Mięta - jakie ma właściwości i na co pomaga? Rodzaje i zastosowanie

Reklama

Jak wygląda mięta?

Mięta jest jedną z najbardziej znanych i upowszechnionych roślin leczniczych na świecie. Stosowana była na różne dolegliwości już w starożytnej Grecji i Rzymie, znali ją medycy chińscy oraz indiańscy.

Współcześnie nie traci na znaczeniu, a wręcz przeciwnie. Wciąż jest bardzo chętnie wybieranym antidotum na dolegliwości żołądkowe i nie tylko. Jej właściwości znajdują zastosowanie także w kosmetologii, w kuchni oraz w wielu gałęziach przemysłu.

Łacińska nazwa Mentha wywodzi się z mitologii greckiej, a konkretnie od imienia Menthe (Minte, Minta, Mintha). Nosiła je nimfa zamieszkująca Podziemie, w której zakochał się król tej krainy Hades. Nie mogąc tego zdzierżyć, jego zazdrosna żona Persefona zamieniła Menthe w ziele… Tyle legenda odnośnie nazwy.

Skąd jednak faktycznie wywodzi się mięta - nie wiadomo. W różnych odmianach spotykana jest na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Rośnie dziko, jest też powszechnie hodowana, zarówno indywidualnie, jak też na skalę przemysłową.

Z biologicznego punktu widzenia mięta jest byliną zaliczaną do bardzo dużej rodziny jasnotowatych, tej samej, do której należą między innymi melisa, szałwia, czy bazylia.

Wyróżnia się przede wszystkim charakterystycznym, bardzo intensywnym zapachem. Osiąga maksymalnie do 1,5 metra wysokości, przy czym w wielu odmianach jest znacznie niższa.

Liście mięty są wyraziście zielone, pojedyncze, o kształcie zbliżonym do owalu. Drobne kwiaty mają kolor biały, różowy lub fioletowy.

Reklama

Jakie są rodzaje mięty?

Istnieją różne odmiany mięty. W botanicznych systematykach wyróżnia się obecnie od 27 do 32 jej gatunków. Część z nich kto krzyżówki powstałe z połączenia innych.

Najbardziej znane i najczęściej spotykane to:

• Mięta pieprzowa (Mentha x piperit) - samorodne połączenie zielonej i nawodnej. Wywodzi się najprawdopodobniej z Anglii, gdzie powstała spontanicznie w XVIII wieku. Stamtąd rozprzestrzeniła się na cały świat. Jest uprawiana głównie ze względu na wyjątkowy olejek eteryczny. To właśnie ona jest najczęściej wykorzystywana w ziołolecznictwie. Sprawdza się przy problemach gastrycznych, stanach napięcia emocjonalnego i obniżonej odporności.
• Mięta zielona (Mentha spicata) - wykazuje podobne właściwości, jak wyżej wymieniona. Również jest bardzo popularnym zielem leczniczym, stosowana jest też w kuchni śródziemnomorskiej jako dodatek do dań i napojów. Używa się jej również jako dodatku do gum do żucia oraz past do zębów.  Pochodzi z Egiptu i południowo-wschodnich zakątków Europy.
• Mięta nawodna (Mentha aquatica) - rośnie w Afryce, Europie i zachodniej Azji. Jest rośliną ozdobną. Jej właściwości często są też wykorzystywane w kosmetyce, będąc składnikiem szamponów. Jej wyjątkowy zapach bywa również doceniany przez producentów perfum. Jest bardzo lubiana przez smakoszy.
• Mięta polna (Mentha arvensis) - gatunek pospolity w Europie i Azji. Używa się jej w terapii zaburzeń trawienia, a dawniej - jako środek przedłużający żywotność mleka. Ze względu na dużą zawartość mentolu w olejku eterycznym, jest jednym z głównych źródeł tej substancji przy jego produkcji na skalę przemysłową.
• Mięta długolistna (Mentha longifolia) - pochodzi z Afryki Północnej, zachodnich rejonów Azji oraz południa Europy. Służy głównie jako przyprawa oraz dodatek do herbaty, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, w tym w Izraelu (jest tam pospolita, była opisywana w Biblii).

Spośród innych gatunków oraz ich mieszanek można wspomnieć też o mięcie cytrynowej (powstała z połączenia polnej i zielonej), czy meksykańskiej (zwanej też kubańskim oregano).

Niektóre popularne odmiany są lekko zmodyfikowanymi wariantami podstawowych gatunków, jak choćby mięta czekoladowa, wywodząca się z pieprzowej.

Reklama

Uprawa mięty. Kiedy ją zrywać?

Uprawa mięty jest stosunkowo prosta. Roślina dobrze rośnie zarówno w ziemi, jak też w doniczce. Preferuje gleby lekko wilgotne, próchnicze, dobrze przepuszczalne, o pH delikatnie kwasowym lub obojętnym (na poziomie 6-7).

Dobrze się czuje na stanowiskach nasłonecznionych lub w półcieniu. Sadzonki mięty umieszcza się w ziemi wiosną lub wczesna jesienią, pamiętając o tym, że jej wzrost jest bardzo intensywny - z góry więc należy zadbać o wystarczającą przestrzeń.

Wymagane są większe doniczki, a na plantacjach odstępy powinny mieć minimum 30 centymetrów. Wymaga ona nawożenia nawet co kilka tygodni. Powinna też być regularnie podlewana, ale tak, by unikać zbytniego zawilgocenia podłoża.

Powinno się ją też stosunkowo często przycinać, a także usuwać z niej kwiatostany.

Jak zrywać miętę? Odrywając pojedyncze listki lub odcinając całe gałązki. Zbiory można wykorzystać natychmiast lub zachować na później po uprzednim osuszeniu lub zamrożeniu.

Reklama

Jakie są właściwości mięty?

Każda z odmian mięty ma nieco odmienną charakterystykę, nie sposób w tym miejscu, by omówić wszystkie z osobna.

Najlepiej przebadana i opisana z nich wszystkich jest mięta pieprzowa. O jej wyjątkowych właściwościach decydują przede wszystkim zawarte w liściach olejki eteryczne.

Głównym ich składnikiem jest mentol, alkohol terpenowy o bardzo silnym zapachu, wykazujący szereg działań leczniczych i kosmetycznych. Wspiera on trawienie, tonuje bóle brzucha i nudności, odświeża oddech, działa przeciwświądowo, przeciwzapalnie, znieczulająco i odkażająco.

Oprócz mentolu w olejkach eterycznych znajduje się kilkadziesiąt innych substancji czynnych, w tym między innymi menton, linazol, geraniol, karwon i pulegon. Mięta jest też bogatym źródłem flawonoidów, glikozydów, polifenoli oraz witamin (na przykład C, A) i związków mineralnych.

Jeżeli chodzi o wartości odżywcze, wedle danych amerykańskiej agencji USDA, 100 gramów świeżej mięty dostarcza 70 kcal (należy pamiętać, że do zaparzania czy innych zastosowań stosuje się znacznie mniejsze ilości, na poziomie kilku gramow, zatem i kaloryczność w takich sytuacjach jest znacznie mniejsza, wręcz symboliczna).

Ze 100 gram surowca, aż 78,6 stanowi woda. Pozostałe składniki to:

• węglowodany: 14,9 g,
• białka: 3,75 g,
• tłuszcze: 0,94 g,
• wapń: 243 mg,
• potas: 569 mg,
• magnez: 80 mg,
• fosfor: 73 mg,
• sód: 31 mg,
• żelazo 5 mg,
• witamina C: 31,8 mg,
• niacyna: 1,71 mg,
• kwas pantotenowy: 0,39 mg,
• witamina B6: 0,13 mg,
• witamina A: 212 µg,
• kwas foliowy: 114 µg.

Co daje picie mięty lub stosowanie jej w innych formach? Lista potencjalnych korzyści jest imponująca.

Reklama

Na co pomaga mięta? Zastosowanie

Zastosowanie mięty jest wielokierunkowe. Co leczy ta wyjątkowa roślina, na co działa, w jakich sytuacjach warto ją stosować i kiedy najczęściej się po nią sięga?

Literatura naukowa mówi o następujących oddziaływaniach prozdrowotnych:

• wzmaganie aktywności wydzielniczej żołądka - produkcja większych ilości soków trawiennych,
• stymulowanie wątroby do wydzielania żółci, odgrywającej kluczową rolę w trawieniu tłuszczów,
• działanie wiatropędne - mięta ułatwia pozbyć się nadmiaru gazów jelitowych i zmniejsza wzdęcia,
• działanie przeczyszczające, wsparcie układu trawiennego przy przedłużających się zaparciach,
• działanie rozkurczające na mięśnie gładkie jelit,
• działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne,
• tonowanie kaszlu, łagodzenie bólu gardła, rozgrzewanie, działanie napotne,
• wspieranie naturalnych mechanizmów odpornościowych,
• odkażanie, znieczulanie,
• obniżanie ciśnienia krwi,
• uspokajanie, ułatwianie zasypiania,
• działanie antyoksydacyjne - zwalczanie wolnych rodników

W świetle powyższego, odpowiedź na pytanie o działanie mięty jest bardzo obszerna. Zdecydowanie najczęściej stosuje się ją na dolegliwości żołądkowe, nierzadko też na schorzenia związane z nadmiernym przeciążeniem psychicznym, a także różnego typu infekcjami.

Mięta na żołądek i objawy gastryczne

Czy mięta pomaga na ból brzucha? Tak. Lecznicze herbaty, syropy i nalewki mogą być z powodzeniem używane na różnego typu dolegliwości gastryczne, oddziałując na pracę żołądka, jelit i wątroby.

