ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗
ChatGPT został poddany egzaminowi z interny. Wyniki mogą zaskakiwać. Sprawdź❗

Bezsenność - przyczyny i leczenie

Bezsenność potrafi być niezwykle uciążliwa . Może polegać na problemach z zasypianiem, przedwczesnym budzeniem się oraz nieregularnym i przerywanym snem. Sprawdź jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia bezsenności.
Kobieta leżąca nocą na łóżku i patrząca na zegarek
Źródło: 123RF
Spis treści
Bezsenność opisywana jest jako zaburzenie ilości bądź jakości snu, jest ona odczuwana przez daną osobę jako coś uciążliwego i w zależności od przyczyny może być powiązana z obiektywnie mierzonym zaburzeniem czasu trwania snu. Trudności mogą przejawiać się jako problemy z zasypianiem, zbyt wczesnym budzeniem się, snem przerywanym lub nieregularnym.

Reklama

Bezsenność - czym jest?

Bezsenność jest najczęstszym objawem związanym z nieprawidłowościami w czasie snu. Niektóre dane wskazują, że nawet 45% dorosłych może w ciągu życia cierpieć z powodu bezsenności przez okres przynajmniej roku, a około 10% ludzi cierpi z powodu bezsenności przewlekle.

Wiele osób łączy swoje problemy z zasypianiem lub utrzymaniem snu z konkretnymi zdarzeniami w życiu, które wywołują silne emocje. Wydarzenia te mogły się zdarzyć w przeszłości i być częścią historii danej osoby, mogą też być antycypowane jako mające się wydarzyć, przez co wywoływać lęk i powiązane z nim zaburzenia snu (np. egzamin, rozmowa kwalifikacyjna, żałoba, zmiana pracy). Stan taki najczęściej nie wymaga leczenia, jednak należy pamiętać, że niektóre choroby psychiczne mogą rozpoczynać się epizodem ostrej bezsenności.

W łagodnych przypadkach leczenie nie jest zazwyczaj konieczne, jeżeli zaś lekarz decyduje się na włączenie leków na sen, należy zdawać sobie sprawę, że leczenie jest najczęściej tymczasowe. Długo trwająca bezsenność częściej wiąże się z trudnością w zasypaniu niż w pozostaniu w stanie snu. Jej przyczyną najczęściej jest lęk objawiający się nie jako emocja, ale jako uczucie płynące z ciała lub myśli, które nie pozwalają zasnąć. Potrzeba snu jest potrzebą każdego człowieka, jednak ilość czasu poświęconego na sen przynoszący odpoczynek jest różna u każdego człowieka. Większość dorosłych czuje się wypoczęta po około 7 godzinach snu.

Bezsenność powoduje, iż sen nie przynosi spodziewanego wypoczynku i regeneracji, co wpływa na całościowe funkcjonowanie w ciągu dnia. Przewlekłe uczucie niewyspania i zmęczenia sprawia, że osoba jest mniej aktywna w codziennych czynnościach, mogą pojawić się zmiany nastroju, a także problemy ze zdrowiem i problemy w relacjach z innymi.

Bezsenność - przyczyny

Przyczyn bezsenności jest bardzo wiele, niektóre z nich to:

 

  Bezsenność jako wtórna do innych chorób Bezsenność jako wtórna do zjawisk psychicznych i czynników środowiskowych
Trudności z zasypianiem
  • każdy rodzaj ostrego lub przewlekłego bólu o różnym nasileniu
  • uszkodzenia w obrębie układu nerwowego
  • czasami inne, wymienione poniżej stany
strach, lęk, napięcie lękowe,
nagłe, nieprzewidziane zmiany w otoczeniu: w domu, pracy, nieprawidłowy rytm posiłków (obfity posiłek na noc), nieprawidłowa higiena snu
Trudności z utrzymaniem snu
  • starzenie się,
  • przyczyny endokrynologiczne,
  • choroby metaboliczne,
  • bezdech senny,
  • uzależnienie bądź stan po odstawieniu substancji psychoaktywnych,
  • przerost prostaty,
  • ciąża,
  • choroby nowotworowe,
  • choroby przebiegające z bólem
zaburzenia stresu pourazowego (PTSD), depresja, schizofrenia, zmiany w środowisku, nieprawidłowa higiena snu
                          suplement diety
TriSen Night Complex
TriSen Night Complex to suplement diety opracowany z myślą o osobach pragnących polepszyć swój sen. Zawiera melatoninę ułatwiającą zasypianie oraz witamin z grypy B i magnez, które przyczyniają się do złagodzenia uczucia zmęczenia. Dla Twojej wygody składniki zamknęliśmy w postaci wygodnej saszetki do spożycia 30min przed snem.

