Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Łupież pstry, różowy, tłusty - szampon i domowe sposoby leczenia

Łupież jest schorzeniem polegającym na złuszczaniu fragmentów warstwy powierzchownej naskórka w postaci drobnych płatów. Niekiedy obok niewielkich białawych, pojawiają się rozległe, nawarstwione, żółte strupy. To powszechnie znane zjawisko kojarzone jest w społeczeństwie przede wszystkim z owłosioną skórą głowy, jednak dotyczyć też może pozostałych części ciała. Określane jest wówczas jako łupież biały. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia łupieżu.
Osoba z białym nalotem na głowie
Źródło: 123RF
Spis treści

Powstawanie łupieżu wiąże się z szeregiem czynników. Do najważniejszych zalicza się nadmiar łoju wytwarzanego przez gruczoły łojowe, zakażenie drożdżakami Pityrosporum ovale, nieprawidłowe korzystanie z kosmetyków do pielęgnacji włosów lub rozwinięcie się reakcji uczuleniowej po kontakcie z ich składnikami. To właśnie ilość sebum stanowi podstawę do klasyfikacji odmian łupieżu w dwóch następujących kierunkach:

  • łupież zwykły – tzw. suchy, obserwuje się tylko nieznaczną nadprodukcję łoju, najczęściej stanowi on podstawę do rozwoju innych schorzeń łojotokowych, w tym łojotokowego zapalenia skóry i łupieżu tłustego;
  • łupież tłusty – obserwuje się znaczne zwiększenie ilości sebum, częściej towarzyszy stan zapalny zajętych okolic; w tej odmianie łupieżu groźba trwałego wyłysienia jest największa.

Owłosiona skóra głowy zajęta jest zwykle równomiernie, w całości. Biorąc pod uwagę przyczyny nadmiaru sebum oraz zakażenia drożdżakowego łupież częściej spotykany jest wśród mężczyzn po okresie pokwitania, między 18. a 24. rokiem życia, następnie zapadalność maleje.

Reklama

Przyczyny łupieżu

Obecność łojotoku – jest to nadmierne wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe w okolicach, gdzie występują one w największej ilości (twarz, owłosiona skóra głowy, przednia powierzchnia klatki piersiowej, okolica międzyłopatkowa); znanych jest kilka przyczyn tego zjawiska:

  • zaburzenia hormonalne – nadmiar androgenów i progesteronu, obniżone stężenie estrogenów, związane są przede wszystkim z płcią (częstsze u mężczyzn) i wiekiem (typowe po okresie pokwitania), ale też ze stosowaniem terapii hormonalnej oraz zaburzeniami endokrynologicznymi,
  • predyspozycje osobnicze – przejawiające się przede wszystkim w liczbie, rozmieszczeniu iaktywności gruczołów łojowych,
  • aktywność układu immunologicznego – pobudzenie komórek odpornościowych i rozwój stanu zapalnego.

Zakażenie drożdżakami Pityrosporum ovale – u wielu osób są składnikiem flory zasiedlającej okolice bogate w gruczoły łojowe i ich wydzielinę; stany zaburzające proporcje między mikroorganizmami w tych okolicach przyczyniają się do namnażania drobnoustroju i rozwoju objawów łupieżu.

Nieumiejętne stosowanie kosmetyków do pielęgnacji włosów – zwykle dotyczy niecałkowitego wypłukania preparatów z włosów, których pozostałości drażnią skórę głowy oraz zaburzają skład jej naturalnego filmu lipidowego.

Odczyn alergiczny – w odpowiedzi na składniki kosmetyków do pielęgnacji włosów; może pojawiać się szczególnie u osób cierpiących na różnorakie schorzenia alergiczne (katar sienny, zapalenie spojówek, astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry, alergie pokarmowe); oprócz typowych objawów łupieżu charakterystyczny jest również zmiennie nasilony świąd.

Niedobory minerałów i witamin – przewlekłe zmniejszenie ilości witaminy B6, A oraz cynku w diecie.

