Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Zakrzepica żył głębokich - objawy, leczenie, dieta

Zakrzepica żył głębokich jest chorobą układu krwionośnego, która może doprowadzić do nagłej śmierci. Do jej przyczyn należą min.: złe nawyki ruchowe, brak aktywności fizycznej, przebyte operacje oraz czynniki genetyczne. Po zastosowaniu odpowiedniej terapii zakrzepicę można całkowicie wyleczyć.
Żylaki na nogach
Źródło: 123RF
Spis treści

Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) charakteryzuje się powstawaniem zakrzepu w świetle naczyń żylnych, co upośledza ich drożność i zaburza prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej dotyczy żył kończyn dolnych, położonych pod przegrodą z tkanki łącznej zwanej powięzią głęboką. Rozpowszechnienie choroby jest znaczne; szacuje się, że każdego roku dotyka ona od 1 do 4 osób na 1000.

Reklama

Zakrzepica żył głębokich - jak powstaje?

Zakrzep tworzy się z powstającego w procesie krzepnięcia białka zwanego fibryną (włóknikiem) oraz przylegających do niego składników komórkowych, przede wszystkim płytek krwi i erytrocytów. Jego obecność w świetle żyły prowadzi do upośledzenia jej drożności i wzrostu ciśnienia wewnątrz naczynia. W następstwie płynny składnik krwi – osocze - przechodzi stopniowo przez ścianę naczyniową do otaczających tkanek, co prowadzi do powstania obrzęku.

Część krwi może zostać skierowana z niedrożnych żył głębokich do układu żył powierzchownych, które ulegają poszerzeniu. Sine zabarwienie skóry wynika z zastoju krwi żylnej i niedotlenienia tkanek. Ból, ocieplenie i gorączka mogą być natomiast następstwem stanu zapalnego, który często obejmuje ścianę naczyniową oraz otoczenie.

Reklama

Zakrzepica żył głębokich - powikłania

Mechanizm przewlekłej niewydolności żylnej, która jest często powikłaniem ZŻG, wiąże się z całkowitym zarośnięciem światła naczynia lub też uszkodzeniem zastawek żylnych w procesie rozpuszczania skrzepliny, co prowadzi do zaburzenia funkcji naczynia żylnego.

W przypadku najgroźniejszego powikłania ZŻG – zatorowości płucnej – dochodzi do zamknięcia światła rozgałęzień tętnicy płucnej przez skrzeplinę oderwaną od ściany żył kończyn dolnych i przeniesioną do łożyska naczyń płucnych wraz z krwią. Skutkiem jest ostre niedotlenienie i niewydolność serca, która może zakończyć się zgonem.

Szczególnie narażone są osoby przebywające w oddziałach chirurgicznych, ze względu na ryzyko związane z zabiegiem operacyjnym i unieruchomieniem. Zagrożenia związane z zakrzepicą żył kończyn dolnych wynikają przede wszystkim z możliwych powikłań tej choroby, z których najpoważniejszym jest zatorowość płucna, będąca stanem zagrożenia życia. Mniej groźnym, lecz znacznie częstszym następstwem może być przewlekła niewydolność żylna.

Zakrzepica żył głębokich - rodzaje

Nasilenie objawów oraz ryzyko powikłań zależą od umiejscowienia skrzepliny, jej długości i stopnia, w jakim zamyka ona światło naczyń żylnych. Z tego względu wyróżnia się kilka postaci ZŻG:

  • ZŻG dystalna – zakrzep występuje w obwodowych odcinkach żył, położonych w większej odległości od serca (głównie żyły głębokie podudzia); często przebiega bezobjawowo i obarczona jest mniejszym ryzykiem groźnych powikłań;
  • ZŻG proksymalna – dotyczy żył leżących bliżej serca (żyły udowe i biodrowe), charakteryzuje się cięższym przebiegiem i poważnymi następstwami;
  • bolesny obrzęk – szczególna postać rozległej zakrzepicy, obejmującej głównie żyły udowe i biodrowe. W postaci siniczej bolesnego obrzęku ryzyko utraty kończyny, a nawet zgonu, jest największe.