TriSen Night Complex – potrójna moc!
  • 1 mg melatoniny w każdej saszetce.
  • Magnez + witaminy z grupy B (B3, B5, B6, B12).
  • Dodatek tryptofanu.
REKLAMA

Bezsenność - objawy

Objawy bezsenności są zróżnicowane, wśród nich można wymienić:

  • senność oraz uczucie zmęczenia występujące w ciągu dnia,
  • budzenie się w nocy,
  • trudność w zasypianiu,
  • budzenie się za wcześnie rano,
  • uczucie niewyspania po obudzeniu,
  • obniżenie nastroju, depresja, drażliwość,
  • zamartwianie się snem i sprawami z nim związanymi,
  • trudności w koncentracji i skupieniu uwagi,
  • bóle głowy, najczęściej o charakterze napięciowym,
  • dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego – bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunki,
  • pogorszenie jakości wykonywanych zadań i popełnianie błędów.

Do stwierdzenia bezsenności nie jest konieczne wystąpienie wszystkich objawów.

Ciężkość zaburzeń zależy od wpływu, jaki bezsenność ma na jakość życia oraz od czasu trwania, częstotliwości oraz nasilenia dolegliwości. Jeżeli dolegliwości trwają 6 miesięcy lub dłużej przynajmniej 4 razy w tygodniu, mówimy o ciężkiej bezsenności.

Komplikacje bezsenności mogą powodować pogorszenie:

  • wydolności w pracy,
  • wolniejszy czas reakcji,
  • zwiększone ryzyko wypadków przy obsłudze i prowadzeniu maszyn,
  • zaburzenia psychiczne,
  • otyłość,
  • pogorszenie odporności,
  • zwiększone ryzyko niektórych chorób przewlekłych: chorób serca, nadciśnienia, choroby wrzodowej, zespołu przewlekłego przemęczenia i innych.

Reklama

Bezsenność - wizyta u lekarza

Z problemem bezsenności można zgłosić się do lekarza POZ, który na podstawie wywiadu, objawów, dotychczasowej historii leczenia i innych czynników może rozpocząć leczenie objawowe bezsenności, zlecić dodatkowe badania, skierować chorego do specjalisty, najczęściej neurologa lub psychiatry, lub do specjalistycznego ośrodka zajmującego się diagnostyką zaburzeń snu.

Jak najlepiej przygotować się do wizyty u lekarza z problemem bezsenności?

  1. Dokładnie opisać swoje objawy, nawet te pozornie niezwiązane z zaburzeniami snu.
  2. Należy spisać wszystkie leki zażywane obecnie i w przeszłości.
  3. Jeżeli to możliwe na wizytę najlepiej zgłosić się z osobą, która regularnie ma możliwość obserwować pacjenta podczas jego snu (np. współmałżonek).
  4. Zebrać i opisać wszystkie informacje dotyczące przebytych i obecnych chorób, leczenia, historii zabiegów operacyjnych.
  5. Dobrze sprecyzować swoje oczekiwania wobec lekarza.
  6. Spisać sobie pytania do lekarza - pacjenci często pytają o:
  • co jest przyczyną bezsenności,
  • jakie jest najlepsze leczenie,
  • jakie są działania niepożądane leków,
  • jakie znaczenie ma mój nastrój,
  • jakie znaczenie mają inne choroby.

Lekarz rozpoczyna proces diagnostyczny od zadania wielu pytań dotyczących snu, spania, budzenia się, funkcjonowania w ciągu dnia. Pytania mogą też dotyczyć stanu psychicznego, pracy, rodziny, życia osobistego. Przykładowe pytania, które może zadać lekarz:

  • Ile czasu zajmuje zaśnięcie od położenia się spać?
  • Jeżeli obudzisz się w nocy, ile czasu zajmuje ponowne zaśnięcie?
  • Ile godzin na dobę śpisz?
  • O której godzinie się budzisz?
  • Czy zmienia się to w jakieś dni tygodnia, weekend?
  • Czy chrapiesz lub budzisz się bez tchu?
  • Czy miewasz drzemki w ciągu dnia?
  • Czy czujesz się wypoczęty po obudzeniu?
  • Gdzie śpisz, jakie są warunki Twojego snu?
  • Co jesz i pijesz wieczorem?
  • Jakie czynności wykonujesz przed zaśnięciem?
  • Czy w Twojej rodzinie wystąpiły zaburzenia snu?
  • Czy ktoś w rodzinie cierpi z powodu bezsenności?
  • Jakie leki Pan/Pani przyjmuje?
  • Jaką pracę Pan/Pani wykonuje? Czy jest stresująca?
  • Czy pali Pan/Pani papierosy? Pije alkohol? Przyjmuje inne używki (na przykład narkotyki)?

Osoby cierpiące na bezsenność doświadczają lęku w stopniu większym niż inni ludzie, mają także tendencje do martwienia się i gorzej niż inni radzą sobie ze stresem. W różnych sytuacjach w ciągu życia, które są dla danej osoby stresujące, dolegliwości związane z bezsennością nasilają się. Towarzyszące choroby i zaburzenia nasilają zjawisko bezsenności, jedne w mniejszym, inne w większym stopniu.

  • Kobiety cierpią z powodu bezsenności około dwa razy częściej niż mężczyźni. Przyczyną tego są zmiany hormonalne w organizmie, zachodzące w czasie cyklu miesięcznego, w wieku menopauzalnym i po menopauzie.
  • Stresujące wydarzenia w życiu osobistym i w pracy, zarówno te o zabarwieniu negatywnym, jak i pozytywnym.
  • Wraz z wiekiem zmienia się ilość i jakość snu, niektóre dane podają, iż prawie połowa osób w starszym wieku cierpi z powodu bezsenności.
  • Choroba psychiczna, jak zaburzenia lękowe, schizofrenia, depresja, PTSD są czynnikami ryzyka bezsenności.
  • Praca zmianowa, zła higiena snu.
  • Podróżowanie ze zmianą  stref czasowych, z koniecznością przystosowania się do nowego rytmu dobowego.

Reklama

Bezsennosć - badania

Lekarz dokonuje diagnozy na podstawie wywiadu, zadając szczegółowe pytania,. Ponadto może poprosić o wypełnienie kwestionariuszy, których treść odnosić się będzie do zaburzeń snu. Może także poprosić o prowadzenie szczegółowych notatek na temat snu i wszystkiego, co się z nim wiąże. Lekarz najprawdopodobniej wykona badanie fizykalne i testy laboratoryjne, w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności którejś z chorób przewlekłych mogących powodować bezsenność.

W szczególnych przypadkach może być wskazane wykonanie:

  • badania polisomnograficznego polegającego na rejestracji w czasie snu ruchów gałek ocznych – EOG,
  • EMG,
  • EEG,
  • EKG,
  • zmian położenia ciała, temperatury, ruchów klatki oddechowej, dźwięków.

Reklama

Leczenie bezsenności

Leczenie bezsenności opiera się na leczeniu przyczyn, powodujących to zaburzenie snu. W łagodnych przypadkach zmiana higieny snu może być wystarczająca:

  • chodzenie spać o regularnych porach,
  • nie spożywanie obfitych posiłków,
  • nie wykonywanie intensywnych ćwiczeń fizycznych tuż przed snem

Poprawę może też przynieść stosowanie technik behawioralnych. Techniki te mają na celu poprawę środowiska związanego ze snem oraz zmianę nawyków dotyczących spania. Działania te często polecane są zanim wdrożone zostanie leczenie farmakologiczne. Obejmują one:

  • edukację na temat higieny snu;
  • techniki relaksacji, na które składają się ćwiczenia oddechowe, biofeedback, progresywna relaksacja mięśniowa, trening autogenny – służą redukcji napięcia mięśniowego, ułatwiają kontrolę akcji serca, poprawiają nastrój;
  • terapia poznawcza, polegająca na zmianie automatycznych myśli towarzyszących problemom z zasypianiem na inne, ułatwiające zasypianie;
  • niewielka deprywacja snu, powodująca senność następnego dnia i dobry sen;
  • terapia światłem – w przypadku zbyt wczesnego zasypiania i zbyt wczesnego budzenia się może być skuteczna w przywracaniu odpowiedniego cyklu sen-czuwanie.

