Okazuje się, że żyjemy w kulturze dyktowanej porcjami farmaceutyków. Hitem ostatnich lat stała się viagra, która opracowana została dla osób z zaburzeniami erekcji, a stosowana jest przez sprawnych mężczyzn w nadziei na dodatkowe podniesienie swego libido. To samo w coraz większym stopniu dotyczy środków poprawiających nastrój czy zwiększających zdolności umysłu. Właśnie takie preparaty są ogólnie dostępne i co najciekawsze są powszechnie akceptowane. Coraz więcej osób by zwiększyć koncentrację i pokonać zmęczenie sięga po dostępne na receptę tzw. smart drugs.
Leki na wszystko
Leki działają w różny sposób na organizm człowieka. Wpływają nie tylko pozytywnie na określone schorzenia, ale posiadają także inne, uboczne skutki. Pierwsze leki wykorzystywane jako dopalacze mózgu to ritanil czy modafinil. Te farmaceutyki stały się popularne wśród studentów, którzy zażywają je w czasie sesji. Inne pigułki z powodzeniem stosowane są w sportach szczególnie tych, gdzie wymaga się precyzji. Leki podkręcają szare komórki biznesmenów, menadżerów, osób pracujących pod presją czasu.
Wygląda na to, że większa rywalizacja, konieczność podnoszenia kwalifikacji i wydajności pracy staje się motorem napędowym rynku farmaceutycznego. Ale czy rzeczywiście zażywanie środków dopingujących jest zależne od ciągle rosnących wymagań współczesnego świata? Chyba nie do końca. Historia zna przypadki, kiedy przed bitwami wojownicy wprowadzali się za pomocą ziół w stan euforii. Tradycyjną używką plemion amazońskich jest koka (z której wytwarzana jest kokaina) używana była w wielu obrzędach religijnych oraz w trakcie dalekich wypraw. Być może właśnie to dzięki niej Indianie Peruwiańscy mogli zasiedlić wyspy Polinezji. Całkiem niedawno, w czasie II wojny światowej piloci brytyjscy i niemieccy pobudzali się amfetaminą.
Różnica między dzisiejszym zażywaniem środków, a tym w przeszłości tkwi w etiologii. Substancje działające w określony sposób na psychikę były stosowane w określonym „wyższym” celu. Można powiedzieć, że narkotyzowanie służyło poprawie bytu. Dziś natomiast bierze się różne specyfiki tylko po to, by osiągnąć przyjemność. A stąd to niedaleka droga do uzależnienia.
Leki typu ritalin, modafinil mają jeszcze jedną zaletę, mianowicie nie uzależniają. Nie próbujmy wyszukiwać tychże środków w sieci, bo ich sprzedaż jest kontrolowana i w Polsce dostępna jedynie na receptę. Na razie dostęp jest bardzo ograniczony, jednak pewnie w niedalekiej przyszłości wejdą nowe, doskonalsze smart drugs, coraz trudniejsze do wykrycia i posiadające tańsze zamienniki. Może wtedy stosowanie środków na inteligencję stanie się normą.
Reklama
Co ze sztuczną inteligencją?
Nie łudźmy się, że kiedykolwiek powstanie lek potrafiący z kogoś zrobić geniusza. Żadne preparaty nie sprawią, że lepsze zapamiętywanie, większa wydolność organizmu przełoży się na np. kreatywność. Mimo to stosowanie takich środków może być pomocnym dodatkiem w ciężkiej pracy nad sukcesem.
Środki poprawiające pamięć i koncentrację:
- wyciąg z miłorzębu (Ginko biloba) wzmacnia naczynia i poprawia ukrwienie
- donepezil stosowany w chorobie Alzheimera, znacznie opóźnia rozwój choroby, zwiększa stężenie acetylocholiny w mózgu, poprawia sprawność umysłową np. stosowany u pilotów w średnim wieku
- piracetam stosowany w zaburzeniach pamięci, wywołuje stan nadmiernego pobudzenia
- winpocetyna poprawia krążenie, wpływa pozytywnie na pamięć, koncentrację, na ogół stosowana w zaburzeniach neurologicznych, od zaburzeń pamięci do stanów poudarowych
- ritalin (metylofenidat) zwiększa szybkość przyswajania, stosowany w leczeniu dzieci z ADHD
- vigil (modafinil) stosuje się go w leczeniu narkolepsji, u zdrowych osób powoduje stan wzmożonej aktywności, człowiek w tym czasie nie potrzebuje snu, stan taki może trwać nawet do trzech dni, nie stwierdza się spadku sprawności umysłowej
- kofeina
- beta-blokery - stosowane przez pacjentów z niewydolnością serca, jak i osoby uprawiające sporty (np. łucznictwo, strzelectwo)
- preparaty z efedryną – leki zmniejszające obrzęk śluzówki nosa
- ampakiny (CX717), powstrzymują procesy starzenia się mózgu, poprawiają zapamiętywanie,
- MEM 1414 – poprawia funkcje poznawcze, pamięć długoterminową, związek stosowany w chorobie Alzheimera, schizofrenii oraz chorobach dróg oddechowych – astmie.
Leki wpływające na psychikę:
- prozac (fluoksetyna) lek przeciwdepresyjny, okrzyknięty pigułką szczęścia, bo u ludzi zdrowych powoduje poprawę nastroju i chęci do pracy, zmniejsza objawy fobii, zwiększa koncentrację,
- carbidopa (levodopa) i pramipexopl - zwiększają ilość dopaminy dziżęki czemu zmniejszają objawy choroby Parkinsona, wzmagają działania sprawiające przyjemność ale nieakceptowane np. wzmagają pociąg do alkoholu czy pramipexol uważany za pigułkę Las Vegas – wzmaga pociąg do hazardu
- psylocybina – powoduje głębokie doznania psychodeliczne, mistyczne, transcendentne czy religijne, zwykle wpływają na poprawienie nastroju, efekty wizualne i zmianą postrzegania zmysłowego; ma się wrażenie przebywania poza czasem, przestrzenią, obcowania z zaświatem, siłami nadprzyrodzonymi, poczucie szczęścia, miłości;
- propranolol – blokuje działanie amin katecholowych, co objawia się spadkiem zapotrzebowania serca na tlen i zwolnieniem częstotliwości jego pracy, określony kasownikiem pamięci, pigułka na zapomnienie.