Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Plan porodu - jak wypełnić i czy w Polsce jest obowiązkowy?

Plan porodu jest formularzem, który kobieta ciężarna może stworzyć, by ułatwić sobie trudny i stresujący moment, jakim jest wydanie dziecka na świat. Co powinien zawierać? Sprawdź, czy jest obowiązkowy.
Ciężarna kobieta przygotowuje plan porodu
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Plan porodu to formularz, w który ciężarna wpisuje informacje o swoim stanie zdrowia oraz oczekiwania wobec przebiegu zbliżającego się porodu.
  • Plan porodu można stworzyć również wówczas, gdy planuje się cesarskie cięcie. Należy jednak pamiętać, że przy cesarce zawiera on nieco inne informacje niż w przypadku porodu naturalnego.
  • Stworzenie planu porodu nie jest w Polsce obowiązkowe, ale warto napisać go, by pogłębić własną wiedzę o procedurach i ułatwić zadanie personelowi medycznemu.
SPRAWDŹ TEŻ: Jak wygląda poród i z jakich składa się etapów?
Spis treści

Reklama

Co to jest plan porodu?

Ciąża i poród to dla wielu kobiet wspaniały czas oczekiwania na pojawienie się dziecka. Z drugiej jednak strony instynkt  macierzyński od pierwszych dni każe chronić nienarodzonego maluszka, dbać o jego zdrowie i komfort, co z kolei wiąże się z momentami stresującymi i trudnymi dla obojga przyszłych rodziców.

Są metody na ułatwienie sobie tego zadania i odpowiednie przygotowanie się do wyzwań związanych z nową sytuacją. To różnego rodzaju poradniki, szkoły rodzenia czy choćby rozmowy z lekarzem prowadzącym ciążę.

Do metod takich należy również tzw. plan porodu. Co to jest i jak wygląda? Otóż jest to formularz czy też dokument dotyczący przebiegu samego porodu oraz całej opieki okołoporodowej, opracowywany przez kobietę ciężarną.

Stworzenie dobrego planu porodu ułatwia nie tylko matce przygotowanie się do trudnego i stresującego momentu, ale też personelowi medycznemu upraszcza zadanie opieki nad pacjentką, informując o jej oczekiwaniach.

Reklama

Co zawiera plan porodu? Pytania

Jakie punkty zawiera plan porodu? Przede wszystkim powinny znaleźć się w nim takie informacje jak:

  • Miejsce i warunki porodu - plan porodu powinien przede wszystkim zawierać odpowiedź na pytanie o to, gdzie rodząca chce wydać dziecko na świat  w domu, czy w szpitalu. Jeśli decyduje się na szpital, może określić również swoje oczekiwania dotyczące sali (pojedyncza / wieloosobowa). Wśród planowanych warunków porodu istotną kwestią jest również obecność osób towarzyszących, np. partnera, douli (kobiety doświadczonej w macierzyństwie, wspierającej rodzącą w czasie ciąży, przy samym porodzie i pierwszym okresie po nim) lub innych bliskich.
  • Przygotowanie do porodu - w tym punkcie ciężarna określa, jakich zabiegów przygotowawczych oczekuje przed porodem, a jakich wolałaby uniknąć. Są to przede wszystkim takie czynności jak: golenie krocza, zakładanie wenflonu, zakładanie cewnika, podawanie substancji hormonalnych wpływających na przebieg porodu (np. oksytocyny), lewatywa przed porodem.
  • Fazy porodu - plan taki powinien zawierać również informacje przydatne dla personelu medycznego w kolejnych etapach porodu. Jeśli chodzi o fazę I i II, istotnymi kwestiami są: poruszanie się rodzącej (np. chęć spacerowania, zmieniania pozycji itd.), korzystanie z wanny i prysznica, stosowanie niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu. Plan porodu powinien także zawierać zgodę (lub jej brak) na podanie okołoporodowego znieczulenia miejscowego, zewnątrzoponowego lub innych oraz prośbę o ochronę krocza (np. brak zgody na nacięcie w sytuacji, gdy można go uniknąć bez narażania bezpieczeństwa dziecka). W punkcie określającym przebieg porodu warto również zaznaczyć prośbę o informowanie przez personel medyczny o podejmowanych krokach, takich jak przebicie pęcherza płodowego czy odcięcie pępowiny.
  • Opieka poporodowa - w ramach preferencji dotyczących postępowania po urodzeniu dziecka warto określić w planie porodu: wolę dotyczącą karmienia (piersią lub mlekiem modyfikowanym), zgodę na pierwsze szczepienia i podawanie maluszkowi witaminy K, potrzebę pomocy w pierwszych zabiegach pielęgnacyjnych, oczekiwania co do spędzania czasu z dzieckiem (całą dobę lub tylko w ciągu dnia), zgodę na odwiedziny bliskich w szpitalu, prośbę o możliwie jak najwcześniejsze wypisanie ze szpitala.
  • Informacje o matce - co zawiera plan porodu oprócz informacji stricte związanych z rodzeniem? Bardzo istotne dla personelu medycznego są także dane na temat ogólnego stanu zdrowia matki, dlatego warto zawrzeć je w karcie. Powinny znaleźć się w niej przede wszystkim informacje o: grupie krwi, przebiegu poprzednich porodów i ciąż, przebytych chorobach i zabiegach chirurgicznych, chorobach przewlekłych, alergiach na leki czy tolerancji na ból.

