Leki i suplementy

Leki bez recepty i suplementy diety są powszechnie dostępne w aptekach stacjonarnych, aptekach online, supermarketach, drogeriach, a także stacjach benzynowych. Jednak należy pamiętać, że niewłaściwe ich stosowanie może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Znacznie bardziej niebezpieczne są leki na receptę, które muszą być przyjmowane tylko według ściśle określonych wskazań lekarza. W przeciwnym razie mogą wywołać skutki niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta.

Czym są suplementy diety?

Suplementy to uzupełnienia diety niezbędnych składników odżywczych. Najczęściej składają się z witamin i minerałów w skoncentrowanej formie proszku, tabletek, płynów czy kapsułek. W świetle prawa nie są uznawane jako leki. 

Ze względu na zmieniające się potrzeby dietetyczne wraz z wiekiem, płcią i stylem życia wyróżnia się następujące suplementy diety:

• suplementy dla kobiet –  powinny zawierać przede wszystkim antyoksydanty – witaminę A, E, C. Jednak najpopularniejsze wśród pań są suplementy diety na odchudzanie. Należy jednak pamiętać, że niezbędna jest  również odpowiednia dieta i aktywność fizyczna;
• suplementy dla kobiet w ciąży – powinny być stosowane pod kontrolą lekarską, gdyż przedawkowanie jest równie niebezpieczne jak niedobory. Z reguły tego rodzaju suplementy bogate są w kwas foliowy, witamina B6, A, E i D;
• suplementy diety dla mężczyzn – powinny być dopasowane do stylu życia. Najczęściej panowie wybierają tabletki na potencję lub suplementy białkowe. Jednak należy również zadbać o pozostałe aspekty zdrowotne;
• suplementy dla seniorów – są często zalecane przez lekarzy ze względu na problemy z apetytem u seniorów, obniżonym wchłanianiem oraz występowaniem chorób przewlekłych. Należy wzmocnić odporność, zadbać o mocne kości i wzrok;
• suplementy dla dzieci – witaminy i minerały są niezbędne do rozwoju dziecka. Powinny być stale dostarczane w zdrowym pożywieniu. Jednak w przypadku niskiej wchłanialności lub niedoborów należy wprowadzić suplementację witamin. Niezwykle ważna jest suplementacja witaminy D, która zapewnia prawidłowy rozwój kości, mięśni i zębów;
• suplementy dla sportowców  - powinny być dopasowane do rodzaju u częstotliwości aktywności fizycznej. Choć panowie często wybierają suplementy na masę (suplementy białkowe), a panie suplementy na spalanie tłuszczu należy zwrócić uwagę na kondycję całego organizmu.

Trzeba pamiętać, że suplementy nie mogą być traktowane jako zamienniki zdrowej, zbilansowanej diety, a jedynie uzupełnienie w przypadkach niedoborów.

Czym są leki?

Leki to substancje pochodzenia zarówno naturalnego, jak i syntetycznego, które wprowadzane są do organizmu w celu wywołania skutku terapeutycznego lub zapobiegawczego rozwojowi choroby. Najczęściej podawane są w ściśle określonej dawce ustalonej przez specjalistę.

Wyróżnia się następujące rodzaje leków:

• przeciwbólowe,
• przeciwgorączkowe,
• przeciwzapalne,
• psychotropowe,
• na przeziębienie,
• na alergię,
• nasenne,
• na uspokojenie,
• na potencję,
• hormonalne,
• homeopatyczne.

Ze względu na różnorodne substancje użyte w produkcji farmaceutyków mogą zdarzać się niepożądane interakcje leków, dlatego bardzo ważne jest poinformowanie lekarza
o przyjmowanych medykamentach i stosowanie się do zaleceń.

Lekarstwa prawidłowo stosowane zapobiegają i leczą różne choroby, jednak nieprawidłowo zażywane zagrażają zdrowiu, a nawet życiu.

