Reklama
Co to jest objaw Courvoisiera?
Objaw Courvoisiera jest jednym z podstawowych symptomów kilku nowotworów i przewodu pokarmowego. W literaturze medycznej mianem tym określa się znaczne powiększenie pęcherzyka żółciowego, a więc około 10-centymetrowego woreczka, połączonego z wątrobą i dwunastnicą, służącego do magazynowania i zagęszczaniu żółci, zanim zostanie ona wykorzystana w procesie trawienia pokarmów.
Co niezwykle przy tym charakterystyczne - zmiana ta jest na tyle wyraźna, iż staje się wyczuwalna przez powłoki brzuszne w badaniu palpacyjnym, pozostając jednak przy tym całkowicie bezbolesną. Tak zdefiniowany objaw nazwany został na cześć szwajcarskiego chirurga Ludwiga Georga Courvoisiera, który na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XIX wieku szczegółowo opisał ów symptom.
Co ciekawe, lekarz ten jest również autorem obowiązującej do dziś reguły, zwanej niekiedy prawem Courvoisiera, w myśl której stwierdzenie powiększonego pęcherzyka pozwala różnicować choroby nowotworowe z innymi schorzeniami, w tym głównie kamicą pęcherzyka żółciowego.
Reklama
Co oznacza zespół Courvoisiera?
Objaw, tudzież zespół Courvoisiera, stanowi przyczynek do postawienia wstępnej diagnozy w kierunku schorzeń nowotworowych, takich jak przede wszystkim:
- rak głowy trzustki;
- rak dróg żółciowych;
- rak dwunastnicy;
- rak brodawki Vatera;
Sformułowane na podstawie badania palpacyjnego podejrzenia należy dodatkowo potwierdzić ordynując szereg badań laboratoryjnych oraz obrazowych, nie mniej objaw Courvoisiera uznawany jest za ważny, specyficzny i istotny wskaźnik.
Co ważne, w przypadku każdej z wyżej wymienionych chorób nowotworowych pacjenci zmagają się z tzw. żółtaczką mechaniczną, będącą efektem niedrożności dróg żółciowych. Taka sama żółtaczka współwystępuje w przypadku kamicy żółciowej.
Courvoisier dał jednak precyzyjną wskazówkę, jak odróżnić kamicę od nowotworu opierając się jedynie na badaniu przez powłoki brzuszne.
Reklama
Prawo Courvoisiera
Szwajcarski chirurg na podstawie obserwacji swoich pacjentów doszedł do wniosku, że powiększenie pęcherzyka żółciowego jest rzadko spotykane w przypadku kamicy. Courvoisier odwołał się do istoty tego typu patologicznych procesów. Stwierdził, iż pojawiające się w drogach żółciowych kamienie powodują liczne infekcje, których następstwem jest włóknienie pęcherzyka.
A jeśli tak, to siłą rzeczy nie ulega on powiększeniu, lecz odwrotnie – zaczyna się kurczyć. Współcześnie pogląd na tę kwestię jest nieco bardziej złożony, wiadomo między innymi, że do powiększenia woreczka może dojść w bardzo zaawansowanym stadium kamicy. Nie mniej do postawienia wstępnej diagnozy przyjmuje się, że rozpoznanie powinno zmierzać w stronę raka, gdy współwystępują żółtaczka i wyczuwalny guzek po prawej stronie brzucha, tuż pod żebrami.
Jeśli natomiast u pacjenta z żółtaczką mechaniczną woreczek nie jest wyraźnie powiększony, z dużym prawdopodobieństwem wskazuje to na kamicę lub inne choroby.
Reklama
Rak głowy trzustki
Rak głowy trzustki stanowi około 60-70 procent wszystkich nowotworów tego organu (dane: Z. Zylicz, Opieka paliatywna…), uznawanych za wyjątkowo złośliwe i śmiercionośne.
Stanowią one 3 procent wszystkich chorób onkologicznych, ale odpowiadają za śmierć około 10 procent pacjentów chorujących na różne postaci raka. Choroba ta zabija wyjątkowo szybko.
Z danych wynika, że:
- przeciętny czas życia z chorobą to zaledwie 6 miesięcy,
- 1 rok od diagnozy przeżywa 23 procent pacjentów,
- 5 lat od diagnozy żyje zaledwie 8 proc. chorych.
Rak głowy trzustki, w odróżnieniu od nowotworów obejmujących trzon lub ogon tego organu, początkowo praktycznie nie boli. Przykładem tego jest bezbolesny objaw Courvoisiera i w niewielkim tylko stopniu uciążliwa żółtaczka.
W wielu przypadkach choroba nie wzbudza więc podejrzeń, przez co jest zdecydowanie zbyt późno wykrywana.
Reklama
Rak dwunastnicy
Rak dwunastnicy, czyli początkowego odcinka jelita cienkiego, położonego między żołądkiem i jelitem czczym to schorzenie stosunkowo rzadkie. Stanowi nie więcej niż 1 procent nowotworów złośliwych układu pokarmowego oraz niewielki ułamek wszystkich chorób onkologicznych.
W Polsce roczna zapadalność na raka jelita cienkiego ustabilizowała się na poziomie 200 zachorowań rocznie. Histopatologicznie rzecz ujmując, najczęściej nowotwór ten ma charakter gruczołowy. Także początkowo przez długi czas przebiega bezobjawowo.
Później pojawić się mogą takie symptomy, jak:
- napadowe bóle brzucha;
- utrata masy ciała;
- krwawienia z układu pokarmowego;
- objaw Courvoisiera.
Tak jak w przypadku wszystkich nowotworów złośliwych układu pokarmowego, głównym postępowaniem terapeutycznym jest operacyjny zabieg resekcji objętego zmianami odcinka.
Rokowania w tym przypadku są odrobinę lepsze niż w przypadku raka głowy trzustki. Współczynnik 5-letniej przeżywalności zoperowanych pacjentów wynosi średnio 10-30 procent.