Plan porodu a cesarskie cięcie

Czy plan porodu tworzy się również do cesarki? Cesarskie cięcie niekiedy planowane jest wcześniej.  Innym razem konieczność jego wykonania pojawia się nagle, już w trakcie porodu, gdy okazuje się, że z jakichś przyczyn poród naturalny jest niemożliwy lub stanowi zagrożenie zdrowia lub życia dziecka albo kobiety rodzącej.

Kiedy kobieta chce wydać dziecko na świat siłami natury, może w przygotowywanym planie porodu zawrzeć informację, że w przypadku nieprawidłowego przebiegu porodu zgadza się na CC. Kiedy cesarskie cięcie z przyczyn zdrowotnych planowane jest wcześniej, również można stworzyć plan porodu. Należy jednak pamiętać, że przy cesarce zawiera on nieco inne informacje, dotyczące przygotowania do porodu i jego poszczególnych faz.

Wiadomo, że do CC konieczne jest podanie znieczulenia, z kolei nie ma potrzeby prosić o ochronę krocza. Pozostałe informacje, jeśli chodzi o warunki porodu i opiekę poporodową, są podobne w przypadku porodu naturalnego i cesarskiego cięcia.

W ostatnim czasie kładzie się nacisk na to, by CC było jak najbardziej podobne do porodu siłami natury  najkorzystniejszego dla malucha, ze względów zdrowotnych, psychicznych i emocjonalnych. Wzór planu porodu do cesarskiego cięcia znaleźć można w Internecie lub np. dostać w szkole rodzenia. O pomoc w jego wypełnieniu można poprosić również lekarza prowadzącego.

Plan porodu a jego inne rodzaje

Najbardziej „standardowy” jest plan porodu fizjologicznego, mającego odbyć się w warunkach szpitalnych. Jak powinien wyglądać plan porodu, kiedy kobieta decyduje się na mniej popularny wariant?

Formularz można sporządzić, decydując się również na:

  • Poród domowy - współcześnie wiele kobiet chce rodzić w domu, głównie ze względu na czynnik psychologiczny. W domowym zaciszu atmosfera sprzyja rozluźnieniu, jest spokojniej, a warunki można stworzyć sobie samemu, zgodnie z własnymi oczekiwaniami. Plan porodu naturalnego odbywającego się w domu powinien jednak zakładać możliwość transportu rodzącej do szpitala w razie komplikacji. Co daje plan, jeśli poród przebiega prawidłowo, jedynie w asyście położnej? Przede wszystkim pomaga rodzącej uporządkować jej oczekiwania i psychicznie przygotować się do samego porodu oraz pierwszych chwil opieki nad dzieckiem.
  • Poród w wodzie - ponieważ woda jest dla kobiety rodzącej świetnym niemedycznym środkiem przeciwbólowym i rozluźnia mięśnie, ułatwiając poród, dość duża liczba kobiet decyduje się na poród w wodzie. Czy przy takim wariancie można stworzyć plan porodu? Jak najbardziej może on przydać się celem określenia oczekiwań wobec jego przebiegu i opieki poporodowej.
  • Poród lotosowy - polega na nieodcinaniu pępowiny, ale czekaniu na samoistne odpadnięcie jej i łożyska. W Polsce taki poród jest rzadkością, ponieważ specjaliści jednogłośnie go odradzają ze względu na większe ryzyko wystąpienia zakażenia i innych powikłań. Jeśli jednak kobieta zdecydowanie chce rodzić w ten sposób, powinna wyraźnie zaznaczyć to w planie porodu.