Należy jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku jej stosowanie jest uzasadnione. W niektórych sytuacjach lepiej jest zrezygnować z jej picia.

Mentol i menton działają znieczulająco na błony śluzowe żołądka. Poza tym blokując kanały wapniowe w mięśniach, rozkurczają je i przynoszą zauważalną ulgę w bólach brzucha.

Stymulując wydzielanie soków żołądkowych oraz żółci w wątrobie mięta przyspiesza trawienie tłuszczów i białek, doskonale zatem nadaje się do popijania ciężkostrawnych posiłków.

Zmniejsza też wzdęcia i przyspiesza usuwanie gazów, może również łagodzić nudności czy ograniczać inne symptomy niestrawności.

Ale uwaga: choć wiele osób pije miętę na zgagę, jest to błąd. Objaw ten, którego istotę stanowi uczucie palenia w przełyku, jest następstwem tak zwanego refluksu żołądkowo-przełykowego. Zaburzenie to polega na zarzucaniu zakwaszonych treści z żołądka w górę układu trawiennego, do czego dochodzi na skutek niesprawnego działania dolnego zwieracza przełyku.

Im bardziej zakwaszone są resztki pokarmowe, tym większa uciążliwość zgagi. Pobudzająca wydzielanie kwasu solnego mięta nie jest zatem dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji.

Co więcej, zwiększa ona relaksację wspomnianego zwieracza, wskutek czego jest on jeszcze mniej skuteczny.

To samo dotyczy choroby wrzodowej. Choć mięta ułatwia trawienie i doraźnie znieczula, jednocześnie przyczynia się do zakwaszania środowiska żołądka, a co za tym idzie, może przyspieszać powstawanie wrzodów.

Wiele osób pyta, czy mięta szkodzi na wątrobę? W tym akurat przypadku odpowiedź jest przecząca. Wręcz przeciwnie. Nie tylko aktywizuje jej działalność wydzielniczą, ale też pomaga oczyszczać się z toksyn i zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych.

Mięta na objawy przeziębienia

Mięta od wieków stosowana jest na przeziębienie oraz inne infekcje dróg oddechowych. Uważa się, że korzystny wpływ mogą mieć jej właściwości przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Różne badania przeprowadzone na całym świecie wykazały jej skuteczność przeciwko różnym szczepom bakterii oraz grzybów. Może ona łagodzić kaszel, wspierać oczyszczanie nosa, a także działać znieczulająco przy nieżycie gardła, co jest zasługą głównie mentolu.

Należy jednak pamiętać, że współcześnie w tej akurat materii zalicza się picie mięty (tudzież wykonywanie inhalacji z jej użyciem) w poczet tak zwanych „babcinych sposobów”.

Oznacza to, że przy poważniejszych schorzeniach z powodzeniem można sięgnąć po inne, lepiej przebadane i bardziej skuteczne środki, zarówno naturalne (jak choćby czosnek, cebula, miód), jak też farmakologiczne (profesjonalne leki wykorzystywane w leczeniu kaszlu, kataru czy bólu gardła).

Mięta na uspokojenie

Wykorzystuje się też miętę na uspokojenie. Wspiera ona redukcję napięć, łagodzi skutki stresu, jest dobra na sen dla osób mających problem z zasypianiem na tle nerwowym.

Mechanizm działania w tym aspekcie nie jest do końca poznany, najprawdopodobniej znaczenie ma kilka nakładających się na siebie czynników. Na niektóre osoby dobrze wpływa mentol, który ma właściwości relaksujące i chłodzące. Nie bez znaczenia jest też fakt, że mięta wykazuje delikatne działanie hipotensyjne - może obniżać ciśnienie, co przekłada się na redukcję uczucia niepokoju i ułatwia zasypianie.

Możliwe też, że leczniczo oddziałuje sam zapach mięty, wpływając na układ limbiczny w mózgu odpowiedzialny za samopoczucie.

Choć rzadko wspomina się o tej zależności, mięta może pośrednio działać na psychikę również poprzez żołądek i jelita. Łagodząc dolegliwości układu trawiennego, redukuje dyskomfort i napięcie, które często towarzyszą osobom cierpiącym na silne bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia etc.

Mięta na włosy i cerę

Mięta w kosmetyce zaistniała między innymi dzięki silnym właściwościom antyoksydacyjnym, które zawdzięcza dużej zawartości polifenoli oraz witaminy C. Równoważąc aktywność wolnych rodników, czyli szkodliwych, reaktywnych form tlenu, przyczynia się do spowalniania procesów starzenia się skóry.

Stosuje się także miętę na trądzik, co z kolej wiąże się z jej działaniem przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, ściągającym i oczyszczającym. 

Oddziałuje ona wprost na mechanizmy występujące w przebiegu tej dermatozy, a więc stan zapalny, aktywność bakterii oraz nadmierne pobudzenie gruczołów łojowych.