Zakrzepica żył głębokich - przyczyny

Przyczyny ZŻG można podzielić na trzy grupy, tworzące tzw. triadę Virchowa:

Ściana naczynia żylnego może zostać uszkodzona w wyniku urazu, zbiegu operacyjnego, zapalenia lub naciekania przez nowotwór.

Do zwolnienia przepływu żylnego prowadzi przede wszystkim unieruchomienie - po operacjach, urazach, porodzie, w przebiegu chorób nowotworowych i innych chorób przewlekłych, a nawet w wyniku dłuższego przebywania w pozycji siedzącej (zakrzepica samolotowa, syndrom klasy ekonomicznej). Prawidłowo przepływ krwi w żyłach jest w znacznym stopniu wspomagany rytmicznym uciskiem mięśni na ściany żył, który ma miejsce podczas poruszania się. Brak tego mechanizmu podczas unieruchomienia prowadzi do istotnego zwolnienia przepływu.

Zaburzenia procesu krzepnięcia charakteryzują się zachwianiem równowagi między mechanizmami sprzyjającymi powstawaniu zakrzepów a procesami hamującymi krzepnięcie. Należą tu zarówno wrodzone przyczyny nadkrzepliwości, stwierdzane nawet u 40% chorych, jak i czynniki nabyte, takie jak stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych czy hormonalnej terapii zastępczej.

Zakrzepica rozwija się zwykle wtedy, gdy występują co najmniej dwa z wymienionych czynników. Osoba chora na zakrzepicę żył głębokich powinna pozostawać pod opieką chirurga ogólnego.

Reklama

Zakrzepica żył głębokich - czynniki ryzyka

  1. Wiek > 40 r.ż. Po 40 r. życia ryzyko zakrzepicy wzrasta 2-krotnie w każdej kolejnej dekadzie.
  2. Unieruchomienie – prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi żylnej. Niebezpieczne może być zarówno długotrwałe unieruchomienie po urazach, operacjach czy porodzie, jak i trwające nawet kilka godzin unieruchomienie w pozycji siedzącej, zwłaszcza podczas długich podróży.
  3. Urazy i zabiegi chirurgiczne, zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych, miednicy i jamy brzusznej – ryzyko zakrzepicy wiąże się z uszkodzeniem ściany naczyń, stosowanym znieczuleniem ogólnym oraz unieruchomieniem.
  4. Przebyta ZŻG – prawdopodobieństwo kolejnego epizodu zakrzepicy jest większe wśród osób, u których ten problem już kiedyś się pojawił.
  5. Ciąża i połóg – w okresie tym dochodzi do nadkrzepliwości, zastoju krwi żylnej w wyniku zwiększenia ciśnienia w jamie brzusznej przez powiększoną macicę oraz zmniejszenia napięcia ścian naczyń pod wpływem hormonów.
  6. Stosowanie doustnych leków antykoncepcyjnych oraz hormonalnej terapii zastępczej – substancje te zmniejszają aktywność procesów hamujących krzepnięcie i ułatwiają przyleganie płytek krwi podczas formowania zakrzepu.
  7. Nowotwory złośliwe, szczególnie mózgu, jajnika, trzustki, płuc. W przypadku zakrzepicy o niejasnym pochodzeniu należy zawsze wykluczyć obecność nowotworu, zwłaszcza u osób starszych, gdyż zakrzepica może być jego pierwszym objawem.
  8. Choroby towarzyszące:
  1. Wrodzone lub nabyte zaburzenia krzepnięcia.
  2. Otyłość, palenie tytoniu, żylaki kończyn dolnych, obecność cewnika w żyle – mogą nasilać wpływ innych czynników ryzyka.

