Rodzaje pamięci
Nasze mózgi wyspecjalizowane są w zapamiętywanie różnych rodzajów informacji, stąd bierze się wiele rodzajów pamięci. Poznaj podstawowe rodzaje pamięci, które związane są z wybranym aspektem doświadczenia zmysłowego.
Można wyróżnić:
- pamięć wzrokowa - zwracanie uwagi na detale wizualne, zapamiętywanie szczegółów w otoczeniu, łatwość w opanowywaniu schematów i rycin;
- pamięć dotykowa - rozróżnianie poszczególnych odczuć z ciała, np. rozpoznawanie znajomych osób za pomocą zapamiętanych uścisków dłoni;
- pamięć słuchowa - przejawia się dobrym zapamiętywanie dźwięków, słów, lepsze rozumienie sensu jakiegoś zagadnienia po uprzednim wypowiedzeniu tego na głos;
- pamięć węchowa - to wrażliwość na bodźce płynące ze zmysłu powonienia;
- pamięć ruchowa - wiąże się ze sprawnym zapamiętywaniem układów ruchów, umiejętnym dostosowywaniem dynamiki poszczególnych sekwencji ruchów (np. w sporcie), sprawnie działająca pamięć ruchowa umożliwia zapamiętywanie złożonych układów choreograficznych;
- pamięć smakowa - umożliwia za pamiętanie podstawowych smaków – słodki, słony, gorzki, kwaśny, a także wiąże się z zapamiętywaniem niuansów smakowych poszczególnych składników spożywczych czy potraw.
Różne rodzaje pamięci działają w powiązaniu z określonym obszarem w mózgu. Co ciekawe, u różnych osób różne rodzaje wspomnień mogą być zapisane w różnych obszarach mózgu. Nie oznacza to też, że pamięć człowieka ma wyizolowany charakter, powiązany z jednym tylko miejscem w mózgu.
W zapamiętywaniu zaangażowany jest cały mózg, który aktywizuje się jednocześnie w wielu obszarach i tworzy sieć połączeń z zapisanymi już informacjami. Taka „neuronalna siatka informacji” jest indywidualna u każdej osoby ze względu na to, że na świecie nie ma dwóch takich samych osób, które są swoją „kalką” – mają identyczne doświadczenia, taką samą wiedzę i reagują na to, co je spotyka w identyczny sposób.
Reklama
Rodzaje pamięci - pamięć deklaratywna
Oprócz rodzajów pamięci powiązanych z działaniem określonej modalności zmysłowej (pamięć wzrokowa, ruchowa, dotykowa itp.), wyróżnia się też rodzaje pamięci ze względu na sposób i długość przechowywani w niej treści.
Wiedza, którą nabywamy w ciągu naszego życia może być zapisana w mózgu w postaci pamięci deklaratywnej. Jest to pamięć jawna, długotrwała a treści, które zapisane są w pamięci deklaratywnej mogą w każdej chwili zostać uświadomione i zwerbalizowane.
Informacje w pamięci deklaratywnej zapisują się w procesie edukacji i doświadczeń. Pamięć deklaratywna może zostać opisana jako „wiedza, że” (np. wiem, że druga wojna światowa wybuchła w 1939 r., stolicą Francji jest Paryż, pomarańcze są smaczne).
Pamięć semantyczna
Pamięć semantyczna to rodzaj pamięci deklaratywnej, która odnosi się do różnych obiektów (np. Pałac Kultury i Nauki), ich właściwości (np. PKiN jest wyższy od dworca Warszawa Centralna), faktów (np. wybuch drugiej wojny światowej miał miejsce w 1939 r.).
Jest to pamięć dotycząca podstawowej wiedzy o świecie i jest oderwana od kontekstu życia osobistego. Można więc powiedzieć, że pamięć semantyczna to długotrwała, deklaratywna pamięć faktów –np. wiem, że stolicą Francji jest Paryż, ale nie pamiętam dokładnie, w jakich okolicznościach zapoznałem się z tym faktem.
Pamięć semantyczna dotyczy:
- faktów (z różnych dziedzin wiedzy, literatury historii, biologii, geografii itp.);
- obejmuje wiedzę na temat przedmiotów codziennego użytku (komputer, krzesło, telewizor, stół itp.);
- reguł rozwiązywania zadań z matematyki, chemii, fizyki itp.;
- znajomości swojego otoczenia, np. nazw ulic;
- wiedzy, którą nabywa się w szkole.
Reklama
Pamięć epizodyczna
Pamięć epizodyczna to drugi rodzaj pamięci deklaratywnej, dotyczący zdarzeń z własnego życia. To właśnie ten rodzaj pamięci daje nam poczucie tożsamości i ciągłości swoich doświadczeń. Pamięć epizodyczna związana jest z kontekstem osobistym, dotyczy pamiętania swoich doświadczeń (np. pamiętam, co robiłem wczoraj rano, pamiętam pogrzeb babci itp.) i umożliwia orientację, czy dane zdarzenie było dawno czy niedawno.
Wiedza przechowywana w pamięci epizodycznej silnie powiązana jest z przeżyciami (np. trwała wówczas lekcja historii, nauczyciel przekazał nam, że druga wojna światowa rozpoczęła się w 1939 r., gdy nagle w szkole rozległ się alarm przeciwpożarowy i wszyscy szybko musieliśmy wybiec z klasy).
Pamięć epizodyczna dotyczy:
- zdarzeń ze swojego życia (np. pamiętanie swoich osiemnastych urodzin);
- kontekstu, w jakim dowiedzieliśmy się o czymś, poznaliśmy jakiś fakt (w ten sposób powiązana jest z pamięcią semantyczną);
- pamięci doświadczeń osobistych (np. pamiętam swój pierwszy pocałunek, kłótnię z ojcem, spacer nad brzegiem morza, szum fal, zapach morza, kolor zachodzącego słońca – w ten sposób pamięć epizodyczna może być powiązana z rodzajami pamięci modalności zmysłowych);
- poczucia własnej tożsamości (wiem kim jestem, jakie miałem doświadczenia, jakie mam plany itp.);
- umiejscowienia siebie w czasie (wiem co było dawno, co niedawno, a co przed chwilą).