Z tego też powodu mięta może być generalnie stosowana na twarz przez osoby z cerą wykazują skłonność do przetłuszczania. Właściwości te sprawiają, iż olejek z mięty pieprzowej nakłada się również na włosy i skórę głowy, hamując w ten sposób łojotok oraz zapewniając pasmom zdrowszy wygląd.

Mięta oddziałuje na cerę również na inne sposoby. Pomaga tonować przebarwienia, a także działa chłodząco i kojąco. W związku z tym idealnie sprawdza się choćby w składzie orzeźwiających mgiełek, ale też mydeł czy szamponów. Warto je stosować zwłaszcza w upalne dni.

Ze względu na właściwości antybakteryjne i antyseptyczne, a także odświeżającą moc mentolu, miętę powszechnie stosuje się do produkcji past do zębów. Dzięki niej oddech staje się znacznie przyjemniejszy, a efekt ten utrzymuje się przez dłuższy czas.

Nie można też zapominać, że wyjątkowy zapach mięty nie umknął uwadze producentów perfum. Mentolową nutę ma kilka bardzo znanych i cenionych produktów sygnowanych przez renomowane marki.

Na co jeszcze pomaga mięta?

Mentha x piperit znajduje też szereg innych zastosowań. Można używać na przykład miętę na okres, a konkretnie dolegliwości związane z tak zwanym zespołem napięcia przedmiesiączkowego (Premenstrual Syndrome

Działając rozkurczowo i przeciwbólowo tonuje ona jeden z podstawowych objawów PMS, jakim są bóle brzucha. Dodatkowo właściwości uspokajające mięty korzystnie wpływają na system emocjonalny, który może być w tych dniach silnie podrażniony.

Jeśli narząd wzroku jest przemęczony lub objęty stanem zapalnym, można stosować miętę na oczy. Warto jednak wcześniej wykonać test, aby sprawdzić, czy zawarte w niej składniki nie spowodują dodatkowych podrażnień. To samo zresztą dotyczy używania mięty do przemywania skóry.

A czy warto sięgać po miętę na kaca? To jeden ze starych sprawdzonych sposobów. Niewątpliwie może ona działać detoksykująco, a przy tym będzie łagodzić występujące nudności. Wiele osób doceni też to, że doskonale gasi ona pragnienie oraz orzeźwia i odświeża oddech.

Co odstrasza mięta?

Silny zapach mentolu i innych składników olejku eterycznego jest bardzo lubiany przez człowieka, ale nie toleruje go wiele mniejszych stworzeń. Dlatego dobrze nadaje się ona do ich odstraszania.

Na jakie owady działa? Najczęściej poleca się miętę na komary. Jej woni nie lubią też uciążliwe muchy, muszki owocówki i meszki. Ponadto może działać zniechęcająco między innymi na mrówki, karaluchy a nawet kleszcze.

Jak stosować miętę na owady? Im jest jej więcej, tym lepiej, dlatego najlepszą ochronę zapewni mała ogrodowa „plantacja”. Ale nawet postawienie doniczki w pobliżu miejsca, w którym się przebywa, może przynieść zauważalny efekt. Alternatywną opcją jest posmarowanie ciała olejkiem zawierającym aromatyczny wyciąg z mięty.

Reklama

Zastosowanie mięty w kuchni

Mięta znajduje szerokie zastosowanie w kuchni wielu regionów świata, nie tylko ze względu na działanie wspierające trawienie, ale przede wszystkim wyjątkowy smak oraz aromat, który nadaje potrawom i napojom.

Co warto podkreślić, jest ona zielem na tyle wyrafinowanym i wszechstronnym, że nadaje się do dań zarówno wytrawnych, jak też słodkich. Dlatego jest tak chętnie używana w czasie przygotowywania obiadów, ale też podwieczorków.

Niekiedy może uchodzić za jeden z podstawowych składników, w innych zaś przypadkach jest jedynie dodatkiem, przyprawą.

Co można przyrządzić z jej udziałem? Przykładów jest bez liku. Świeże listki mięty stosuje się do takich przysmaków, jak choćby:

• potrawy mięsne, zwłaszcza jagnięcina i baranina, a także kurczak,
• dania z ryżem i makaronem,
• dania z ciecierzycą i kuskusem,
• pierogi ruskie,
• pesto,
• pasta z bobu,
• chłodnik ogórkowy,
• sałatki owocowe i warzywne,
• czekolada, ciasto czy lody,
• lemoniada, koktajle, drinki alkoholowe.

=Natomiast suszona mięta używana jest jako przyprawa między innymi do mięs, sosów, smażonych ziemniaków, cukinii i innych warzyw oraz serów kozich.

Należy pamiętać, że walory smakowo-zapachowe tej rośliny są bardzo intensywne. Dlatego należy ją stosować z umiarem i w sposób świadomy. Jeśli będzie jej zbyt dużo, danie zamiast być smaczne, stanie się trudne do zjedzenia.

