Rodzice, którzy chcieliby wiedzieć jak najwięcej o tym, jak rozwija się ich dziecko w pierwszych miesiącach życia, powinni uważnie śledzić fachową literaturę. Pozwoli to na kontrolę zachowań dziecka i ocenę, czy rozwija się ono prawidłowo. Psychikę dziecka kształtuje skomplikowany układ czynników, które są ze sobą wzajemnie powiązane. Są to więc: cechy dziedziczne, własna aktywność dziecka, środowisko i wychowanie. Zobacz: I kwartał życia dziecka
Noworodek poznaje świat
W pierwszym miesiącu życia, nazywanym okresem noworodkowym, organizm dziecka musi przystosować się do życia w nowych warunkach. Mózg noworodka jest tak ukształtowany, że informacje docierają do niego za pomocą doznań węchowych, smakowych i tak zwanych kinestetycznych (odczuwania zmian ułożenia swojego ciała w przestrzeni). Dlatego dziecko jest ogromnie wrażliwe na wszelkie bodźce typu kołysanie, huśtanie. Zwykle wtedy ustaje płacz czy krzyk, co utwierdza rodziców w przekonaniu, że jest to metoda na uspokojenie dzidziusia. Reaguje on także na mocne dźwięki i ostre światło. Są to oczywiście odruchy bezwarunkowe, zwane ruchami błędnymi (bezładne ruchy rączek, rzadziej całego tułowia). Stany czuwania są w tym okresie bardzo krótkie. Dziecko śpi około 20 godzin na dobę.
Zobacz wideo: Jak kąpać, przewijać i szczepić niemowlaka?
Pierwsze próby porozumienia
W drugim miesiącu życia niemowlę powoli zaczyna "układać" sobie rozkład dnia - pory czuwania, snu i karmienia stają się coraz bardziej regularne. Zaczyna się też nawiązywać delikatna nić porozumienia między nim a matką. Potrafi ono na chwilę skupić wzrok na twarzy matki, a na czułe pieszczoty reaguje rozświetleniem buzi, gdyż brak jeszcze wyraźnej gry mięśni mimicznych. Zaczyna też wydawać krótkie, gardłowe dźwięki, które później przerodzą się w gruchanie. Dziecko położone na brzuszku przyjmuje pozycje embriona z podkurczonymi nóżkami i rączkami. Lekko unosi główkę i wykonuje słabe odruchy pełzania. Można też zaobserwować większą koncentrację wzrokową. Niemowlę potrafi śledzić zabawkę poruszaną po łuku w odległości 25 centymetrów od oczu.
Wyraźne sygnały
Trzeci miesiąc życia dziecka wiąże się już z wyraźnym wzrostem zainteresowania otaczającym je światem. W czasie coraz dłuższych okresów czuwania niemowlę ciekawie przygląda się swoim rączkom, zaczyna się nimi bawić. Śledzi pokazywaną mu zabawkę, ale zupełnie nie wykazuje zainteresowania włożoną do ręki grzechotką. Potrząsa nią mimowolnie, by zaraz wypuścić z rąk. Rośnie także więź z matką, która powinna szczególną uwagę zwrócić na czułe nagradzanie każdej próby porozumienia. Przemawiać do dziecka, powtarzać jego nieporadne "a-guuu", co wywoła uśmiech na buzi i pozwoli zrozumieć, iż jest to sposób nawiązania kontaktu. Matka może też w tym okresie świetnie odróżnić rodzaj płaczu. Niemowlę zaczyna już bowiem sygnalizować nie tylko głód i poczucie dyskomfortu, ale także pragnienie kontaktu z najbliższymi. Chce być noszone, przytulane, głaskane. Właśnie wtedy potrzeba ogromnego wyczucia i dojrzałości ze strony rodziców, aby zachować umiar w postępowaniu z niemowlęciem. Nie rozpieścić go zbytnio, a jednocześnie nie zachwiać jego rozwoju emocjonalnego. Trzymiesięczne dziecko podczas leżenia na brzuszku potrafi już dość wysoko trzymać głowę. W pozycji pionowej utrzymuje prosto głowę przez około 20 sekund.
Barbara Pietka
