Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – objawy, leczenie naturalne

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (Colitis ulcerosa, CU), obok choroby Leśniowskiego-Crohna, należy do grupy nieswoistych zapaleń jelita grubego (Inflammatory Bowel Disease, IBD). Proces zapalny toczy się w błonie śluzowej jelita grubego (odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy), może prowadzić do wytworzenia owrzodzeń.

CU znacznie częściej występuje w krajach rozwiniętych, głównie dotyka osób w wieku 20-40 lat, niezależnie od płci.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - lokalizacja

Zmiany chorobowe występują głównie w odbytnicy, mogą przechodzić w wyższe partie jelita grubego, przy czym przejście to jest płynne, bez powstawania wysp stanu zapalnego pośród zdrowych tkanek. Rzadko ma miejsce zajęcie całego jelita grubego (tzw. pancolitis) czy zmiany przechodzące do jelita cienkiego (tzw. backwash ileitis). Naciek zapalny obejmuje błonę śluzową jelita (czyli niepełną grubość ściany).

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - przyczyny

Przyczyny prowadzące do rozwoju wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nie zostały do końca poznane, w skrócie można je zbiorczo przedstawić, jako:

• czynniki genetyczne,

• immunologiczne,

• środowiskowe.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - objawy

Tak jak i w chorobie Leśniowskiego-Crohna objawy podzielone są na:

• jelitowe,

• pozajelitowe,

• ogólnoustrojowe.

W klasyfikacji stopnia zaawansowania zmian bierze się pod uwagę:

• ilość stolców biegunkowych,

• ilość stolców z krwią,

• obecność gorączki, anemii i wzrostu parametrów stanu zapalnego.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - jaki lekarz?

Leczeniem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego zajmuje się przede wszystkim gastroenterolog. W przypadku objawów spoza przewodu pokarmowego konieczne są konsultacje lekarzy innych specjalności – jak:

• dermatolog,

• okulista,

• reumatolog.

W przypadku wskazań do zabiegu operacyjnego wymagana jest opieka chirurgiczna. W trudnościach z doborem diety pomocny będzie dietetyk, zaś przy problemach emocjonalnych wtórnych nieodzowna okazuje się pomoc psychologa.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - badania

W diagnostyce wrzodziejącego zapalenia jelita grubego podstawowe znaczenie mają:

• endoskopia,

• badania mikroskopowe,

• badania radiologiczne,

• badania laboratoryjne.

W badaniach endoskopowych (rektoskopii, sigmoidoskopii, kolonoskopii) uwidoczniony jest obraz błony śluzowej. W przebiegu choroby widać np.:

• obrzęk ściany,

• zaczerwienienie,

• nadżerki,

• owrzodzenia.

Podczas endoskopii pobiera się wycinki tkanki do oceny pod mikroskopem.

W badaniach laboratoryjnych obserwuje się:

• anemię,

• leukocytozę,

• wzrost parametrów stanu zapalnego,

a w badaniach immunologicznych obecność przeciwciał pANCA.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - leczenie

Leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego obejmuje:

• farmakoterapię,

• leczenie dietetyczne,

• chirurgiczne.

W zależności od lokalizacji zmian, rozległości oraz stopnia zaostrzenia objawów, leki można stosować miejscowo (w formie czopków, pianek, wlewek doodbytniczych),  w postaci tabletek lub w formie dożylnej (tylko niektóre leki, np. glikokortykosteroidy). Istnieje także nowa metoda leczenia - terapia biologiczna.

Reklama

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – leki

Stosowane na wrzodziejące zapalenie jelita grubego leki należą do kilku grup. Podstawowymi lekami na wrzodziejące zapalenie jelita grubego leki są pochodne kwasu 5-aminosalicylowego – sulfasalazyna oraz mesalazyna. Są to leki o działaniu bakteriostatycznym, przeciwzapalnym i immunosupresyjnym, czyli hamującym wytwarzania przeciwciał przez układ odpornościowy (przypomnijmy, że wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą wywoływaną m.in. przez nadmierną aktywność systemu immunologicznego).

