Narażać się na działanie związków chemicznych zawartych w preparatach antykleszczowych, czy ryzykować zachorowaniem na boreliozę lub odklesczowe zapalenie mózgu? Złotego środka nie ma, ale odpowiednia wiedza o repelentach ułatwia ich stosowanie przy minimalnym ryzyku wystąpienia skutków ubocznych.
Repelenty na kleszcze – czym są?
Repelenty to, naogólniej mówiąc, preparaty odstraszające wszelkie organizmy żywe, w naszym klimacie stosowane najczęściej na komary i kleszcze. Dzięki zawartym substancjom wydzielają zapach nietolerowany przez insekty, co zapobiega ukąszeniom. Repelenty pełnią fukcję odstręczającą, natomiast owadobójczo mogą działać jedynie w stężonej dawce, działając bezpośrednio na owady niemające drogi ucieczki.
Repelenty przeciw kleszczom mogą być zrobione na bazie substacji chemicznych lub naturalnych. Najpopularniejszym związkiem chemicznym w nich zawartym jest DEET(N,N-Dietylo-m-toluamid). Wykazuje on najwyższą skuteczność spośród przebadanych po tym kątem związków. Inne znane to ikarydynaoraz IR3535(Insect Repellent 3535). Ta ostatnia substancja charakteryzuje się najsłabszym działaniem, ale jednocześnie jest ona najbezpieczniejsza dla ludzkiego organizmu.
Preparat na kleszcze dla ludzi - rodzaje
Dostępne w sklepach i aptekach preparaty na kleszcze dla ludzi przeważnie mają formę:
- sprayu,
- aerozolu,
- kremu,
- pudru,
- żelu,
- sztyftu roll-on.
Preparatami w sprauy lub aerozolu można psikać ciało oraz ubranie. Kremy i żele nanosi się zawsze bezpośrednio na skórę, dzięki czemu działają dłużej, wolniej wietrzejąc. Zaletą aplikowania repelentu na ubranie jest natomiast to, że mniej substancji wchłania się przez skórę i dostaje do krwiobiegu.
Co odstrasza kleszcze u człowieka?
Inne formy ochrony przed kleszczami to:
- plastry na kleszcze– dość popularne w ostatnim czasie, nie trzeba ich stosować na skórę, mogą być przyklejane do odzieży, wózków dziecięcych czy krzeseł ogrodowych; stosowane w ten sposób nie są inwazyjne i nie dają skutków ubocznych, ale mogą mieć słabsze działanie niż repelenty w sprayu czy kremie,
- kapsułki na kleszcze– środek doustny zawierający witaminę B1, powoduje, że ciało wydziela specyficzny zapach, niewyczuwalny dla człowieka, ale działający odstraszająco na kleszcze; aby zapewnić sobie jego skuteczność, należy przyjmować jedną dawkę dziennie w okresie wiosenno-letnim,
- opaska na kleszcze– zakładana na nadgarstek bransoletka nasączona olejkami eterycznymi o działaniu odstręczającym.
Repelenty na kleszcze dla dzieci
Repelenty przeciw kleszczom o składzie chemicznym mogą mieć negatywny wpływ na organizm człowieka, szczególnie szkodliwe mogą być dla dzieci i kobiet w ciąży. Preparatów zawierających DEET bezwględnie zabrania się stosować kobietom ciężarnym i u niemowląt do drugiego miesiąca życia, nie zaleca się ich natomiast dzieciom aż do 12 roku życia.
Ochrona przed kleszczami dla dzieci powinna bazować na substancjach naturalnych. Istnieją w przyrodzie olejki eteryczne działające odstraszająco na insekty. Za najskuteczniejsze uważa się:
- olejek cytronelowy,
- olejek paczulowy,
- olejek mięty pieprzowej.
Korzystając z nich, można również wykonać naturalny repelent w warunkach domowych. Wystarczy kilka kropli odpowiedniego olejku lub kilku olejków rozpuścić w dwóch łyżkach oleju bazowego (może to być olej słonecznikowy, sojowy, olej z pestek dyni). Tak przygotowanym preparatem na kleszcze należy posmarować skórę, szczególnie jej odsłonięte partie. Należy jednak pamiętać, że substancje naturalne wykazują mniejszą skuteczność niż chemiczne, w związku z czym ich aplikację należy powtarzać częściej.
Jeśli chodzi o gotowe środki dostępne w sklepach czy aptekach, przy tych kupowanych dla dzieci należy zwrócić szczególną uwagę na skład, by upewnić się, że nie zawierają one związków o działaniu groźnym dla młodego organizmu.
Ochrona przed kleszczami – dlaczego warto ją stosować?
W Polsce kleszcz uważany jest za insekta przenoszącego najgroźniejsze choroby.
Są to:
- borelioza– choroba zakaźna atakująca wiele układów i narządów organizmu. W pierwszym stadium (następującym w czasie ok. miesiąca od ukąszenia) głównymi objawami są: rumień wędrujący (objaw najbardziej charakterystyczny), bóle głowy, gorączka, osłabienie. W ciągu trzech miesięcy może rozwinąć się postać wczesna rozsiana – zapalenie stawów, neuroborelioza lub zapalenie mięśnia sercowego. Po latach od zakażenia może wystąpić zanikowe zapalenie skóry, przewlekłe zapalenie stawów, powikłania neurologiczne,
- kleszczowe zapalenie mózgu – choroba ośrodkowego układu nerwowego wywoływana wirusem przenoszonym przez kleszcze.
Obydwa schorzenia powodują bardzo poważne dysfunkcje organizmu, a nieleczone odpowiednio prowadzą do śmierci, dlatego w okresie wiosenno-letnim tak ważne jest zapewnienie sobie skutecznej ochrony przed kleszczami.
Repelenty przeciw kleszczom nie są jedyną metodą na zapobieganie ukąszeniom. Inne sposoby, niewymagające stosowania środków odstraszających to:
- odpowiednia odzież– zakryte buty, długie nogawki i długie rękawy, jasne barwy (na jasnym ubraniu łatwiej dostrzec wędrującego kleszcza),
- unikanie spacerów w długich trawach i blisko krzewów– w takim środowisku występuję najwięcej kleszczy,
- oglądanie całego ciała po powrocie do domu– miejscami szczególnie narażonymi są zgięcia kolan i łokci, pachwiny, pachy, czyli miejsca ciepłe i wilgotne.
Kiedy już znajdziemy przyczepionego do ciała kleszcza, trzeba go jak najszybciej usunąć. Można to zrobić zwykłą pesetą lub specjalnym urządzeniem dostępnym w aptekach. Po usunięciu kleszcza warto obejrzeć miejsce po nim przez szkło powiększające, by upewnić się, że nic nie zostało w skórze. W przypadku, gdy kawałek kleszcza zostanie w ciele i nie można samemu go usunąć, trzeba niezwłocznie udać się do lekarza, by usunął tkwiący fragment.
Czytaj:
