Autyzm dziecięcy – diagnoza i objawy

Badaczka Lorne Wing, po przeprowadzeniu badań w grupie dzieci w wieku 7-15 lat, zaobserwowała szereg nieprawidłowości rozwojowych i zaproponowała dla nich termin „autystyczne spektrum zaburzeń”. Badaczka ujęła zaobserwowane zaburzenia rozwojowe na tzw. „kontinuum autyzmu”, gdzie odchylenia od normy identyfikowała w zakresie trzech sfer:

• uczestniczenia w interakcjach społecznych,
•  komunikowania się z otoczeniem
• wyobraźni, która była bardzo ograniczona i uniemożliwiała normalną zabawę.

Niecałe 10 lat należało jednak czekać, by pojęcie „autystyczne spektrum zaburzeń”, zostało użyte do opisu autyzmu dziecięcego w profesjonalnej praktyce terapeutycznej.

Reklama

Autyzm dziecięcy - badania

Wczesne rozpoznanie autyzmu dziecięcego nie jest łatwe. Rodzice, mimo że widzą nietypowość w zachowaniu ich dziecka, zgłaszają się do specjalisty, gdy ma ono ok. 2 lata. Wiąże się to z opóźnieniem diagnozy, co przynosi wielką szkodę zarówno dziecku, jak i jego rodzinie. Z pewnością w żadnym przypadku nie należy ignorować niepokoju dotyczącego rozwoju i zachowania dziecka.

W naszym kraju autyzm dziecięcy jest zazwyczaj diagnozowany między 4. a 6. rokiem życia. Trudności związane z diagnozą tej choroby wynikają z tego, że pewne,  występujące w autyzmie dziecięcym problemy, mogą charakteryzować także i inne zaburzenia, związane na przykład z rozwojem emocjonalnym.

Aby można było w pełni zdiagnozować autyzm dziecięcy, zaburzenia muszą występować łącznie – na poziomie komunikacyjnym i społecznym, co czasami trudno dokładnie zaobserwować u małego dziecka.

Reklama

Jak rozpoznać autyzm u dziecka?

Rozpoznanie autyzmu u dziecka nie jest prostym procesem. Początkowo stan dzieci może być wyjaśniany problemami wychowawczymi (np. przebyta trauma, nadużycia ze strony rodziny, zaniedbania) lub rozwojowymi (np. związanymi z nieprawidłowym rozwojem mózgu i modalności zmysłowych), których wynikiem może być: 

• wstydliwość i nieśmiałość
• niechęć do nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi
• wada słuchu
• wada mowy
• trudny charakter
• opóźnienie intelektualne
• przejawy agresji
• nadmierny lęk
• zaburzenia psychiczne (np. schizofrenia)

Prawidłowa diagnoza stanu dziecka wymaga jednak współpracy z wieloma specjalistami z zakresu:

• psychologii rozwojowej
• psychologii klinicznej
• pedagogiki specjalnej
• terapii zaburzeń słuchu i mowy
• medycyny

Dzięki wsparciu specjalistów możliwe jest wykluczenie zaburzeń rozwojowych lub wychowawczych, które nie są powiązane z autyzmem i wymagają innych specjalistycznych terapii.

Rodzice zaniepokojeni stanem zdrowia dziecka powinni szukać pomocy w poradniach pediatrycznych, psychologicznych lub pedagogicznych. Rozpoznanie autyzmu u dziecka odbywa się najczęściej zgodnie z wytycznymi ICD-10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych).

W tym celu specjaliści w poradniach poddają dziecko szczegółowym badaniom psychologicznym, w których muszą dokonać rozpoznania zaburzeń spektrum autyzmu w obszarach:

• jakościowego upośledzenia umiejętności wchodzenia w interakcje społeczne,
• jakościowego upośledzenia w porozumiewaniu się oraz wyraźnie ograniczonego repertuaru sztywnych,
• powtarzających się wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności.

Podczas badań psychologicznych w poradniach dokonuje się obserwacji dziecka, przeprowadza się wywiady z rodzicami na temat zachowań dziecka, przebytych chorób dziecka, mierzy się iloraz inteligencji dziecka, bada się jego umiejętności manualne, werbalne, społeczne.

• Wywiad z rodzicami jest szczegółowy i trwa zwykle 3 godziny.
• Obserwacja dziecka trwa zwykle 2,5 godziny.
• Rozpoznanie autyzmu u dziecka jest procesem długotrwałym i może trwać 3 miesiące lub więcej. Czasami, gdy zachodzi taka potrzeba, do pełnej diagnozy autyzmu, dziecko kierowane jest na badania medyczne do neurologa, logopedy, okulisty lub psychiatry.

Reklama

Autyzm dziecięcy – objawy

Po wielu latach badań autyzmu dziecięcego Theo Peeters, wyodrębnił 3 cechy, które wyróżniają dzieci dotknięte tym zaburzeniem.

Do objawów autyzmu dziecięcego zalicza się:

• nieprawidłowy rozwój mowy - dzieci autystyczne nie potrafią na przykład połączyć dwóch składowych znaku (znaczącego i znaczonego) w całość. Dla nich pies, jest tym konkretnym zwierzęciem, które przykładowo chodzi po ich podwórku. Mają problem ze zrozumieniem, że określenie „pies” odnosi się do wszystkich psów, małych, dużych, różnej rasy.
• nieprawidłowy rozwój społeczny - dziecko autystyczne nie podąża za ekspresją werbalną i niewerbalną osób, zatem nie uczestniczy też w sposób żywy i zaangażowany w interakcji społecznej. Zdaniem specjalistów, stworzenie dziecku sprzyjającego otoczenia, czasami pozwala na nawiązanie z nim bliższego kontaktu, nie sprawia to jednak, że dziecko zostanie wyleczone z zaburzeń spektrum autyzmu.
• niechęć wobec zmian - dziecko autystyczne, które znajdzie się w zupełnie nowych warunkach lub nagle zmieni otoczenie, doświadcza silnego niepokoju. Wykonywanie czynności powtarzających się – zaciskanie zębów, uderzanie w dłonie, powtarzanie słowa, są interpretowane przez niektórych specjalistów jako symboliczny powrót do tego co znane i bezpieczne.