Reklama

Zakrzepica żył głębokich - objawy

Zakrzepica żył głębokich może dotyczyć także kończyn górnych, jest to jednak problem zdecydowanie rzadszy.

Do objawów zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych należą:

  • ból kończyny, stały lub zmniejszający się w pozycji leżącej. Czasem występuje charakterystyczny dla zakrzepicy objaw Homansa, czyli ból łydki pojawiający się przy zgięciu grzbietowym stopy,
  • obrzęk – w przypadku zakrzepicy jednostronnej różnica w obwodzie między kończynami wynosi zwykle ponad 2 cm,
  • ocieplenie kończyny,
  • zmiana zabarwienia skóry, zwłaszcza stóp i podudzi. Najczęściej skóra jest sina, rzadziej blada,
  • widoczne pod skórą rozszerzenie żył powierzchownych chorej kończyny,
  • objawy ogólne stanu zapalnego – gorączka, wzrost OB oraz liczby krwinek białych, przyspieszenie tętna.

Rodzaj i nasilenie objawów zależą od postaci zakrzepicy. Występująca najczęściej zakrzepica dystalna, obejmująca żyły podudzia, zwykle jest bezobjawowa, a jeśli wystąpią objawy, ograniczają się najczęściej do obrzęku stopy i okolicy kostek, bólów łydki przy stawaniu na palcach i uczucia ciasnoty w podudziu. Ryzyko groźnych powikłań jest w tej postaci stosunkowo najmniejsze, jednak ciągle istnieje, stąd zaobserwowanie wymienionych objawów wymaga kontroli lekarskiej.

Zakrzepica proksymalna, z zajęciem żył udowych i biodrowych może spowodować obrzęk i zasinienie całej kończyny; ze względu na duże ryzyko groźnych powikłań jej objawy wymagają bezzwłocznego skontaktowania się z lekarzem.

W przypadku rozległej zakrzepicy w postaci bolesnego obrzęku nasilenie objawów jest największe; ból jest bardzo silny, obrzęk rozległy, skóra fioletowa, często ze zmianami pęcherzowymi na stopach. Duże zagrożenie zgonem lub utratą kończyny zmusza do natychmiastowego wezwania pogotowia ratunkowego.

Zdarza się, że pierwszym objawem zakrzepicy może być jej powikłanie w postaci zatorowości płucnej, czyli stanu, w którym skrzeplina odrywa się od ściany żył kończyn dolnych i wędruje z krwią do serca, a stamtąd do tętnicy płucnej, prowadząc do gwałtownego zamknięcia jej światła. Sytuacja taka stanowi zagrożenie życia, dlatego zaobserwowanie objawów sugerujących zatorowość płucną, tj. duszność, krwioplucie, ból w klatce piersiowej, przyspieszenie oddechu również wymaga bezzwłocznej interwencji lekarskiej.

Reklama

Zakrzepica żył głębokich - badania

Aby rozpoznać zakrzepicę żył głębokich, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych i obrazowych.

Badania laboratoryjne

Podstawowym badaniem laboratoryjnym jest oznaczenie stężenia D-dimerów we krwi pacjenta. D-dimery są produktami rozpadu fibrynogenu, czyli głównego białka tworzącego skrzep. Jeśli ich stężenie jest prawidłowe, można z dużym prawdopodobieństwem wykluczyć zakrzepicę. Podwyższone stężenie D-dimerów obserwuje się natomiast w zakrzepicy, ale i innych stanach chorobowych (zapalenia, nowotwory). Z tego względu nie można wyłącznie na podstawie dodatniego wyniku tego badania rozpoznać zakrzepicy; konieczne jest wykonanie badań obrazowych.

Badania obrazowe

Najważniejszym i najprostszym zarazem badaniem obrazowym wykorzystywanym w rozpoznawaniu zakrzepicy jest badanie ultrasonograficzne. Przy pomocy USG można wykonać test uciskowy. Polega on na uciśnięciu głowicą USG naczynia żylnego i obserwacji jego odkształcenia. W prawidłowych warunkach żyła pod wpływem ucisku zapada się; jeśli natomiast żyłę wypełnia zakrzep odkształcenie nie jest możliwe.