Tworząc plan porodu, należy brać pod uwagę wystąpienie możliwych powikłań i zaznaczyć w nim zgodę na udzielenie pomocy, takiej jak choćby CC czy przeprowadzenie porodu zabiegowego przez wyciągacz próżniowy lub kleszcze (poród kleszczowy). Porody takie bywają konieczne ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia komplikacji.

Reklama

Przykładowy plan porodu. Jak go wypełnić?

Tworzenie planu porodu w Polsce nadal nie jest zbyt popularne, a wiele kobiet w ogóle nie wie o takiej możliwości. Pojawiają się też w związku z nią rozmaite wątpliwości: jak napisać plan porodu, kiedy go przygotować oraz kto podpisuje dokument.

Nie jest tak, że każdy szpital ma wymagany lub gotowy wzór planu porodu i tylko ten obowiązuje w danej placówce. Wzory formularzy do druku można znaleźć w sieci. Niektóre z nich zawierają szczegółowe pytania i wystarczy zaznaczyć na nich odpowiedź TAK/NIE, co ułatwia zadanie. Inne plany punktują jedynie konieczne do szerszego opisania obszary, takie jak „przygotowanie do porodu”, „fazy”, itd.

Jak wypełnić plan porodu, by rzeczywiście był pomocny dla personelu medycznego i samej rodzącej? Przygotowując się do uzupełnienia dokumentu, warto wydrukować przykładowy plan porodu z Internetu, by zaznajomić się z poruszanymi w nim kwestiami  i dokładnie je przemyśleć.

Aby ułatwić sobie zadanie, można również skorzystać z generatora lub konfiguratora planu porodu. Takie narzędzia są dostępne online, dlatego skorzystanie z nich nie wymaga nawet wyjścia z domu. Najlepiej, kiedy ostateczną wersję planu porodu rodząca sporządza wraz z lekarzem prowadzącym lub położną. Z fachową pomocą jest zdecydowanie łatwiej sporządzić formularz, który rzeczywiście będzie pomocny, a zawarte w nim preferencje  najkorzystniejsze dla matki i dziecka ze zdrowotnego punktu widzenia.

Reklama

Czy plan porodu w Polsce jest obowiązkowy?

Niektóre kobiety ciężarne, słysząc o planie porodu w zaawansowanej już ciąży, wpada w popłoch. Czy formularz trzeba mieć ze sobą w szpitalu? Czy jest on obowiązkowy? Spokojnie… Nie ma żadnego rozporządzenia nakładającego na ciężarną obowiązku stworzenia planu porodu.

Ministerstwo Zdrowia od stycznia 2019 roku wprowadziło w życie nowy standard opieki okołoporodowej, wg którego rodząca może stworzyć dokument, ale w żadnym razie nie musi tego robić. Sporządzenie planu porodu i opieki prenatalnej to zatem nie obowiązek, ale przywilej.

Jak wygląda ta kwestia z punktu widzenia personelu medycznego? Wybrana przez ciężarną położna, która po porodzie będzie opiekować się matką i dzieckiem, ma obowiązek pomóc w napisaniu planu porodu. Powinna ona doradzić, które oczekiwania rodzącej są korzystne dla niej i dziecka, które warto zmienić, a które w ogóle są niemożliwe do zrealizowania.

Nie ma też dokładnych wytycznych co do momentu, w którym należy stworzyć dokument. Najlepiej jednak zrobić to około miesiąca przed terminem, by zdążyć wszystko przemyśleć i rozwiać ewentualne wątpliwości.

Reklama

Plan porodu a rzeczywistość

Czy plan porodu jest potrzebny? Po co go tworzyć, skoro poród może nie przebiec planowo i oczekiwania rodzącej i tak nie zostaną spełnione? Rzeczywiście może zdarzyć się, że w trakcie wynikną komplikacje i z niektórych punktów planu trzeba będzie zrezygnować lub zmodyfikować je tak, by zapewnić bezpieczeństwo matce i dziecku.

Mimo to, odpowiedź na pytanie czy warto tworzyć plan porodu, jest twierdząca. Po pierwsze  w większości przypadków poród przebiega planowo, a wówczas przygotowany formularz usprawnia całą procedurę i ułatwia personelowi medycznemu postępowanie z pacjentką.

Dokładnie wypełniony plan porodu unaocznia nie tylko preferencje i opinie pacjentki na temat opieki okołoporodowej, ale też przedstawia konkretne informacje o stanie jej zdrowia, co razem z kartą ciąży daje dość dokładny obraz kliniczny i ułatwia podejmowanie medycznych decyzji.

