Klatka piersiowa jest prawidłowa, gdy mostek jest wysunięty ku przodowi, a żebra są uniesione ku górze, tak że najbardziej wysuniętą ku przodowi częścią ciała jest ściana klatki piersiowej. Do patologicznych wad klatki piersiowej zaliczamy jej dwie postacie:
Reklama
Przyczyny i objawy zniekształceń klatki piersiowej
Choroba dotyka około pół procenta dzieci w wieku szkolnym, często należy do wad wrodzonych, ale nie ustalono uwarunkowań genetycznych. Przyczyna powstania deformacji pozostaje nieznana. Zwiększoną częstość obserwuje się u dzieci z zespołem Marfana lub po przebytej krzywicy. Może być także spowodowana ściągającymi bliznami po przebytych procesach zapalnych.
Gdy wada występuje od urodzenia, wtedy jest następstwem wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub też nieproporcjonalnego rozrostu chrząstek żebrowych w stosunku do jej pozostałych elementów. Deformacja charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber. Wyróżniamy postać symetryczną i niesymetryczną, gdy mostek jest przesunięty na lewo lub prawo od linii środkowej.
Zniekształcenie klatki może być tak duże, że mostek może się stykać z kręgosłupem. Żebra w tylnych odcinkach przebiegają poziomo, natomiast w bocznych i przednich są skierowane nadmiernie ku tyłowi. Na skutek:
- osłabienia mięśni grzbietu,
- wysunięcia barków do przodu,
- spłaszczenia klatki piersiowej
Deformacja sprzyja:
- częstym zapaleniom oskrzeli,
- szybkiemu męczeniu się,
- skłonnością do niedotlenienia organizmu.
Niekiedy dołączają się także objawy ze strony serca – np.:
- kołatanie,
- niemiarowość rytmu,
- uczucie ucisku w klatce piersiowej.
Klatce lejkowatej towarzyszy zwykle:
- wysunięcie głowy do przodu,
- opadające barki,
- wystające łopatki,
- wypukły brzuch.
Chorobie towarzyszy także osłabienie mięśni posturalnych, które może się pogłębiać, jeśli choroba nie jest odpowiednio leczona. Oddychanie nie jest prawidłowe i może prowadzić do zaburzeń wentylacji. U dzieci dochodzi do zmniejszenia całkowitej pojemności płuc i do różnych zaburzeń w układzie sercowo-naczyniowym.
Dzieci dotknięte tą wadą wykazują:
- słaby rozwój fizyczny,
- wadliwą postawę,
- są zwykle apatyczne i mało ruchliwe.
Reklama
Wady klatki piersiowej - powikłania i zapobieganie
Deformacje klatki piersiowej mają swój ujemny wpływ w głównej mierze na trzy elementy:
- osłabienie mięśni oddechowych i co za tym idzie - zaburzenia oddychania,
- zmniejszenie pojemności życiowej płuc – powoduje zmniejszenie tolerancji wysiłku, łatwe męczenie się, duszność,
- ograniczenie ruchomości klatki piersiowej – pogłębia już istniejące zaburzenia wentylacji.
Aby zapobiec wyżej wymienionym procesom należy deformacje klatki odpowiednio wcześnie wykryć i leczyć. Niezbędna jest konsultacja lekarza ortopedy, który ustali dla dziecka najlepszą metodę korekcji wady. Im wcześniej rozpoczniemy ćwiczenia korekcyjne, tym większe są szanse na uzyskanie korzystnych wyników głównie ze względu na potencjał młodego organizmu. Pacjent z rozpoznaną deformacją klatki piersiowej może żyć normalnie.
Wskazane jest:
- unikanie większych wysiłków fizycznych,
- zdrowe odżywianie wzbogacone w witaminę D,
- unikanie infekcji dróg oddechowych,
- częste wykonywanie zaleconych ćwiczeń korekcyjnych.
Reklama
Ćwiczenia korekcyjne przy wadach klatki piersiowej
Zasadniczo w leczeniu zniekształceń klatki piersiowej wyróżniamy dwa sposoby: leczenie zachowawcze – ćwiczenia korekcyjne oraz leczenie operacyjne.