Drugim testem wykonywanym przy użyciu USG jest ultrasonografia z podwójnym obrazowaniem lub wzmocniona kolorem (color duplex ultrasonography). W metodzie tej obserwuje się przepływ krwi żylnej, kodowany za pomocą koloru. Obecność skrzepliny w świetle naczynia prowadzi do charakterystycznych zmian w obrazie przepływu krwi. Badanie wskazane jest w przypadku wątpliwego wyniku testu uciskowego; wykorzystywane jest również do oceny naczyń miednicy (żyły biodrowe), gdyż ze względu na trudną dostępność wykonanie testu uciskowego jest w tej okolicy niemożliwe.

Jeśli wyniki badań USG są wątpliwe lub ujemne, a objawy kliniczne wskazują na duże prawdopodobieństwo zakrzepicy, ostateczne rozpoznanie można ustalić przy pomocy flebografii wstępującej lub flebografii rezonansu magnetycznego.

Zakrzepica żył głębokich może być objawem innych chorób. Zakrzepica o niejasnej przyczynie u chorych po 60 r.ż. powinna skłaniać do wykonania badań przesiewowych w kierunku choroby nowotworowej. Nawracające epizody zakrzepicy u młodych osób, zwłaszcza obciążonych rodzinnie, mogą wymagać pogłębienia diagnostyki w kierunku wrodzonych zespołów nadkrzepliwości.

Jeśli objawy kliniczne z dużym prawdopodobieństwem wskazują na zakrzepicę, należy rozpocząć odpowiednie postępowanie jeszcze przed uzyskaniem wyników badań dodatkowych. Polega ono na dożylnym podaniu heparyny i uniesieniu chorego z uniesioną kończyną. Dalsze decyzje terapeutyczne zależą od wyników postępowania diagnostycznego. W zależności od rozległości zakrzepicy i stanu chorego rozważyć można leczenie przeciwkrzepliwe, trombolityczne lub operacyjne.

Zakrzepica żył głębokich - leczenie

1. Leczenie przeciwkrzepliwe

Leczenie przeciwkrzepliwe, najczęściej stosowane, ma na celu zapobieganie powiększaniu się skrzepliny, powstawaniu nowych zakrzepów i profilaktykę zatorowości płucnej. Polega na podawaniu heparyny, zwykle drobnocząsteczkowej (HDCz), we wstrzyknięciach podskórnych, przez minimum 5 dni. W zaawansowanych przypadkach czas leczenia może zostać wydłużony do 10 dni, a u chorych na nowotwór złośliwy nawet do pół roku. Zwykle od pierwszego dnia leczenia HDCz rozpoczyna się podawanie doustnego leku przeciwzakrzepowego - acenokumarolu, w celu profilaktyki nawrotu ZŻG. Leczenie acenokumarolem trwa 6-12 tyg. w przypadku izolowanej ZŻG podudzia, a w przypadku chorych na nowotwór złośliwy konieczne może być przyjmowanie leku nawet do końca życia. Acenokumarol jest przeciwwskazany w okresie ciąży. Leczenie przeciwkrzepliwe można kontynuować w domu, jeśli stan chorego jest stabilny i zapewniona jest fachowa obserwacja i pomoc pielęgniarska lub lekarska.

2. Leczenie trombolityczne

Celem leczenia trombolitycznego jest rozpuszczenie skrzepliny. Wskazane jest w ciężkiej postaci zakrzepicy proksymalnej (siniczy obrzęk), zwłaszcza w przypadku ryzyka utraty kończyny, jeśli objawy trwają mniej niż 72 h. Polega na podawaniu streptokinazy drogą dożylną lub miejscowo poprzez cewnik wprowadzony do zakrzepu. Leczenie wymaga hospitalizacji.