Po drugie  samo tworzenie dokumentu przygotowuje rodzącą na to, z jakimi trudnościami może spotkać się, wydając dziecko na świat i pogłębia jej wiedzę na temat porodu, co w trakcie może okazać się bardzo przydatne.

Reklama

Co jeszcze warto przygotować oprócz planu porodu?

O to, jak przygotować się do porodu, można przede wszystkim zapytać lekarza prowadzącego lub położną środowiskową. Powinni oni udzielić fachowej porady na temat tego, co zabrać na poród do szpitala, a także przygotować pacjentkę na to, jakim zabiegom może zostać poddana w trakcie rodzenia (masaż szyjki macicy, nacinanie krocza czy przebijanie pęcherza płodowego).

Wiele kobiet wiedzę na temat wyprawki do szpitala, przebiegu porodu i opieki nad noworodkiem zdobywa w szkole rodzenia. Współcześnie szkoły takie dostępne są również online, dzięki czemu z doświadczenia fachowców mogą korzystać również kobiety o ograniczonych możliwościach przemieszczania się (np. te, którym zaleca się leżeć z powodu ciąży zagrożonej).

Co zabrać do szpitala, jeśli chodzi o dokumenty? Oprócz przygotowanego planu porodu, który warto mieć ze sobą, jest krótka lista dokumentów obowiązkowych. Są to:

  • dowód tożsamości,
  • wyniki ostatnich badań,
  • wynik badania grupy krwi (jest konieczny, nawet jeśli grupa zostanie wpisana do planu porodu),
  • karta przebiegu ciąży.

Oprócz dokumentów należy oczywiście mieć ze sobą rzeczy potrzebne na czas pobytu w szpitalu (np. ubrania, kosmetyki pielęgnacyjne, pieluchy), choć w tym wypadku najlepiej ograniczyć się do niezbędnego minimum.

Czytaj również

Bibliografia

  • Standardy opieki okołoporodowej, źródło: Serwis Rzeczypospolitej Polskiej https://www.gov.pl/web/zdrowie/standardy-opieki-okoloporodowej [03.11.2023].
  • Poród prawidłowy, Uniwersytet Medyczny w Łodzi https://perinatologia.umed.pl/wp-content/uploads/2016/10/Prezentacja-poro%CC%81d-prawid%C5%82owy-dla-Studento%CC%81w.pdf [03.11.2023].
  • Rekomendacje zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące opieki okołoporodowej i prowadzenia porodu, w: Ginekologia Polska, 2009, 80, 548-557.
  • M. Głuszka, S. Frącki, M. Wielgoś, P. Węgrzyn, Metody oceny postępu porodu we współczesnym położnictwie, w: Ginekologia Polska, 2013, 84, 709-713.
Justyna Gabrysiak-Kula
Artykuł napisany przez
Justyna Gabrysiak-Kula
W 2009 roku zdobyła tytuł magistra kulturoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego. Pierwsze doświadczenia zawodowe zdobyła w Radiu Łódź, współtworząc audycje młodzieżowe. Od kilku lat pracuje jako copywriter, specjalizując się w tematyce medycznej, kosmetycznej, parentingowej i w dziedzinach pokrewnych. Napisała dotąd setki artykułów o zdrowiu. Prywatnie wychowuje dzieci, pływa i czyta książki, choć to właśnie pisanie było zawsze jej ulubionym zajęciem.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Poród
Poród po terminie - jakie przyczyny wstrzymują akcję porodową?
Akcja porodowa
Jak wyglądają skurcze porodowe na KTG? Kiedy do szpitala?
Kobieta odczuwa skurcze porodowe
Bolesne skurcze przepowiadające - jak silne i częste?
Ciężarna odczuwa bolesne skurcze przepowiadające
Podobne artykuły
Kobieta odczuwa skurcze porodowe
Jak rozpoznać skurcze porodowe? Gdzie i co ile boli? Kiedy udać się do szpitala?
Masaż szyjki macicy to metoda wspomagająca poród
Masaż szyjki macicy - metoda wspomagająca poród. Na czym polega?
Kobieta w trakcie badania przed porodem
Skurcze porodowe - co ile minut je liczyć i ile trwają?
Lekarz osłuchuje brzuch kobiety z zaawansowanej ciąży
Skurcze przepowiadające - ile przed porodem? Jak wyglądają?
Poród dziecka
Jak wygląda i na czym polega poród kleszczowy?

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!