Leki refundowane

Leki refundowane są w całości lub częściowo finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Rodzaj refundacji określa lekarz, wpisując na receptę odpowiednie oznaczenie:

• Litera R – oznacza ryczałt, czyli ceny leków w wysokości 3,20 jeżeli pierwotna cena jest niższa lub równa wysokości finansowania. Jeśli jednak przekracza limit finansowania NFZ cena może być wyższa.
• Litera B – lek bezpłatny, całkowicie refundowany przez NFZ lub finansowany według limitu.

Trzecią formą refundacji jest zasada 30% lub 50% wysokości limitu finansowania NFZ. Wykaz leków refundowanych dostępny jest na stronie Ministerstwa Zdrowia. Należy pamiętać, że obecnie obowiązuje nowa lista leków refundowanych.

Darmowe leki dla seniorów przysługują osobom, które ukończyły 75 rok życia. Na stronie Ministerstwa Zdrowia jest dostępna lista leków refundowanych, z których mogą korzystać seniorzy, a także zasady ich finansowania.

Warunkiem wydania refundowanych leków jest wpisanie przez lekarza wypełniającego receptę literę S w polu, które informuje farmaceutę o sposobie finansowania leku. Wykaz leków obowiązuje te farmaceutyki, które obecnie wydawane mają cenę zryczałtowaną lub w wysokości 30% wysokości limitu finansowania. 

Leki na receptę i bez recepty

Leki na receptę dostępne są tylko po okazaniu pisemnego zlecenia wydania leku. Receptę może wystawić tylko lekarz. Jest ona ważna 7 dni gdy jest to recepta na antybiotyk lub 30 dni na pozostałe leki.

Recepta musi zawierać dane pacjenta oraz pieczątkę placówki medycznej. Mimo imiennego wskazania biorcy leków, nie trzeba kupować ich osobiście.

Na jednym zleceniu może być wskazane kilka leków, a zniżkę na nie określa lekarz. W przypadku niewykupienia wszystkich lekarstw od razu farmaceuta może wystawić odpis recepty, jednak jego ważność jest taka sama jak recepty.

Leki na receptę należy przyjmować ściśle według zaleceń lekarza ze względu na ich silne działanie. Niewłaściwe stosowanie może zagrażać życiu lub zdrowiu pacjenta.

Leki bez recepty (leki OTC) to ogólnodostępne farmaceutyki. Można je kupić w aptekach, stacjach benzynowych, supermarketach czy drogeriach. Ich wydanie nie wymaga recepty ze względu na słabsze działanie oraz zdecydowanie mniejsze ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Jednak mimo tego nie należy spożywać ich nadmiernie i bez powodu, gdyż nadużycie również może działać szkodliwie.

Gdzie można kupić leki?

Apteka online to sposób na zakup leków bez wychodzenia z domu. Internetowa apteka oferuje dostarczenie leków pod wskazany adres przez kuriera lub samodzielny odbiór w wybranym punkcie. Osobiste odebranie leków jest niezbędne jeśli są one dostępne tylko na receptę.

Dzięki mnogości takich usług można wyszukać jaka jest najtańsza apteka internetowa i zamówić tanie leki. Wyszukiwarka leków na stronie internetowej pozwala sprawdzić dostępność leku w aptekach oraz wskazuje ich cenę. Dzięki temu można kupić leki w najbardziej korzystnej cenie z dostawą do domu. 

Jak stosować leki i suplementy?

Tak jak w przypadku stosowania każdego leku przed przyjęciem pierwszej dawki należy zapoznać z ulotką dołączoną do opakowania. Zarówno leki, jak i suplementy diety trzeba stosować według zaleceń, aby zapobiegać działaniom niepożądanym.

Niezwykle ważne jest dokładne zapoznanie się z przeciwwskazaniami do przyjmowania danego leku, ponieważ mimo ogólnej dostępności nie są one odpowiednie dla każdego.