Zakrzepica żył głębokich - operacja

Leczenie operacyjne stosowane jest najrzadziej, głównie w przypadkach ciężkiej zakrzepicy proksymalnej, jeśli zastosowanie leczenia trombolitycznego jest niemożliwe (np. ze względu na duże ryzyko krwawienia). Polega na usunięciu skrzepliny cewnikiem Fogatry’ego; powikłaniem mogą być uszkodzenia zastawek żylnych. Możliwe jest również założenie filtra do żyły głównej dolnej, który ma zatrzymać skrzepy oderwane z żył kończyn dolnych w drodze do tętnicy płucnej i zapobiegać w ten sposób zatorowości płucnej. Filtry zakładane są w przypadku zakrzepicy proksymalnej przy przeciwwskazaniach do leczenia przeciwkrzepliwego oraz gdy mimo prawidłowego leczenia przeciwkrzepliwego występują nawroty zatorowości płucnej.

Większość chorych na ZŻG wymaga wczesnego uruchomienia. Już od drugiego dnia leczenia HDCz należy zachęcać chorego do wstawania z łóżka i chodzenia, przy równoczesnym stosowaniu opatrunku uciskowego. Leczenie uciskowe polega na stosowaniu bandaża elastycznego lub specjalnych pończoch, które powinny być zakładane na dzień i ściągane na noc. W nocy chory powinien leżeć z nogą ułożoną powyżej poziomu klatki piersiowej.

Zakrzepica żył głębokich - zapobieganie

Profilaktyka ZŻG jest szczególnie ważna w przypadku chorych hospitalizowanych, zwłaszcza, jeśli występują u nich inne czynniki ryzyka zakrzepicy. Metody zapobiegawcze można podzielić na fizykalne i farmakologiczne.

Metody fizykalne

Celem metod fizykalnych jest zmniejszenie zastoju żylnego. Efekt ten można uzyskać w następujący sposób:

  • Jeśli konieczne jest pozostanie w pozycji leżącej, nogi powinny być uniesione kilkanaście centymetrów powyżej poziomu ciała.
  • W łóżku należy jak najczęściej wykonywać ruchy w stawach kończyn dolnych.
  • Wstawanie z łóżka powinno się rozpocząć tak szybko, jak tylko pozwala na to stan chorego.
  • Stopniowe uruchamianie nie powinno ograniczać się do długotrwałego siedzenia. Pozycja siedząca i stojąca utrudniają odpływ żylny.
  • Zakładanie pończoch elastycznych na kończyny dolne – są one tak dopasowane, że wywierany ucisk jest największy w okolicy stopy i zmniejsza się stopniowo w kierunku dosercowym. Przeciwwskazaniem do ich stosowania jest miażdżyca kończyn dolnych, zmiany zapalne i owrzodzenia skóry oraz świeża zakrzepica żył głębokich.
  • Stosowanie przerywanego ucisku pneumatycznego kończyn dolnych – metoda polega na założeniu na stopę lub podudzie mankietu, do którego specjalnie dobrana pompa na przemian tłoczy i wypompowuje powietrze. Przeciwwskazaniem jest ostra ZŻG oraz zaawansowana niewydolność krążenia.

Metody fizykalne wykorzystywane są samodzielnie przede wszystkim wtedy, gdy ryzyko zakrzepicy jest małe lub umiarkowane. Przy dużym ryzyku stanowią istotne uzupełnienie metod farmakologicznych. Przydatne są również wtedy, gdy ze względu na duże ryzyko krwawienia profilaktyka farmakologiczna jest przeciwwskazana.