Przetwory z mięty

Z mięty można przygotować także różnego typu przetwory. Do najpopularniejszych należy dżem. Istnieje wiele przepisów, w tym takie, w których mięta jest „głównym bohaterem”, jak też takie, gdzie gra jedynie rolę drugoplanową, będąc dodatkiem na przykład do truskawek.

Dżem z mięty przygotowuje się prosto i szybko. Pokrojone drobno listki (w objętości około 2 szklanek) należy wrzucić do garnka, a następnie zalać wodą i solidnie osłodzić.

Następnie mieszaninę gotuje się na wolnym ogniu, aż do rozpuszczenia się cukru i połączenia wszystkich składników. Wówczas należy dodać sok z cytryny, a potem całość gotować przez przynajmniej 15 minut.

Kiedy dżem nabierze odpowiedniej konsystencji, powinien zostać przelany do słoików, te zaś po zakręceniu odwraca się do góry dnem.

Co jeszcze można zrobić z mięty? Między innymi zbliżone do dżemu składem i sposobem przygotowania konfitury, a także różnego rodzaju napoje (więcej szczegółów na ich temat poniżej).

Reklama

Co zrobić z mięty i jak ją stosować?

Co zrobić ze świeżej mięty poza wspomnianymi wyżej daniami? Przede wszystkim doskonale nadaje się ona do picia. Przygotowuje się z niej bardzo różne w smaku i konsystencji trunki.

Mogą to być syropy, soki, nalewki, a także zwykła herbatka, wymagająca jedynie zalania gorącą wodą z czajnika.

Picie mięty jest praktykowane powszechnie dla jej walorów smakowych, ale często też ze względów zdrowotnych. Dobrze o tym wiedzą w szczególności osoby cierpiące na dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a także kultywujące dietę ciężkostrawną.

Syrop z mięty

Syrop z mięty na zimę? Jak najbardziej - doskonale się sprawdzi na dolegliwości żołądkowe, skołatane nerwy, osłabioną odporność, kaszel i inne objawy infekcji.

Można go używać jako dodatek do herbat, napojów, koktajli albo pić z wodą (w postaci nierozcieńczonej będzie zbyt słodki).

Jak zrobić syrop z mięty? Oto prosty przepis. Do przygotowania mikstury niezbędne będą:

• 2 pęczki świeżej mięty,
• 2 litry wody,
• 1 kg cukru,
• 1 cytryna.

Ilość cukru jest umowna i zależy od indywidualnych preferencji. W wersji dietetycznej można użyć 0,5 kg, ale jeśli ktoś woli, może zastosować nawet 2 kilogramy.

Przygotowując syrop z mięty w kolejnych krokach należy:

• usunąć łodygi mięty, umyć liście zimną wodą, a następnie lekko osuszyć,
• do garnka z wodą dodać cukier, starannie wymieszać i zacząć podgrzewać na średnim ogniu aż cukier całkowicie się rozpuści,
• dodać miętę i wycisnąć cytrynę. Całość gotować jeszcze przed kilka minut, regularnie mieszając,
• po zakończonym gotowaniu odstawić do ostygnięcia,
• przecedzić syrop przez sitko, aby pozbyć się liści mięty,
• przelać syrop do słoika i przez kilka minut pasteryzować.

Gotowy produkt nadaje się do przechowywania w lodówce przez dłuższy czas.

Nalewka z mięty

W podobny sposób przygotowuje się nalewkę z mięty pieprzowej. Niezbędnymi składnikami są w tym przypadku:

• 1 pęczek mięty,
• 0,25 litra wody,
• 0,25 kilo cukru,
• 0,5 ml wódki.

Jak ją zrobić? Wedle typowych przepisów nalewkę przygotuje się w następujący sposób:

• umyć i osuszyć miętę,
• umieścić ziele w słoju i zalać alkoholem,
• zakręcić słoik i odstawić na 2-3 tygodnie, umieszczając w ciemnym i chłodnym miejscu,
• przecedzić uzyskany napój alkoholowy przez sitko, usuwając liście,
• rozpuścić cukier w gotującej się wodzie,
• zmieszać miętowy alkohol z przygotowanym syropem cukrowym.

Przed konsumpcją zaleca się odczekać przynajmniej kilka tygodni, aby doszło do pełnego połączenia smaków. Powstały w ten sposób napój można spożywać samodzielnie, ale też jako składnik drinków, dodatek do koktajli czy aromat do ciast i deserów.

Należy pamiętać, iż jest on bardzo słodki, a ze względu na wysokoprocentowy skład nie nadaje się dla dzieci.

Nalewkę z mięty często pije się po ciężkich i obfitych posiłkach, w celu pobudzenia trawienia, a także na uśmierzenie ewentualnego bólu brzucha i odświeżenie oddechu.