Oprócz wyżej wymienionych, w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego stosuje się też w leczeniu kortykosteroidy, hamujące rozwój zapalenia. Dodatkowo w ostatnich latach wprowadza się do terapii leki biologiczne o wysokiej skuteczności. Są to białka, wpływające na reakcje immunologiczne i działające w różnych mechanizmach na różne etapy patogenezy choroby. 

Zaś w bardzo zaawansowanych stanach niezbędne jest leczenie chirurgiczne.   

W przypadku niektórych chorób możliwe jest zgłoszenie do badań klinicznych, których podstawowym celem jest opracowywanie nowych metod leczenia i innowacyjnych leków. Są one zlecane i sponsorowane przez krajowe lub międzynarodowe firmy. Udział w nich daje darmowy dostęp do opracowanych sposobów i środków leczniczych. 

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – leczenie naturalne

Wiele osób cierpiących na wrzodziejące zapalenie jelita grubego pyta o leczenie naturalne tej choroby. Niektórzy zalecają wspomagające farmakologię zioła na wrzodziejące zapalenie jelita - wymienia się w tym kontekście między innymi wyciąg z aloesu. Ale w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, leczenie naturalne polega głównie na stosowaniu właściwej diety.

Obecnie przyjmuje się, że pomiędzy atakami, w okresach remisji, dieta osoby chorej na wrzodziejące zapalenie jelita grubego nie powinna radykalnie odbiegać od menu osoby zdrowej, choć większy nacisk kładzie się na produkty lekkostrawne, bogate w witaminy i minerały. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz farmakologiczne sposoby leczenia (o których więcej za chwilę), powodują niedobór wielu składników, takich jak witamina B12, wapń, cynk, potas. Bardzo istotne jest dostarczanie białka, na którego niedobór osoby chore na wrzodziejące zapalenie jelita grubego narażone są w sposób szczególny. Dlatego zalecić można spożywanie chudego mięsa, mleka, jaj. Radzi się, by jeść mniejsze porcje, za to częściej.

Bezwzględnie powinno się unikać alkoholu, którego nadużywanie również może prowadzić do nasilenia choroby.

Nie jest wskazane spożywanie:

• smażonego mięsa,

• kapusty,

• roślin strączkowych,

• owoców o drobnych, twardych nasionach (truskawki, poziomki).

W czasie ataku choroby należy stosować powyższe zalecenia i dodatkowo w sposób szczególny unikać produktów bogatych w błonnik, które przyspieszają perystaltykę jelit i wzmagają biegunki.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - dieta

Dieta w CU to pokarmy lekkostrawne (gotowane, duszone). Niewskazane są produkty:

• smażone,

• tłuste,

• wzdymające.

Redukuje się podaż błonnika, w zaostrzeniach choroby unika się produktów mlecznych.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - powikłania

W przebiegu CU dochodzi także do rozwoju powikłań natury chirurgicznej, którymi są:

• ostre rozdęcie okrężnicy (występuje częściej w CU niż w chorobie Leśniowskiego-Crohna),

• perforacja,

• krwotok.

Możliwe inne powikłania:

• brak reakcji na standardowe leczenie farmakologiczne,

• zależność od sterydów (brak możliwości odstawienia glikokortykosteroidów, bez nich zawsze dochodzi do zaostrzeń choroby),

• powikłania długotrwałej sterydoterapii,

• zahamowanie wzrostu i dojrzewania fizycznego u dzieci.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka jelita grubego – ryzyko to jest aż 3-krotnie większe. Stąd konieczna jest okresowa kontrola endoskopowa z pobraniem wycinków do badań mikroskopowych. Ponadto nieswoiste choroby zapalne jelit wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zakrzepicy żylnej i zatorowości.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego - przyczyny zaostrzające chorobę 

Bardzo często są nieuchwytne. Nawroty choroby mogą nastąpić na skutek:

• stresu,

• zmian w sposobie odżywiania,

• stosowania leków przeciwbólowych (głównie leków z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych, np. kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, ketoprofen itp.),

• infekcji przewodu pokarmowego,

• antybiotykoterapii włączonej z powodu stanu zapalnego innego narządu.