Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Uchyłki przewodu pokarmowego - objawy, leczenie

Uchyłki przewodu pokarmowego to choroba cywilizacyjna, która dotyka przede wszystkim osoby po 50. roku życia. W części przypadków, objawami towarzyszącymi chorobie są: ból brzucha po lewej stronie, zaparcia lub biegunki, a także wzdęcia. Leczeniem uchyłkowatości zajmują się interniści, lekarze rodzinni, gastroenterolodzy. W ramach profilaktyki zaleca się dietę z odpowiednią ilością białka, uprawianie sportów oraz picie dużej ilości płynów.
Układ pokarmowy człowieka
Źródło: 123RF
Spis treści

Uchyłki jelita to inaczej kieszonkowate uwypuklenia ściany jelita, które mogą obejmować uwypuklenia całej ściany (uchyłki prawdziwe, rzadko występujące) lub fragmenty błony śluzowej przechodzące przez rozluźnioną warstwę mięśniową (częściej występujące uchyłki rzekome).

Reklama

Uchyłki przewodu pokarmowego - zachorowalność

Uchyłki należą do chorób cywilizacyjnych, charakterystycznych dla krajów rozwiniętych. Częstotliwość występowania rośnie także wraz z wiekiem. Szacuje się, iż takie zmiany występują u połowy osób powyżej 50. roku życia.

Najczęściej uchyłki nie dają o sobie znać i są wykrywane przez przypadek  w badaniach zlecanych z innych powodów. W takiej sytuacji mamy do czynienia z uchyłkowatością.

Reklama

Uchyłki przewodu pokarmowego - przyczyny

Powstawanie uchyłków tłumaczy się dietą: zmniejszoną ilością błonnika (włókien pokarmowych).

Jako czynniki ryzyka rozwoju uchyłków jelita wymieniane są:

  • wiek (częstotliwość występowania wzrasta wraz z wiekiem),
  • zaparcia,
  • dieta zawierająca przetworzone produkty,
  • małą ilość błonnika (włókien pokarmowych),
  • siedzący, spoczynkowy tryb życia.

Krwawienie z przewodu pokarmowego w zależności od nasilenia, obciążenia oraz innych czynników może być leczone zachowawczo lub operacyjnie. Niedrożność jelita grubego wynika z zapalenia lub zwężeń wtórnie wytwarzających się do zapalenia. Objawy niedrożności zostały opisane w odpowiednim module.

Reklama

Uchyłki przewodu pokarmowego - objawy

W 20-30% przypadków pojawiają się następujące objawy:

  • ból brzucha w dolnym, lewym kwadrancie brzucha,
  • zaparcia lub biegunki (czasami występujące naprzemiennie),
  • wzdęcia i nadmierna produkcja gazów.

Jeżeli dojdzie do zapalenia uchyłków dołączają się także:

  • gorączka,
  • dreszcze,
  • bóle brzucha,
  • możliwa jest biegunka.

Reklama

Uchyłkowatość - powikłania

W przebiegu uchyłkowatości mogą pojawić się powikłania, do których zaliczamy:

  • ostre zapalenie uchyłków,
  • przedziurawienie (perforacja) uchyłka,
  • ropień,
  • krwawienie/krwotok z uchyłków,
  • niedrożność

Reklama

Ostre zapalenie uchyłków - objawy

W ostrym zapaleniu uchyłków występują:

  • bóle brzucha,
  • gorączka,
  • narastają parametry stanu zapalnego (liczba leukocytów, OB, CRP).

Konieczne jest podanie antybiotyków oraz leków przeciwbólowych. W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja.

Reklama

Uchyłki przewodu pokarmowego - powikłania

Proces zapalny toczący się w obrębie uchyłków może powodować wytworzenie ropnia w miejscu uchyłka lub pomiędzy pętlami jelit. Pęknięcie uchyłka, a tym samym ściany jelita, powoduje rozszerzenie się stanu zapalnego na jamę otrzewnej i zapalenie otrzewnej (opis tej jednostki w odpowiednim module). Zakres zapalenia zależy od ilości „rozlanej” treści kałowej.

Reklama

Uchyłki przewodu pokarmowego - diagnostyka

Leczeniem uchyłkowatości zajmują się interniści, lekarze rodzinni, gastroenterolodzy. W przypadku rozwoju powikłań chirurgicznych chorobą schyłkową zajmują się chirurdzy. W doborze diety może pomóc dietetyk.

Podstawą postawienia diagnozy oraz prawidłowego zaplanowania badań jest dokładnie zebrany wywiad lekarski, który w dużym stopniu zależy od szczerości pacjenta. Kwestie dotyczące jelit, wypróżnień są uważane za wstydliwe, stąd widoczna u wielu pacjentów niechęć w udzielaniu odpowiedzi, kwitowanie pytań krótkim „nie wiem” lub  „wszystko w normie”.

Podstawowe pytania zadawane przez lekarza to pytania dotyczące głównie bólu brzucha:

  • lokalizacja bólu,
  • charakter bólu (stały, kolkowy, piekący, ostry, tępy),
  • promieniowanie (gdzie jeszcze jest odczuwany),
  • kiedy się nasila, kiedy maleje,
  • zależność od posiłków, wypróżnień, ruchów ciała,
  • od kiedy trwa,
  • czy wcześniej też były takie lub podobne dolegliwości.

Inne pytania dotyczą wypróżnień:

  • od kiedy są problemy z wypróżnieniami,
  • na czym polegają dolegliwości (czy są to zaparcia, biegunki, uczucie niepełnego wypróżnienia),
  • czy wcześniej były problemy, o jakim charakterze,
  • obecność patologicznych domieszek (krwi, ropy, śluzu) w stolcu,
  • barwa stolca,
  • czynniki nasilające dolegliwości (np. pokarmy, tryb życia, stres),
  • konieczne są także pytania o inne choroby, zażywane leki.

Wielu pacjentów twierdzi, że ogrom pytań zadawanych przez lekarza wydaje jest zbędna, ale popatrzenie na pacjenta całościowo, a nie tylko na jego chory narząd czy układ, może dać wiele wskazówek.

W badaniu fizykalnym brzucha lekarz określa wygląd brzucha, bolesność brzucha podczas palpacji, opukiwania, obecność oporów w jamie brzusznej, osłuchuje ruchy jelit.

Uchyłki - lokalizacja

Niedostateczna ilość błonnika powoduje nieprawidłowy pasaż treści jelitowej i zaparcia, co generuje wysokie ciśnienie w świetle jelita, które „wypycha” ściany jelita na boki. Dodatkowo z wiekiem dochodzi do osłabienia tkanek, które stają się podatne na odkształcenia. Najczęstszą lokalizacją uchyłków jest esica (około 90% przypadków), rzadziej inne fragmenty jelita grubego.

Uchyłki przewodu pokarmowego - badania

Uchyłki można uwidocznić w badaniu radiologicznym – wlewie doodbytniczym kontrastu – lub wykonując endoskopię (np. rektoskopię lub kolonoskopię). W ostrych przypadkach (w zapaleniu lub powikłaniach) te badania jednak nie są zalecane ze względu na ryzyko krwawień czy perforacji (pęknięcia ściany jelita). Wykorzystuje się wówczas tomografię komputerową, która pozwala uwidocznić nacieki zapalne czy tworzące się ropnie.

Uchyłki przewodu pokarmowego - leczenie

Leczenie niepowikłanej choroby uchyłkowej polega na zapobieganiu zaparciom, głównie poprzez zwiększenie w diecie błonnika pokarmowego, przy większych problemach z wypróżnieniami można stosować leki przeczyszczające działające na zasadzie osmozy (np. sole magnezu, laktuloza).

Leki przeczyszczające o innym mechanizmie działania są niewskazane, ponieważ powodują wzrost ciśnienia w jelicie. Dodatkowo podaje się leki rozkurczające.

Zmiana diety oraz zastosowane leków niestety nie zmniejszają liczby uchyłków, ale pozwalają na zmniejszenie szans na rozwinięcie powikłań czy powstawanie nowych uchyłków. W przypadku wystąpienia powikłań – w zapaleniu uchyłków stosuje się antybiotykoterapię, leki rozkurczające. Leczenie w zależności ,m.in. od nasilenia objawów i zgodnie z oceną lekarza, może być prowadzone ambulatoryjnie lub szpitalnie. W przypadku krwotoków/krwawień, perforacji, niedrożności czy nawracających zapaleń stosuje się leczenie operacyjne. Wskazania i zakres zabiegu (operacji) określa chirurg.

Uchyłki przewodu pokarmowego - dieta

Dieta w przebiegu uchyłkowatości powinna wykluczać produkty ciężkostrawne, wzdymające czy powodujące zaparcia. W zamian ważne jest dostarczanie odpowiedniej ilości błonnika usprawniającego pasaż przez przewód pokarmowy. Przykłady wskazanych i zabronionych produktów znajdują się w tabeli.

 

Produkty wskazane

Produkty zabronione

Ciemne pieczywo razowe, pumpernikiel, mąka razowa

Marmolady, dżemy

Owoce

Warzywa bogate w błonnik

Chude wędliny

Chude mięso (drób, cielęcina, królik)

Biały ser chudy i półtłusty

Oleje roślinne: słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek

Jasne, pszenne pieczywo

Ryż, kasza manna

Torty, czekolady, kakao

Banany

Frytki, placki ziemniaczane

Tłuste wędliny, pasztety

Tłuste mięsa: wieprzowina, podroby

Tłuste sery białe, sery żółte

Smalec, słonina, duże ilości masła

Ponadto wskazane jest wypijanie minimum 1,5 litra płynów (słabej herbaty, niegazowanej wody mineralnej, soków owocowych przecierowych, kompotów).

Uchyłki przewodu pokarmowego - zapobieganie

W zapobieganiu rozwojowi schyłków stosuje się przede wszystkim metody zapobiegające zaparciom:

  • dietę z odpowiednią ilością błonnika (przykłady produktów zakazanych i wskazanych w tabeli powyżej),
  • spożywanie dużej ilości płynów,
  • ruch fizyczny.

Czytaj również

Bibliografia

  • Szczeklik A.,Choroby wewnętrzne, tom I,Medycyna Praktyczna,Kraków,2005
  • Travis S. ,Tylor R., Misiewicz J.,Gastroenterologia praktyczna,alpha medica press,Bielsko Biała,2001
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Gastrologia
Gastropatia rumieniowa - co to jest i jak ją leczyć? Przyczyny i objawy
Kobieta z objawami gastropatii rumieniowej
Wymioty po alkoholu - co pomaga i jak je powstrzymać?
Kobieta wymiotuje po alkoholu
Uchyłki esicy - czym są? Objawy, leczenie, dieta
Wizualizacja uchyłków esicy
Podobne artykuły
Kobietę boli żołądek po alkoholu
Ból żołądka po alkoholu - jak z nim walczyć i dlaczego występuje?
Mężczyzna odczuwający ciągły głód
Ciągłe uczucie głodu - jakie są przyczyny nadmiernego apetytu?
Mężczyzna odczuwa ból pod lewymi żebrami
Ból pod lewym żebrem – co oznacza i jak się objawia?
Wizualizacja przewodu pokarmowego
Jasny stolec może sugerować chorobę. Przeczytaj, co go wywołuje

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!