Reklama
Odporność u osób dorosłych i seniorów
Odporność słabnie z wiekiem. Większość składników układu immunologicznego wykształca się w pierwszych 3-4 latach po narodzinach, a pełnię dojrzałości osiąga on około 14-15 roku życia. Później, przez większą część dorosłego życia sprawność systemu odpornościowego pozostaje na względnie stałym poziomie, jednak w wieku senioralnym występuje znaczne pogorszenie mechanizmów obronnych organizmu.
Jest ono wyraźnie zauważalne już w grupie 65+, a w populacji 85+ staje się problemem powszechnym, o poważnych konsekwencjach. Niestety większość zgonów u osób po osiemdziesiątce spowodowana jest chorobami nowotworowymi lub zakażeniami (np. dwoinką zapalenia płuc), w dużej mierze będącymi efektem osłabienia odporności.
Proces odpowiedzialny za ten stan rzeczy nosi miano immunosenescencji, a jego istotą jest starzenie się komórek odpornościowych: limfocytów T i B, fagocytów (makrofagów, neutrofilów i monocytów), NK (natural killer cells) oraz DSC (dendritic cells). W efekcie spada ich liczba, niekorzystnie zmieniają się proporcje bądź osłabione są funkcje.
Niezwykle istotne są też zmiany, które z upływem lat zachodzą w mikrobiocie, czyli naturalnej florze bakteryjnej jelit. Także i one prowadzą do istotnego upośledzenia sprawności systemu immunologicznego.
Reklama
Tabletki na odporność
Tabletki na odporność dorośli powinni przyjmować w okresach zwiększonej zachorowalności na grypę i przeziębienie, po antybiotykoterapii, po zabiegu operacyjnym, a także w przebiegu takich schorzeń i zaburzeń, jak depresja czy nerwica lękowa.
U osób w wieku senioralnym katalog ten należy rozszerzyć, czy wręcz uogólnić – po 65 roku życia suplementy diety, preparaty witaminowe i ziołowe, a niekiedy nawet leki stymulujące układ immunologiczny warto przyjmować regularnie i profilaktycznie. Istnieje mnogość środków o zróżnicowanym składzie i odmiennych mechanizmach działania. Wymienić wśród nich można dostępne w tabletkach i kapsułkach dojelitowych:
- probiotyki poprawiające skład naturalnej mikroflory jelit, zawierające w szczególności różne szczepy pałeczek kwasu mlekowego Lactobacillus i Bifidobacterium;
- szczepionki nieswoiste, w składzie których znajdują się martwe bakterie chorobotwórcze lub ich lizaty (roztwory), w tym: Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, Klebsiella pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, E coli;
- preparaty witaminowe, zawierające kwas askorbinowy (wit. C), niekiedy także witaminy D, K oraz należące do grupy B;
- preparaty bazujące na składnikach mineralnych (np. cynk, selen), ziołowych (czosnek) oraz takich substancjach, jak między innymi peptydy z grasicy cielęcej, laktoferyna czy rutozyd.
Reklama
Jak wzmocnić odporność przez jelita?
Jednym z kluczowych narządów odpowiadających za odporność ludzkiego organizmu są jelita. Znajdująca się w nich tkanka limfatyczna GALT stanowi pierwszą linię obrony przed szkodliwymi patogenami. Za sprawność działania tego wycinka układu immunologicznego w dużej mierze odpowiada naturalna flora bakteryjna jelit, składająca się nawet ze 100 milionów drobnoustrojów, w tym pożytecznych bakterii probiotycznych. Są to mikroorganizmy pozytywnie oddziałujące na organizm gospodarza, zwłaszcza na jego odporność.
Naukowo dowiedziono, że probiotyki łącząc się z receptorami nabłonka jelit oraz zużywając tlen i składniki odżywcze, uniemożliwiają kolonizację patogenom chorobotwórczym. Co więcej, pożyteczne bakterie korzystnie wpływają też na aktywność komórek odpornościowych, a także syntezę przeciwciał klasy IgA i IgG oraz cytokin prozapalnych.
Jednak z wiekiem skład flory jelitowej ubożeje – ilość bakterii spada, niekorzystnym przemianom może ulegać też struktura ich populacji. Powoduje to obniżenie skuteczności układu odpornościowego. Dlatego współcześnie przykłada się tak dużą wagę do uzupełniania populacji bakterii probiotycznych przez osoby starsze.
Jak wzmocnić odporność przez jelita? Duże ilości probiotyków znajdują się w produktach żywnościowych poddanych fermentacji (np. zsiadłe mleko czy kiszonki). Najskuteczniejszym jednak sposobem jest suplementacja starannie wyselekcjonowanych szczepów probiotycznych za pomocą specjalistycznych preparatów.
Reklama
Jakie probiotyki na odporność?
Na odporność stosować należy probiotyki zawierające przede wszystkim pałeczki kwasu mlekowego. Należą do nich między innymi takie szczepy, jak:
- Lactobacillus rhamnosus oraz acidophilus,
- Bifidobacterium lactis, longum oraz bifidum.
Mikroorganizmy te oddziałują na organizm wielokierunkowo, przyczyniając się do poprawy odporności, ale też regulując działanie układu pokarmowego. Z licznych badań prowadzonych na całym świecie z udziałem osób po 60 roku życia (podsumowanie: M. Lewandowicz, Znaczenie probiotyków w żywieniu osób starszych) wynika, że probiotyki:
- zmniejszają ilość bakterii chorobotwórczych i oportunistycznych (groźnych dla osób z obniżoną odpornością), a także grzybów typu Candida w składzie mikroflory jelit;
- zwiększają liczbę aktywnych limfocytów oraz komórek NK (natural killers);
- podnoszą poziom interferonu alfa (IFN - α);
- zwiększają aktywność fagocytarną fagocytów wielojądrzastych;
- znacznie skracają czas trwania infekcji;
- regulują czynności jelit - zwiększają łatwość i regularność wypróżnień, a jednocześnie zapobiegają biegunkom (zwłaszcza występującym w związku z przyjmowaniem antybiotyków).
Reklama
Leki na odporność na receptę i bez recepty
Probiotyki na odporność zaliczane są do grupy suplementów diety, dlatego dostępne są aptekach bez recepty. Tego typu tabletki (kapsułki) można więc kupić bez uprzedniej wizyty w gabinecie lekarskim. Podobnie rzecz wygląda w przypadku naturalnych preparatów na wzmocnienie organizmu, bazujących na ekstraktach roślinnych, a także środków zawierających witaminy i składniki mineralne.
Jedyną dużą grupę medykamentów sprzedawanych wyłącznie z przepisu lekarza stanowią leki stymulujące układ immunologiczny za pomocą martwych komórek lub większych fragmentów chorobotwórczych bakterii, wirusów i grzybów, w tym paciorkowców i gronkowców.
Tego typu immunostymulatory pobudzają przede wszystkim niespecyficzne, wrodzone mechanizmy obronne organizmu. To różni je od zwykłych szczepionek, które mają wprawdzie działanie węższe, ale odnoszące się do mechanizmów swoistych, tak zwanych adaptacyjnych, które są szybsze i skuteczniejsze w kontakcie z groźnymi patogenami.