Reklama

Łupież - czynniki ryzyka

Podstawowym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju łupieżu jest nadmiar sebum wydzielanego przez gruczoły łojowe. Skłonność osobnicza, nadmiar testosteronu i progesteronu, obniżony poziom estrogenów, odczyny alergiczne oraz stan zapalny pojawiające się pod wpływem czynników ze środowiska zewnętrznego znacznie zwiększają aktywność gruczołów. Nagromadzony łój stanowi z kolei idealne środowisko do rozwoju drożdżaka Pityrosporum ovale. On analogicznie do wymienionych wyżej czynników pobudza gruczoły łojowe do dalszej produkcji wydzieliny. Ciąg zdarzeń powtarza się przyczyniając się tym samym do rozwoju objawów choroby.

Oto najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju łupieżu:

  • osobnicza predyspozycja – nadmiar gruczołów łojowych oraz ich wielkość i aktywność wydzielnicza;
  • zaburzenia hormonalne – nadmiar testosteronu i progesteronu, niedobór estrogenów (terapie hormonalne, zaburzenie czynności gruczołów dokrewnych);
  • wiek – najwyższą zapadalność notuje się między 18. a 24. rokiem życia;
  • płeć – najczęściej chorują młodzi mężczyźni;
  • towarzyszące schorzenia alergiczne – atopowe zapalenie skóry, zapalenie spojówek, katar sienny, astma alergiczna, alergie pokarmowe (orzechy, truskawki, jajko);
  • obecność Pityrosporum ovale wśród mikroorganizmów skóry głowy;
  • niedokładne spłukiwanie środków myjących włosy;
  • niedobory minerałów i witamin w diecie – dotyczą głównie witamin z grupy B, witaminy A oraz cynku.

Istotnym elementem profilaktyki łupieżu jest, o ile to możliwe, modyfikacja czynników ryzyka choroby.

Reklama

Objawy łupieżu

Łupież jest schorzeniem, które obecnie dotyka już około 60% Polaków. Jego objawy są niezwykle charakterystyczne. Oto najważniejsze z nich:

  • obecność drobnych, białawych fragmentów złuszczającego się naskórka – dają się łatwo zauważyć zwykle w obrębie całej owłosionej skóry głowy; jest to jeden z czynników różnicujących łupież z grzybicą skóry owłosionej (zajęta jest ogniskowo); ten typ zmian obserwowany jest w odmianie zwykłej łupieżu;
  • obecność nawarstwionych, żółtych strupów – zbudowane są z nagromadzenia kilku warstw zrogowaciałych komórek naskórka, niezmiennie towarzyszy nadmiar serum, stąd ten typ zmian obserwowany jest w odmianie tłustej łupieżu;
  • stopień suchości skóry – znaczny w przypadku łupieżu zwykłego;
  • świąd – towarzyszy łupieżowi na tle alergicznym, nasilany przez znaczne wysuszenie skóry w łupieżu zwykłym;
  • wygląd włosów – suche w przypadku łupieżu zwykłego; tłuste, zlepione ze sobą w odmianie tłustej łupieżu;
  • zaczerwienienie skóry głowy – jako podstawowy objaw stanu zapalnego, najbardziej typowy dla odmiany tłustej, nieobecny w odmianie zwykłej;
  • łysienie – pojawia się wyłącznie w odmianie tłustej łupieżu, ma charakter stały, najczęściej obserwowane jest u mężczyzn.

Reklama

Łupież - jak zapobiegać?

Oto kilka najważniejszych sposobów zapobiegania:

  • utrzymywanie poziomu hormonów na odpowiednim poziomie; nie jest to możliwe w przypadku dojrzewających mężczyzn, gdyż w tym okresie gwałtowny wzrost poziomu testosteronu jest zmianą absolutnie fizjologiczną, warunkującą prawidłowy rozwój;
  • kontrola towarzyszących schorzeń alergicznych;
  • eliminacja zakażenia grzybiczego Pityrosporum ovale;
  • dokładne spłukiwanie włosów z pozostałości szamponu i odżywek; ponadto istotne jest, aby nigdy nie nakładać odżywek bezpośrednio na skórę głowy, a jedynie na włosy;
  • suplementacja witamin i minerałów – należy uzupełnić dietę preparatami witamin z grupy B, głównie witaminy B6 orz witaminy A i cynku.

Reklama

Łupież - kiedy iść do lekarza?