Leczenie farmakologiczne:

W chwili obecnej na rynku dostępnych jest wiele preparatów nasennych. Niektóre z nich to pochodne benzodiazepin, inne to niebenzodiazepinowe leki nasenne. Jak każde leki, także te nasenne mają działania niepożądane jak:

  • zmiany nastroju i zachowania,
  • reakcje alergiczne,
  • zaburzenia równowagi,
  • nieuwagę,
  • ryzyko uzależnienia.

Lekarze, poza przypadkami wymagającymi szczególnych środków, zazwyczaj nie zlecają lekarstw na dłużej niż kilka tygodni.

Do popularnych preparatów należą również:

  • zopiklon,
  • zaleplon,
  • zolpidem,
  • estazolam,
  • temazapam,
  • melatonina
  • niektóre leki przeciwdepresyjne.

Bezsenności można zapobiegać i można ją skutecznie leczyć. Kluczowym jest przestrzeganie zasad higieny snu. Należy zwrócić uwagę na:

  • przestrzeganie w miarę możliwości stałych godzin snu;
  • unikanie drzemek w ciągu dnia, które mogą spowodować trudności w zasypianiu w nocy;
  • wychodzenie z łóżka, jeżeli zaśnięcie nie jest możliwe;
  • jeżeli przyczyną bezsenności jest przewlekły lub ostry ból, należy kontrolować go lekami przeciwbólowymi lub innymi skutecznymi metodami;
  • używanie łóżka w sypialni do spania, nigdy do pracy bądź czytania, jedzenia;
  • unikanie usilnych prób zapadnięcia w sen, które wzmagają poczucie porażki, nasilają stres;
  • unikanie nadmiaru kawy, herbaty, alkoholu;
  • unikanie obfitych posiłków przed snem;
  • wykonywanie czynności relaksujących przed zapadnięciem w sen (kąpiel, masaż, muzyka, etc.);
  • odpowiednie przygotowanie sypialni do snu według zasady „jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz”;
  • ćwiczenia fizyczne w ciągu dnia są wskazane, ale nie tuż przed zaśnięciem.

Odpowiednia diagnostyka i postępowanie w wielu przypadkach przynoszą spodziewaną poprawę. W przypadku przewlekłej, ciężkiej bezsenności, warto wspólnie z lekarzem opracować plan terapeutyczny, uwzględniający zarówno odpowiednią farmakoterapię, jak i terapię psychologiczną.

Artykuł zawiera lokowanie produktu

Czytaj również

Bibliografia

  • Bilikiewicz A.,Psychiatria,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2006
  • Goldman H.,Review of General Psychiatry,McGraw-Hill,2000
  • World Health Organization,International classification of diseases: Diagnostic criteria for research (10th edition),,Geneva, Switzerland 1992
  • Kaplan&Sadock’s Sadock B., Sadock V.,Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/ Clinical Psychiatry,Lippincott Williams & Wilkins,2007
  • Sample D., Smith R., Burns J., Darjee R., McIntosh A.,Oxford Handbook of Psychiatry,Oxford University Press,2005
  • Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L.,Psychopatologia,Wydawnictwo Zysk i S-ka,Poznań 2001
  • Taylor S., Nunn K. P.,Practical Child Psychiatry: The clinician’s guide,BMJ Publishing Group,2003
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Problemy ze snem
Budzenie się w nocy – co oznacza częste i o tej samej godzinie?
Mężczyzna obudził się w nocy
Zespół bezdechu sennego - przyczyny, objawy, leczenie
Paraliż senny - co to jest? Jakie są mechanizmy jego powstawania? Ile trwa i jak sobie z nim radzić?
Kobieta przywiązana do łóżka
Podobne artykuły
Chrapiący mężczyzna
Sposoby na chrapanie – jakie są najlepsze i dlaczego?
Kobieta ma zaburzenia snu
Jakie są przyczyny zaburzeń snu i jak je leczyć?
Zespół Kleinego-Levina
Zespół Kleinego-Levina, czyli choroba śpiącej królewny. Przyczyny i objawy
Chrapiący mężczyzna z problemem bezdechu sennego
Zespół obturacyjnego bezdechu sennego - jakie ma objawy i powikłania?

Reklama


1/3 kobiet ma niedobór tego pierwiastka 😲
Sprawdź powód!