opryszczkowym zapaleniu mózgu nie są zbyt optymistyczne
W pierwszej wymienionej tu grupie wskazuje się na około 70% zgonów, a w drugiej - na około 30%. Natomiast większość pacjentów, którzy przeżyli boryka się z problemami neurologicznymi. Tylko około 2-5% osób powraca do pełnego zdrowia.
Z drugiej strony do 20% wszystkich przypadków mogą stanowić ci chorzy, u których przebieg ma łagodną formę, ograniczającą się do gorączki.
Powikłania opryszczkowego zapalenia mózgu
Najbardziej poważnym skutkiem opryszczkowego zapalenia mózgu jest śmierć. Tak, jak już podaliśmy na początku, dochodzi do niej u około 7 na 10 pacjentów, którzy nie podjęli leczenia i u około 3 na 10 chorych, którzy leczyli się na tę chorobę. Niestety, wdrożenie terapii nie zapobiega śmiertelności.
Poza tym, większość pacjentów po wyleczeniu, boryka się z wieloma powikłaniami opryszczkowego zapalenia mózgu. Osoby, które przeszły tę chorobę zazwyczaj muszą liczyć się z trwałymi zaburzeniami neurologicznymi, m.in.:
- padaczką,
- zaburzeniami intelektualnymi,
- problemami z pamięcią.
Opryszczkowe zapalenie opon mózgowych i mózgu, bo tak można również określić tę dolegliwość, to jedna z najbardziej poważnych chorób układu nerwowego. W wielu przypadkach prowadzi do śmierci albo też do trwałych zmian w mózgu, przekładających się na zaburzenia i zmiany intelektualne.