Metody farmakologiczne mają na celu zmniejszenie krzepliwości. Obejmują przede wszystkim stosowanie heparyny drobnocząsteczkowej (HDCz) oraz doustnych antykoagulantów (acenokumarol).
HDCz jest wskazana szczególnie w okresie okołooperacyjnym. Podaje się ją raz dziennie we wstrzyknięciu podskórnym w okolicę pępka, na zmianę po lewej i prawej stronie. Stosuje się ją do momentu wypisu ze szpitala lub pełnego uruchomienia chorego (minimum 5 dni). HDCz zalecana jest także u kobiet ciężarnych obarczonych zwiększonym ryzykiem ZŻG.
Acenokumarol jest lekiem działającym przeciwstawnie do witaminy K, która bierze udział w procesie krzepnięcia. Stosowany jest zapobiegawczo u osób obciążonych zakrzepicą z powodu chorób przewlekłych oraz u osób z przebytą ZŻG lub zatorem tętnicy płucnej w celu profilaktyki kolejnego epizodu. Osoby przyjmujące acenokumarol nie powinny spożywać w krótkim czasie dużych ilości pokarmów zawierających witaminę K (brokuły, kapusta, szpinak) a także przyjmować leków przeciwpłytkowych (Aspiryna), gdyż może to zwiększyć ryzyko krwawienia.

Zakrzepica żył głębokich - najczęściej zadawane pytania

Czy ZŻG jest groźna dla życia?

Sama ZŻG nie stwarza zagrożenia życia, natomiast jej powikłanie w postaci zatorowości płucnej jest groźnym stanem nagłym wymagającym natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Czy objawy zakrzepicy mogą całkowicie ustąpić?

Epizod zakrzepicy, zwłaszcza żył podudzia, może nie pozostawić po sobie żadnych śladów. Jednakże w miarę występowania kolejnych nawrotów wzrasta ryzyko pojawienia się zespołu pozakrzepowego i objawów przewlekłej niewydolności żylnej.

Jak długo będę musiał pozostać w szpitalu?

Niepowikłana zakrzepica dystalna wymaga zwykle kilku dni hospitalizacji, a następnie leczenie kontynuowane jest w domu. Cięższe przypadki powinny być analizowane indywidualnie.

Jak długo będę musiał przyjmować leki?

Długość leczenia zależy od sytuacji klinicznej. Zwykle heparynę należy stosować minimum 5 dni, a acenokumarol 6-12 tygodni.

Czy noszenie pończoch elastycznych jest konieczne do końca życia?

Mechaniczna profilaktyka zakrzepicy powinna być stosowana dopóki istnieją czynniki ryzyka choroby. Jeśli mają one charakter przewlekły, noszenie pończoch może być konieczne już na stałe; ich stosowanie jest szczególnie zalecane w sytuacjach zwiększających zastój żylny (długotrwałe siedzenie, podróże samolotem).

Czy styl życia ma wpływ na wystąpienie zakrzepicy?

Tak. Zakrzepicy sprzyja palenie tytoniu, otyłość, przyjmowanie doustnych leków antykoncepcyjnych oraz długie podróże samolotem, zwłaszcza po 40 r.ż.

Czy skłonność do zakrzepicy może być dziedziczna?

Czasem zakrzepica uwarunkowana jest wrodzonymi stanami nadkrzepliwości, które mogą być dziedziczne. W tym wypadku skłonność do zakrzepicy może być przekazywana z rodziców na dzieci.

Zakrzepica żył głębokich – podróż samolotem

W przypadku podróży samolotem trwającej powyżej 6 h należy zastosować następujące działania profilaktyczne:

  • zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu,
  • na czas podróży założyć ubranie nie uciskające kończyn dolnych i talii,
  • często poruszać nogami w trakcie lotu,
  • jeśli występują czynniki ryzyka ZŻG można zastosować pończochy elastyczne lub przed podróżą podać pojedynczą dawkę HDCz.

