Podstawowe zabiegi ratujące życie (z ang. BLS – basic life support) są to umiejętności, które powinien posiadać każdy z nas by pomóc poszkodowanemu. Są to niezwykle proste czynności, ale odpowiednio wcześnie wdrożone są w stanie uratować życie człowieka. Dlatego też tak niezwykle ważna jest edukacja społeczeństwa w zakresie resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - cel
Celem podstawowych czynności resuscytacyjnych jest zapewnienie krążenia krwi i oddechu do czasu przybycia ekipy wykwalifikowanych ratowników, które rozpoczną działania zaawansowanymi zabiegami reanimacyjnymi.
Nieodwracalne zmiany w mózgu osoby poszkodowanej zaczynają się już po 4-6 minutach od zatrzymania krążenia, a zmiany w sercu po 15-30 minutach. Jednym z najważniejszych elementów skuteczności naszego postępowania jest więc jak najszybsze rozpoczęcie resuscytacji, gdy nie doszło jeszcze do wyżej wymienionych zmian.
Reklama
Co to jest nagłe zatrzymanie krążenia?
Nagłe zatrzymanie krążenia jest to stan chorobowy, w którym dochodzi do zatrzymania czynności mechanicznej serca prowadzącej do ustania krążenia krwi. Doprowadza to do wtórnego zatrzymania oddechu i do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu.
UWAGA! Najczęstszymi przyczynami nagłego zatrzymania krążenia są:
- zawał mięśnia sercowego i inne ostre zespoły wieńcowe,
- zaburzenia rytmu serca (np. migotanie serca),
- zator tętnicy płucnej,
- zatrucie, przedawkowanie leków,
- hipoksja czyli niedotlenienie organizmu (zwykle powodowana przez niedrożne drogi oddechowe np. po zachłyśnięciu czy zadławieniu),
- kwasica organizmu (np. przy źle kontrolowanej cukrzycy),
- zaburzenia elektrolitowe,
- wyziębienie lub przegrzanie organizmu,
- odma opłucnowa (występująca po urazach klatki piersiowej),
- tamponada serca.
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - pierwsza pomoc
Po pierwsze:
- zapewnij bezpieczeństwo własne, ratowanego i świadków zdarzenia. Jeśli nie ma sytuacji zagrażającej życiu i bezpieczeństwu ratownika (pożar, ulatniający się gaz). Sprawdź czy nie ma ostrych przedmiotów pod poszkodowanym, które mogą doprowadzić do urazów.
Po drugie:
- sprawdź czy poszkodowany reaguje na głos, dotyk – najlepiej potrząsnąć poszkodowanego za barki i zapytać Czy pan/pani mnie słyszy?
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - poszkodowany reaguje
- Pozostaw poszkodowanego w pozycji w jakiej go zastałeś, o ile jest ona dla niego bezpieczna.
- Uzyskaj informacje o stanie poszkodowanego.
- Wezwij pomoc jeśli jest potrzebna.
- Regularnie oceniaj funkcje życiowe.
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - poszkodowany nie reaguje
- Głośno wołaj o pomoc.
- Odwróć poszkodowanego na plecy (ostrożnie ze względu na możliwy uraz kręgosłupa szyjnego).
- Udrożnij drogi oddechowe ratowanego przez odchylenie głowy, trzymając jedną ręką za czoło a drugą za żuchwę.
- Następnie sprawdzaj oddech trzema sposobami - oceniając wzrokiem ruchy oddechowe klatki piersiowej, słuchając oddechu przy ustach ratowanego oraz starając się poczuć wydychane powietrze na swoim policzku (grzbiecie dłoni). Nie może nam to zająć więcej niż 10 sekund.
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha
- Zadzwoń na nr 112 albo 999, lub wskaż osobę która to zrobi celem wezwania pogotowia ratunkowego!
- Uklęknij obok poszkodowanego na wysokości jego klatki piersiowej.
- Połóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej w linii środkowej ciała, następnie dołącz do niej nadgarstek drugiej ręki.
- Uciskaj klatkę piersiową 30 razy na głębokość 4-5 cm z częstością około 100 razy na minutę.
- Po wykonaniu 30 uciśnięć udrożnij drogi oddechowe sposobem opisanym wcześniej.
- Wykonaj dwa skuteczne oddechy ratownicze (powietrze wdmuchujemy przez usta tak aby klatka piersiowa się widocznie uniosła, czas wdmuchiwania około jedna sekunda). W razie nieskutecznej wentylacji przechodzimy od razu do uciskania klatki, nie próbujemy ponownie wykonywać wdechów.
- Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy w stosunku 30 do 2.
- Defibryluj automatycznym defibrylatorem zewnętrznym, jeżeli jesteś w jego posiadaniu.
Reklama
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - kiedy ją przerwać?
Resuscytację przerywamy dopiero wtedy, gdy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać. Gdy jest więcej niż dwóch ratowników należy się zmieniać co 2 minuty, starając się, aby przerwy w resuscytacji były jak najkrótsze. W sytuacji, gdy nie możesz lub nie chcesz prowadzić sztucznej wentylacji, można ograniczyć się do samego uciskania klatki. W pierwszych minutach resuscytacji utlenowanie ważnych życiowo narządów takich jak mózg i serce zależy bardziej od pracy serca, dlatego też priorytetem powinno być zawsze uciskanie klatki piersiowej.
Po odzyskaniu prawidłowego oddechu przez osobę reanimowaną należy kontrolować czynności życiowe poszkodowanego do przybycia profesjonalnej pomocy (np. karetki pogotowia ratunkowego). Należy zwrócić uwagę na utrzymanie głowy poszkodowanego w pozycji odchylonej (udrożnione drogi oddechowe).
Resuscytację krążeniowo–oddechową przerwij jeżeli:
- opadniesz z sił;
- poszkodowany odzyska funkcje życiowe;
- profesjonalna pomoc przejmie od nas pacjenta;
- ktoś inny będzie nas w stanie zastąpić.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - jak ją wykonać?
Ogólne zasady prowadzenia resuscytacji:
- nie wykonujemy resuscytacji na miękkiej powierzchni (np. łóżko, materac);
- nie sprawdzamy tętna;
- nigdy nie sprawdzamy oddechu poprzez przyłożenie lusterka do ust (wystarczy zmiana temperatury, żeby zaparowało);
- podczas wykonywania uciśnięć należy pamiętać, aby ręce były wyprostowane w stawach łokciowych.
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - automatyczny defibrylator zewnętrzny
Obecnie coraz częściej, w miejscach gdzie przebywa wielu ludzi (jak np. hipermarkety, lotniska), zaczynają pojawiać się automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED). Są one tak skonstruowane, że za pomocą komend głosowych prowadzą niedoświadczonego ratownika przez proces defibrylacji, czyli przywracanie właściwego rytmu serca przez wyładowanie prądu stałego o dużej energii. Potrafią samodzielnie zdiagnozować pacjenta, a następnie zaproponować najlepszą metodę postępowania.
Sposób wykonania defibrylacji za pomocą AED:
- Włącz AED, naklej elektrody, jedną poniżej prawego obojczyka, drugą poniżej i na lewo od brodawki sutkowej lewej.
- Odsuń się na czas analizy rytmu serca i wyładowania, naładuj i wyzwól wyładowanie jeżeli AED zakomunikuje, że jest ono wskazane.
- Po jednej defibrylacji natychmiast podejmij resuscytację krążeniowo – oddechową i prowadź ją przez 2 minuty, następnie znów oceń rytm AED.