Sok z mięty

Zdrowy, pyszny, orzeźwiający i odświeżający. Z takim właśnie atrybutami kojarzy się sok z mięty.

W odróżnieniu od syropu, przygotowuje się go na zimno. Niezbędnymi komponentami, które uwzględnia typowy przepis są:

• 1 pęczek mięty,
• 1 litr wody,
• 1 cytryna,
• 0,5 kilo cukru (może być mniej).

Sposób przygotowania soku jest następujący:

• miętę umyć pod zimna wodą,
• wymieszać cukier z zimną wodą,
• liście mięty delikatnie rozgnieść za pomocą tłuczka, po czym dodać je do wody,
• po uwolnieniu aromatu przez rozdrobnioną miętę, wycisnąć sok z cytryny i dorzucić jej skórkę,
• odstawić miksturę na godzinę, po czym przelać sok przez sitko, usuwając liście,
• przed podaniem dodatkowo schłodzić za pomocą kostek lodu lub umieszczając w lodówce.

Sok z mięty, tak jak inne produkty z wykorzystaniem tego ziela, odświeża oddech, łagodzi problemy gastryczne, pomaga na stres, zmęczenie i kaszel.

Dobrze sprawdza się zimą, ale jeszcze lepiej latem, przynosząc dużą dawkę ochłody i orzeźwienia.

Herbatka z mięty

Najprostsze jest przygotowanie naparu z mięty. Można do tego celu wykorzystać gotowe torebki dostępne w aptekach, sklepach zielarskich a nawet hipermarketach, bądź też użyć surowiec zielarski w postaci suszonych lub świeżych listków.

Parzenie mięty nie różni się szczególnie od parzenia herbaty czy większości ziół. Należy ją zalać gorącą wodą (tuż po zagotowaniu, w temperaturze 90-100 stopni Celsjusza) a następnie odstawić na 5 do 10 minut, w zależności od tego, jaką moc chce się uzyskać.

W tym czasie mięta uwalnia substancje czynne decydujące o jej smaku i leczniczych właściwościach. W praktyce najwięcej osób piję herbatkę z mięty na dolegliwości żołądkowe, zwłaszcza po ciężkostrawnym posiłku, ale można ją też stosować między innymi na uspokojenie czy w stanach pobudzenia emocjonalnego.

Olejek z mięty pieprzowej

Dostępny w sklepach olej z mięty pieprzowej pozyskiwany jest metodą destylacji wodnej. Jest to produkt silnie skoncentrowany, przeznaczony do używania w śladowych ilościach (kilka kropel).

Nieco inaczej wygląda przygotowanie miętowego olejku w domowych warunkach, inne są też jego właściwości (zdecydowanie mniejsza koncentracja substancji czynnych).

Do jego sporządzenia niezbędne są:

• świeże liście mięty,
• olej bazowy, na przykład oliwa z oliwek, słonecznikowy, rzepakowy, jojoba etc.

W kolejnych krokach należy:

• Umyć liście mięty zimną wodą i delikatnie osuszyć, a następnie rozdrobnić je tłuczkiem do ziół lub posiekać nożem.
• Rozdrobnione liście umieścić na dnie słoika i zalać olejem do całkowitego zanurzenia.
• Zamknąć szczelnie słoik i odstawić na około 2 tygodnie w ciemnym miejscu o temperaturze pokojowej. Czas ten jest niezbędny do tego, by olej przyjął uwalniające się substancje czynne z mięty. Aby usprawnić ten proces, co pewien czas miksturę można mieszać, potrząsając energicznie słojem.
• Po upływie wyznaczonego czasu olej przelać przez sito lub gazę, usuwając listki. Gotowy olejek trzymać w zamykanej szczelnie buteleczce.

Uwaga: olej z mięty nadaje się do stosowania zewnętrznego. Można nim nacierać skórę i dodawać do kąpieli. Świetnie sprawdzi się też jako dodatek do inhalacji, a także w aromaterapii.

Jak jeszcze stosować miętę?

Wiele osób pyta, czy jest możliwe palenie mięty. Jest i to na wiele sposobów. Po pierwsze, można się nią raczyć, tak jak tytoniem. Dla niektórych jest to substytut produktów zawierających nikotynę, pomocny w rzucaniu palenia tudzież kompensujący ten nałóg.

Dla innych mięta jest legalnym zamiennikiem marihuany. Ze względu na działanie uspokajające przypisuje się jej właściwości psychoaktywne. Należy jednak wiedzieć, że nie posiada ona w swoim składzie substancji pozwalających uzyskiwać odmienne stany świadomości, takich jak obecny w konopiach związek o nazwie THC.

W związku z tym działanie odurzające, o którym mówią niektórzy użytkownicy, zapewne bardziej jest wytworem autosugestii, niż realnym doświadczeniem.