Leczenie zachowawcze zniekształceń klatki piersiowej obejmuje następujące rodzaje ćwiczeń korekcyjnych:
- ogólnorozwojowe,
- oddechowe,
- specjalne: o charakterze kształtującym, odnoszącym się do danego typu wady klatki piersiowej lub o charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych,
- pływanie.
Ćwiczenia ogólnorozwojowe – zadaniem tej grupy ćwiczeń jest oddziaływanie na cały narząd ruchu. Mają one na celu zwiększenie ruchomości w stawach, usunięcie przykurczów, zwiększenie siły mięśni i podniesienie sprawności fizycznej. Zaliczamy tu: ćwiczenia kształtujące, ćwiczenia gimnastyczne, gry i zabawy oraz sporty uzupełniające.
Ich podstawowym celem jest kształtowanie postawy ciała, wyrobienie koordynacji ruchowej, czucia kierunku ruchu oraz czucia położenia ciała. Gry i zabawy stosowane w gimnastyce korekcyjnej zaspokajają nadmierną potrzebę ruchu, która u dzieci z wadami postawy, występuje niezwykle często. W gimnastyce korekcyjnej nie wolno wykonywać ćwiczeń takich jak przewroty, skoki przez przyrządy itp.
Ćwiczenia oddechowe - mają za celu nauczenie prawidłowego oddychania, zwiększenie pojemności życiowej płuc, wzmocnienie mięśni oddechowych oraz zwiększenie ruchomości klatki piersiowej. Ich celem jest także zapobieganie zaburzeniom oddechowym towarzyszącym wadom klatki piersiowej.
Cele te realizowane są poprzez wpływanie na mechanikę oddychania, kształtowanie odpowiedniego toru oddychania oraz poprawę funkcjonowania mięśni oddechowych, zwłaszcza przepony. W doborze ćwiczeń oddechowych należy zwrócić uwagę na oddziaływanie tych ćwiczeń zarówno na klatkę piersiową, jak i na kręgosłup.
W klatce piersiowej lejkowatej przykładowe ćwiczenia oddechowe wyglądają następująco:
- akcentujemy fazę wdechu,
- wdech wspomagamy pracą ramion w kierunku: przodem w górę – wdech, bokiem w dół – wydech,
- kształtujemy piersiowy tor oddechowy, zwanym też żebrowym.
Ćwiczenia specjalne - odnoszące się do danego typu wady klatki piersiowej. Dla klatki szewsko-lejkowatej należy dążyć do zwiększenia ruchomości w stawach barkowych, wzmocnienia mięśni grzbietu i pozostałych mięśni posturalnych.
Dla klatki kurzej dążymy do zwiększenia ruchomości w stawach barkowych i kręgosłupa, wzmacniamy mięśnie kręgosłupa i pozostałe mięśnie posturalne oraz rozciągamy boki klatki piersiowej.
Ćwiczenia o charakterze wytrzymałościowym, rozwijające sprawność narządów wewnętrznych (odnoszą się do obu typów wad klatki piersiowej). W ramach tych ćwiczeń stosujemy intensywne formy ruchu, np.: biegi, podskoki, rzuty, jazdę na rowerze. Trening wytrzymałościowy ma na celu usprawnienie funkcji narządów wewnętrznych.
Odnosi się to głównie do układu krążenia, oddechowego oraz całego metabolizmu tkankowego. Należy podkreślić, że usprawnienie funkcji tych narządów jest dla funkcji organizmu znacznie ważniejsze niż wzmocnienie mięśni.
Pływanie - w przypadku klatek szewsko-lejkowatych stosuje się pływanie na plecach, z nogami do stylu grzbietowego lub klasycznego, a ramiona poruszają się przodem w górę i w tył za głowę (wdech), bokiem w dół (wydech). A w przypadku klatek kurzych zaleca się pływanie na piersiach kraulem lub stylem motylkowym.
Ramiona poruszają się w kierunku bokiem w górę i w przód (wdech), przodem w dół (wydech). Ćwiczenia w środowisku wodnym oprócz układu oddechowego angażują układ krążenia, zwiększają wydolność organizmu, tak ważną u osób z wadami postawy. Natomiast nie zaleca się nurkowania ze względu na zaciąganie zbyt dużego długu tlenowego podczas tej formy ruchu.