Pierwsze podejrzenia łupieżu zwykle wysuwane są już przez samego pacjenta. Jednak, jako że jest to choroba przewlekła, warto skonsultować swój problem ze specjalistą dermatologiem. W celu zrozumienia wszelkich aspektów choroby, przyczyn do niej prowadzących, warto zadać lekarzowi niektóre z poniższych pytań:

  1. Czy będę w stanie usunąć łupież całkowicie, tak, aby choroba już nie powróciła?
  2. Jak długo powinienem stosować leczenie?
  3. Cierpię na chorobę wrzodową. Czy będzie konieczne przyjmowanie leków doustnych?
  4. Czy osoby z mojego najbliższego otoczenia mogą zarazić się łupieżem?

Warto również przeanalizować następujące pytania, gdyż dokładne odpowiedzi pomogą lekarzowi w ustaleniu prawidłowej diagnozy:

  1. Kiedy pojawiły się pierwsze objawy?
  2. Czy coś nasila lub łagodzi objawy? Czy istnieją dolegliwości towarzyszące (świąd, ból, pieczenie)?
  3. Czy ktoś z najbliższego otoczenia zgłasza podobne objawy?

Zwykle do rozpoznania łupieżu wystarcza jedynie rozmowa z pacjentem oraz szczegółowo przeprowadzone badanie fizykalne. Jednak niektóre przypadki mogą być trudne do odróżnienia od schorzeń takich jak grzybica owłosionej skóry głowy (o etiologii dermatofitowej) lub łuszczyca (o etiologii nieznanej, choć postuluje się czynniki osobnicze, genetyczne oraz autoimmunologiczne).

W celu ich rozróżnienia warto wykonać następujące badania:

  • mykologiczne – ocena mikroskopowa preparatu; diagnostyka grzybicy;
  • oglądanie skóry i włosów pod lampą Wooda – diagnostyka grzybicy;
  • stwierdzenie innych typowych objawów łuszczycy – blaszki łuszczycowe, paznokcie naparstkowate.

Reklama

Leczenie łupieżu

Leczenie łupieżu opiera się wyłącznie na metodach zachowawczych. W zależności od nasilenia zmian oraz odpowiedzi na leczenie może trwać kilka lub kilkanaście miesięcy. Wyróżnia się następujące elementy terapii:

  • preparaty selenu i siarki;
  • środki odkażające i wysuszające – zmniejszają liczbę mikroorganizmów oraz ograniczają wydzielanie sebum z gruczołów łojowych; zawierają w swoim składzie kwas salicylowy oraz nadtlenek benzolu i stosowane są najczęściej w postaci żelów, lotionów, aerozoli i roztworów alkoholowych;
  • środki drażniące – głównym mechanizmem działania jest zwiększenie ukrwienia skóry, tym samym wzbogacenie danego obszaru o środki odżywcze; obecnie stosowana jest przede wszystkim rezorcyna i roztwór minoksydylu, niekiedy tymol;
  • 3% roztwór kwasu salicylowego z dodatkiem oliwy – stosowany przede wszystkim w przypadku łupieżu tłustego z obecnością rozległych, nawarstwionych, hiperkeratotycznych, żółtawych strupów;
  • substancje przeciwgrzybicze – w walce z drożdżakami stosowane są przede wszystkim pochodne imidazolowe jak ketokonazol (Nizoral); lek ten ma działanie grzybobójcze, uszkadza błony komórkowe grzybów nie wpływając na błony komórek pacjenta, ma ponadto działanie przeciwzapalne; ketokonazol w postaci szamponu należy nakładać dwa razy w tygodniu przez okres kilku tygodni, utrzymywać na włosach przez kilka minut, następnie obficie spłukać wodą; procent całkowitych wyleczeń jest znaczny, sięga 85%.

Opisane elementy terapii w całości przeprowadzane są w warunkach domowych. Długi czas trwania leczenia wymaga od pacjenta niezwykłej sumienności i dokładności, zwłaszcza jeśli stosowane są silne środki grzybobójcze (ketokonazol).

Łupież, jako dolegliwość przewlekła, może być niezwykle ciężkim doświadczeniem i wiązać się z niechęcią społeczeństwa. Jednak biorąc pod uwagę, iż istnieje wiele metod walki z tą chorobą warto rozpocząć ją niezwłocznie po rozpoznaniu pierwszych objawów.