Miętę można też palić w postaci kadzideł (jest jednym ze składników), a także w kadzielnicy, a nawet w kominku (wystarczy dodać garść jest suszonych liści do drewna). Oczywiście należy pamiętać, że dym może być gryzący, nie ma też badań opisujących bezpieczeństwo spalania mięty.

Ponieważ coraz więcej osób korzysta z tego typu rozrywek, coraz częściej pada pytanie o kryształki mięty do sauny. Wyjaśnić zatem należy, iż są to kryształki, ale nie mięty, lecz mentolu (aczkolwiek faktycznie są one pozyskiwane z tej rośliny w procesie krystalizacji jej oleju). Służą one przede wszystkim do aromaterapii, zapewniają też pewną dozę orzeźwienia.

Jak suszyć miętę?

Zbiór i suszenie mięty nie należą do czynności skomplikowanych. Pozyskiwanie surowca polega na odrywaniu pojedynczych listków lub obcinaniu niewielkich pędów. Dobrze jest to zrobić na przełomie wiosny i lata, zanim roślina zakwitnie.

Jeśli chodzi o samo suszenie mięty, można to zrobić na kilka sposobów. Umyte i wstępnie osuszone liście można rozłożyć na papierze lub umieścić w suszarce do ziół albo piekarniku.

W pierwszym przypadku cały proces zajmie kilka dni, w drugim - kilka godzin. Inną opcją jest suszenie w pęczkach - wówczas należy je przewiązać sznurkiem i powiesić w przewiewnym, ale zadaszonym miejscu na zewnątrz budynku.

Suszenie mięty na zimę już w porze letniej wiąże się z koniecznością przechowywania pozyskanego surowca przez dłuższy czas. Najlepiej jest trzymać zioła w szklanych słojach.

Ale uwaga: niewskazana jest w tym przypadku duża ilość światła, dlatego stosuje się albo słoiki z ciemnego szkła, albo też zwykle trzyma się w ciemnych szafkach.

Suszona mięta będzie utrzymywać swojej właściwości przez kilka miesięcy.

Czy miętę można mrozić?

Suszenie to nie jedyny sposób na to, by móc korzystać z zebranych latem plonów w późniejszych miesiącach. Opcją alternatywną jest mrożenie mięty.

Czynność ta również jest bardzo prosta. W pierwszej kolejności liście należy umyć i delikatnie osuszyć papierowym ręcznikiem lub też pozostawiając na suszarce. Następnie usuwa się fragmenty łodyg oraz listki chore, nie nadające się do późniejszego wykorzystania.

Ziele sieka się drobno nożem i umieszcza w plastikowym woreczku lub szczelnie zamykanym pojemniku. Należy przy tym pozbyć się z ich wnętrza nadmiaru powietrza (dlatego lepiej sprawdzają się elastyczne torebki).

Tak przygotowane paczki wystarczy umieścić w zamrażarce. Dla pewności dobrze jest je dokładnie opisać, łącznie z datą przygotowania.

Wiele osób zadaje pytanie, czy lepiej jest miętę suszyć czy mrozić? To zależy, do jakiego celu ma zostać wykorzystana. Jeżeli będzie służyć jako przyprawa lub ziele do zaparzania, dobrym rozwiązaniem jest suszenie.

Jeśli jednak ma być „świeżym” składnikiem dań, powinna zostać zamrożona.

Czy można pić miętę codziennie? Dawkowanie

Jak często można pić miętę? Jeśli tylko ktoś lubi jej smak - nawet codziennie. Zalety picia mięty są powszechnie znane, podobnie jak nieliczne przeciwwskazania oraz skutki uboczne.

Poza osobami, na które wpływa ona z różnych względów negatywnie, nie ma w tym względzie żadnych konkretnych ograniczeń. Dotyczy to również tego, jak długo można stosować to ziele, a także jego dawkowania.

Brak jest autorytatywnie określonych norm, w przybliżeniu jednak przyjmuje się, że może to być kilka gramów dziennie. W przypadku suszu odpowiada to jednej łyżeczce lub saszetce, w przypadku świeżej mięty - to kilka listków.

Miętę można pić na czczo - u progu nowego dnia będzie miała działanie orzeźwiające. Przed posiłkiem będzie również pobudzać apetyt, a także odpowiednio wcześnie mobilizować pracę żołądka, dzięki czemu lepiej poradzi on sobie z trawieniem pokarmów.

Ale równie dobrze można ją pić po posiłku. Także będzie wpływać na trawienie, łagodząc przy tym wzdęcia czy niestrawność. Mięta jest dobra także na zakończenie dnia. Przed snem będzie tonować układ emocjonalny, ułatwiając relaksację.

Czy można pić miętę w ciąży?

To pytanie zadaje sobie wiele przyszłych mam: czy można pić miętę w ciąży? Tak - należy ona do tych ziół, których spożycie jest dozwolone, a w wielu przypadkach wręcz zalecane.