Osoby, u których zdiagnozowano ZŻG obarczone są większym ryzykiem wystąpienia kolejnego epizodu zakrzepicy niż reszta populacji. Konieczne jest więc podjęcie działań zapobiegających nawrotom choroby i jej powikłaniom. Należy do nich:

  • Przyjmowanie doustnych leków przeciwkrzepliwych; dawka i okres stosowania zależą od konkretnej sytuacji klinicznej. Efekt działania leku należy regularnie monitorować oznaczając wskaźnik INR.
  • Stosowanie metod profilaktyki mechanicznej.
  • Unikanie długiego stania lub siedzenia ze spuszczonymi nogami.
  • Regularne spacery lub ćwiczenia zmniejszające zastój w żyłach kończyn dolnych.
  • Szybki kontakt z lekarzem w razie pojawienia się objawów sugerujących nawrót choroby.

Chory z zakrzepicą powinien być hospitalizowany, ale jeśli jego stan jest stabilny, leczenie można kontynuować w domu. Oprócz kontynuacji zaleconej przez lekarza farmakoterapii, chory powinien nosić w ciągu dnia pończochy elastyczne, w nocy wypoczywać z nogami lekko uniesionymi (np. na poduszce).

Bardzo dobre efekty daje wykonywanie w czasie leżenia w łóżku prostego ćwiczenia, polegającego na uniesieniu wyprostowanej w kolanie kończyny pionowo do góry i utrzymaniu jej w tej pozycji przez kilka sekund. Ćwiczenie należy wykonywać pojedynczo, a nie seriami, gdyż zmęczenie nie jest w tym przypadku korzystne. Powtarzać je można co 30 min.

Zakrzepica żył głębokich – ankieta

Co mogę zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zakrzepicy żył głębokich?

Poniższa ankieta pomoże Ci sprawdzić Twoją wiedzę na temat sposobów zapobiegania zakrzepicy żył głębokich.

1.W okresie unieruchomienia po zabiegu operacyjnym profilaktyka ZŻG polega na:
a)leżeniu z nogą ułożoną na poziomie klatki piersiowej
b)leżeniu z nogą ułożoną powyżej poziomu klatki piersiowej
c)unikaniu poruszania nogami
d)siedzeniu w fotelu z opuszczonymi nogami
odp: b)
Zastój krwi w żyłach, który sprzyja powstaniu zakrzepicy, można zmniejszyć poprzez uniesienie kończyny oraz częste wykonywanie ruchów. Tylko odp. b) spełnia powyższe warunki.

2.Metody mechanicznej profilaktyki ZŻG nie polegają na stosowaniu:
a)pończoch elastycznych
b)bandaży elastycznych
c)opasek uciskowych
d)powtarzalnego ucisku pneumatycznego
odp: c)
Mechaniczna profilaktyka ZŻG polega na stosowaniu stopniowanego ucisku, największego w obwodowej części kończyny i zmniejszającego się w kierunku dosercowym, co ma zredukować zastój krwi żylnej; do tego celu wykorzystuje się pończochy elastyczne lub zakładane odpowiednio bandaże elastyczne. Powtarzalny ucisk pneumatyczny ma ułatwić odpływ krwi żylnej poprzez generowanie rytmicznych wzrostów ciśnienia w kończynie, naśladujących ucisk napinających się mięśni na ścianę żyły. Opaski uciskowe stosuje się natomiast w celu zapobiegania krwotokom, zwłaszcza tętniczym. Siła nacisku jest tak duża, że całkowicie uniemożliwia odpływ krwi żylnej, prowadząc do zastoju.

3.Aby zapobiec ZŻG podczas podróży samolotem trwającej powyżej 6h, należy
a)pić dużo płynów
b)na czas podróży zapiąć ciasno pasek w spodniach
c)unikać chodzenia po pokładzie w czasie lotu
d)podróż samolotem nie zwiększa ryzyka zakrzepicy
odp: a)
Długie podróże samolotami zwiększają ryzyko ZŻG. Aby uniknąć zakrzepicy, należy unikać odwodnienia, poruszać nogami lub co jakiś czas przejść kilka kroków (np. do toalety). Nie powinno się zakładać dopasowanej odzieży, zwłaszcza uciskającej talię.