Istotna jest również właściwa profilaktyka łupieżu. Warto pamiętać o utrzymywaniu odpowiedniej diety, bogatej w witaminę A, witaminy z grupy B oraz cynk. Należy eliminować ewentualne, potwierdzone zaburzenia endokrynologiczne (oczywiście o ile to możliwe, warto bowiem pamiętać o naturalnym, gwałtownym wzroście stężenia testosteronu w okresie dojrzewania u mężczyzn). Ważne jest również umiejętne korzystanie z kosmetyków do pielęgnacji włosów, zwłaszcza dokładne spłukiwanie preparatów po zakończeniu kuracji.

Reklama

Łupież - ankieta

Ponadto, aby zapobiec powstaniu łupieżu warto zapoznać się z poniższą ankietą. Zawiera ona zestaw pytań odzwierciedlający czynniki ryzyka choroby. Stanowi ponadto doskonałą metodę dokładnego przygotowania się do wizyty lekarskiej, tak aby informacje uzyskane od specjalisty stały się jeszcze bardziej czytelne.

Czy jesteś narażony na czynniki rozwoju łupieżu?
 

 
Czy cierpiał/-a Pan/-i na schorzenia związane z nadczynnością gruczołów łojowych (np.: trądzik pospolity lub różowaty)? TAK NIE
Czy w przeszłości występowały objawy łupieżu? TAK NIE
Czy stosuje Pan/-i doustną terapię hormonalną? TAK NIE
Czy stwierdzono u Pana/-i zaburzenia czynności gruczołów dokrewnych? TAK NIE
Czy cierpi Pan/-i na choroby alergiczne (astma, katar sienny, zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry)? TAK NIE
Czy podczas pielęgnacji włosów usuwa Pan/-i całkowicie pozostałości preparatów? TAK NIE
Czy dieta stosowana na co dzień jest zbilansowana oraz bogata witaminy i minerały? TAK NIE

Jeżeli odpowiedź na co najmniej jedno z pytań jest twierdząca, wskazuje to na istnienie czynnika ryzyka rozwoju łupieżu. Wraz z istnieniem ewentualnych pierwszych objawów choroby stanowi wskazanie do planowej konsultacji ze specjalistą dermatologiem.

Łupież - najczęściej zdawane pytania

Co jest podstawą rozwoju łupieżu?

Łupież rozwija się zwykle na podłożu łojotokowym, czyli sytuacji, kiedy gruczoły łojowe produkują nadmierną ilość wydzieliny lub ilość jest prawidłowa, ale nie jest ona usuwana z dostateczną szybkością. Nadmiar sebum z kolei stanowi idealne środowisko do rozwoju patogennych drobnoustrojów, które również przyczyniają się do nadprodukcji łoju i niekiedy rozwoju stanu zapalnego.

Kto choruje najczęściej?

Najczęściej łupieżem dotknięci są mężczyźni po okresie pokwitania. Jest to zwykle okres między 18. a 24. rokiem życia. Kobiety chorują znacznie rzadziej. Rzadziej spotyka się u nich również najczęstsze i najgroźniejsze powikłanie łupieżu, jakim jest łysienie nieodwracalne.

Jaki rodzaj terapii łupieżu jest najbardziej powszechny?

W terapii łupieżu stosuje się metody zachowawcze polegające na oczyszczaniu owłosionej skóry głowy, usuwaniu nawarstwionych strupów oraz zmniejszaniu produkcji sebum.

Bibliografia

  • Jabłońska S., Majewski S.,Choroby gruczołów łojowych, w: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa 2008
  • Łańcucki J., Gołucki Z.,Łupież łojotokowy, w: Farmakoterapia chorób skóry. Leki zewnętrzne,Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,Warszawa 1993
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Pielęgnacja włosów
Jak mieć gęste włosy? Domowe sposoby, wcierki i preparaty
Kobieta z długimi u gęstymi włosami
Rozmaryn na włosy - olej, wcierka, napar i nie tylko. Jakie są efekty jego stosowania?
Olejek rozmarynowy do włosów
Soda oczyszczona na włosy - jak bezpiecznie ją stosować?
Soda oczyszczona w miseczce
Podobne artykuły
Domowa maseczka z awokado
Maseczka z awokado na włosy - jakie ma działanie?
Ziarenka siemienia lnianego w miseczce
Siemię lniane na włosy – właściwości i przepis na maseczkę
Fryzjer robi klientce balejaż blond
Balejaż blond na krótkich i długich włosach. Jak zrobić?
Mężczyzna trzymający dłonie na głowie
Siwe włosy w jednym miejscu - historia Karola

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!