Będzie ona pomagać na częste w tym okresie życia niestrawności, nudności, wzdęcia i bóle brzucha, a także koić skołatane nerwy, ograniczać rozdrażnienie i inne tego typu nieprzyjemne dolegliwości.

Należy jednak pamiętać, że picie mięty w ciąży jest obwarowane pewnymi zastrzeżeniami. O ile problem ten nie występuje w pierwszym i drugim trymetrze, o tyle w trzecim generuje ona zwiększone zagrożenie wcześniejszego rozwiązania - stymuluje bowiem skurcze macicy, które mogą doprowadzić do akcji porodowej przed czasem.

W związku z tym zaleca się w ostatnich tygodniach ograniczyć ilość pitej mięty, a najlepiej zrezygnować z niej w ogóle.

Kolejny problem, na który warto zwrócić uwagę, to refluks i zgaga. Problemy te są częste u ciężarnych, a za sprawą mięty ich natężenie może być jeszcze większe.

W okresie karmienia piersią dopuszczalne jest picie mięty w niewielkich ilościach, nie zaleca się natomiast spożywania olejków czy kropli miętowych, zawierających skondensowane dawki mentolu. Może on być drażniący dla dziecka.

Od kiedy stosować mięta dla dzieci

Czy dzieci mogą pić miętę? Starsze tak. W przypadku niemowląt i maluchów do trzeciego-czwartego roku życia kwestia ta jest niejednoznaczna. Wiele zależy od indywidualnych reakcji organizmu.

Od kiedy mięta dla dziecka jest dopuszczalna? Teoretycznie można ją zacząć ostrożnie wprowadzać po ukończeniu szóstego miesiąca życia, a więc wtedy, kiedy zaczyna się planowe rozszerzanie diety niemowlaka (wcześniej maluch pije jedynie mleko matczyne bądź modyfikowane). Ale też niekiedy zaleca się, by ziele to zacząć używać dopiero po 3-4 urodzinach.

Choć jest to produkt naturalny, przed pierwszym podaniem należy się skonsultować z lekarzem. Pamiętać też trzeba, że miętę wprowadza się stopniowo, zaczynając od bardzo małej dawki i obserwując odpowiedź organizmu. Jeżeli nie stanie się nic niepokojącego, dawkowanie można zwiększać. Jeśli dziecko zareaguje źle, należy mięty zaniechać na tak wczesnym etapie życia.

Przeciwwskazania do stosowania mięty

Mimo licznych korzyści zdrowotnych, wskazuje się też pakiet przeciwwskazań dla mięty pieprzowej. Lepiej jest z niej zrezygnować w sytuacji, gdy u danej osoby występuje: 

• refluks żołądkowo-przełykowy z towarzyszącą mu zgagą,
• znaczne niedociśnienie, którego nie należy pogłębiać za pomocą produktów i działaniu hipotensyjnym,
• uczulenie na którykolwiek ze składników mięty,
• choroba wrzodowa żołądka,
• niekontrolowana właściwie cukrzyca.

Tak jak zostało wspomniane wyżej, przeciwwskazaniem jest też bardzo młody wiek, a w wielu przypadkach również ciąża na ostatnim jej etapie. Natomiast wbrew krążącym mitom, mięta nie wpływa na działanie tabletek antykoncepcyjnych.

Skutki uboczne picia mięty

Do głównych skutków ubocznych picia mięty, zwłaszcza w dużych ilościach i przez dłuższy czas, należą:

• nasilenie zgagi wskutek podwyższonej relaksacji zwieracza przełyku oraz wydzielania większych ilości kwasu solnego przez żołądek,
• podrażnienie błon śluzowych żołądka przez wytwarzane w dużych ilościach soki,
• rozwój wrzodów żołądka,
• ból brzucha, biegunka i inne dolegliwości ze strony układ pokarmowego,
• nadmierne obniżenie cukru we krwi, co jest zwłaszcza niebezpieczne u osób cierpiących na cukrzycę i narażonych na epizody hipoglikemii, na przykład po przyjęciu insuliny lub innych leków,
• nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego,
• wysypka, bąble i inne objawy skórne, zwłaszcza przy zastosowaniach zewnętrznych.

Cena mięty. Gdzie ją kupić?

Gdzie kupić miętę pieprzową? Ziele to jest dostępne powszechnie i w wielu postaciach.

Świeżą, w doniczce, przeznaczoną do celów kulinarnych lub leczniczych, można nabyć w hipermarkecie lub mniejszym sklepie spożywczym.  Cena to około 6-7 złotych.

Suszona także jest dostępna w tego typu placówkach handlowych, a także w sklepach z ziołami i zdrową żywnością oraz aptekach. Koszt zakupu również jest niewygórowany, zwykle poniżej 10 złotych za 100 gramów.

Natomiast dostępne w sklepach ogrodniczych sadzonki mięty kosztują od kilku do kilkunastu złotych za sztukę.