4.Ciąża:
a)nie jest czynnikiem ryzyka zakrzepicy
b)zawsze wymaga stosowania profilaktyki ZŻG
c)wymaga odstawienia przyjmowanych profilaktycznie doustnych leków przeciwkrzepliwych (acenokumarol)
d)żadna z powyższych
odp: c)
Ciąża, ze względu na zmiany hormonalne oraz wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, jest czynnikiem ryzyka zakrzepicy, jednak działania profilaktyczne powinny zostać wdrożone tylko u kobiet obarczonych dodatkowymi czynnikami ryzyka. Acenokumarol, przyjmowany profilaktycznie po przebytym epizodzie zakrzepicy, jest przeciwwskazany w ciąży i powinien zostać zastąpiony heparyną.

5.Ryzyko zakrzepicy można zmniejszyć poprzez:
a)redukcje otyłości
b)zaprzestanie palenia tytoniu
c)odstawienie doustnych leków antykoncepcyjnych
d)wszystkie powyższe
odp: d)
Wszystkie wymienione czynniki zwiększają ryzyko ZŻG.

6.Profilaktyczna kompresjoterapia:
a)w stanach dużego ryzyka zakrzepicy jest wystarczającym działaniem profilaktycznym
b)jest przeciwwskazana w stanach niedokrwienia kończyn dolnych
c)jest przeciwwskazana w stanach związanych z dużym ryzykiem krwawienia
d)nie powinna być łączona z profilaktyką farmakologiczną
odp: b)

W stanach dużego ryzyka zakrzepicy kompresjoterapia może być niewystarczająca i zazwyczaj wymaga dodatkowego włączenia leków przeciwkrzepliwych. Stosowanie pończoch czy bandaży elastycznych w niedokrwieniu kończyn jest przeciwwskazane, gdyż może nasilić zaburzenie. Ryzyko krwawienia natomiast jest przeciwwskazaniem do włączenia profilaktyki farmakologicznej; w tych stanach alternatywą może być właśnie kompresjoterapia.

7.Osoby przyjmujące acenokumarol w celu profilaktyki kolejnych epizodów zakrzepicy, powinny unikać spożywania w krótkim czasie dużych ilości:
a)wody mineralnej
b)herbaty
c)szpinaku, kapusty, brokułów
d)białego pieczywa
odp: c)
Acenokumarol ma działanie przeciwstawne do witaminy K, biorącej udział w procesie krzepnięcia. Pokarmy zawierające dużo witaminy K (brokuły, kapusta, szpinak) dostarczane w dużych ilościach mogą znosić częściowo jego działanie, hamując efekt przeciwkrzepliwy.

Bibliografia

  • Szczeklik A.,Choroby wewnętrzne,Medycyna Praktyczna,Kraków 2005
  • Herold G.,Medycyna wewnętrzna ,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2005
  • Noszczyk W.,Chirurgia,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2007
  • Fibak J.,Chirurgia-repetytorium,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2006
  • Łopaciuk S.,Zakrzepy i zatory,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2004
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Hematologia
Rozrzedzanie krwi - co może pomóc? Dieta, leki i naturalne sposoby
Produkty rozrzedzające krew
Ziarniniak Wegenera - przyczyny, objawy, leczenie
Diagnostyka ziarniniaka Wegenera
Obrzęk limfatyczny (chłonny) - przyczyny i objawy. Jak leczyć?
Stopa z obrzękiem limfatycznym
Podobne artykuły
Krwinki
Neutrofile - co to takiego? Co oznaczają neutrofile poniżej i powyżej normy?
Serce
Rozrusznik serca - jak działa stymulator serca? Zabieg, koszt i rokowania
Ilustracja białe krwinki
Limfotycy poniżej i powyżej normy - co oznaczają?
Kobieta z wózkiem źle się czuje
Skąd się bierze anemia po porodzie i jak się objawia?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!