Świąd, rumień, strupy i sączące zmiany to najczęstsze i jednocześnie na tyle dokuczliwe objawy atopowego zapalenia skóry i wyprysku, że zazwyczaj zmuszają do wizyty u dermatologa. Po zbadaniu dermatolog często zaleca do stosowania na chorobowo zmienioną skórę leki z kortykosteroidami.
Reklama
Co to są kortykosteroidy?
Kortykosteroidy są to hormony kory nadnerczy wytwarzane w sposób naturalny w naszym organizmie i warunkujące wiele procesów życiowych. Hormony te wykazują bardzo silne i różnorodne działania (np. przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwalergiczne, immunosupresyjne, regulujące przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów), które można z powodzeniem wykorzystywać w leczeniu rozmaitych chorób.
Era kortykosteroidoterapii rozpoczęła się w 1951 roku, kiedy to amerykański biochemik i farmakolog Robert Burns Woodward zsyntetyzował hormon kory nadnerczy - kortyzon.
Sprawdź: Co może oznaczać swędzenie skóry?
Kortykosteroidy należą do najskuteczniejszych leków przeciwzapalnych i mogą być stosowane ogólnie lub zewnętrznie - na skórę. Leki zalecane na skórę produkowane są jako kremy, maści, emulsje oraz aerozole. Zastosowane na chorobowe zmiany skórne szybko łagodzą stan zapalny i likwidują uczucie świądu skóry, który jest często bardziej dokuczliwy niż pozostałe objawy. Jeśli dochodzi do zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego zmian wypryskowych, to można wówczas stosować kortykosteroidy w połączeniu z antybiotykiem lub lekiem przeciwgrzybiczym. W aptekach jest obecnie wiele preparatów kortysteroidowych, które różnią się między sobą siłą i czasem działania. O tym, który preparat zalecić pacjentowi i jak długo go stosować, decyduje zawsze lekarz. Po zakończonym leczeniu kortykosteroidem wskazana jest dalsza pielęgnacja skóry kremem nawilżająco-natłuszczającym.
Reklama
Czy bać się kortykosteroidów?
Nie, choć wśród pacjentów krążą opowieści o działaniach ubocznych kortykosteroidów. Tymczasem preparaty zawierające ten hormon - stosowane miejscowo na skórę - nie dają ogólnoustrojowych efektów ubocznych (pod warunkiem oczywiście ich właściwego, czyli zgodnego z zaleceniami lekarza, stosowania). Z drugiej strony nieleczone wypryskowe zmiany skórne mogą doprowadzić do znacznego uszkodzenia skóry. Warto jednak pamiętać, że preparaty steroidowe mogą nasilać inne schorzenia skórne, takie jak: trądzik zwykły, trądzik różowały czy pierwotne zakażenia grzybicze.
Lekarz, zapisując lek z kortykosteroidem do stosowania na skórę, powinien dokładnie pacjentowi wytłumaczyć, jak ma używać danego preparatu - jaką ilość jednorazowo, ile razy dziennie i przez ile dni. Jeżeli jednak takich zaleceń pacjent nie otrzymał, to warto przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania leku i zapoznać się z zawartymi w niej zaleceniami co do czasu kuracji i częstości stosowania leku. Dla ułatwienia można skorzystać ze standardowego schematu, który orientacyjnie przedstawia, jaką ilość kremu lub maści można bezpiecznie stosować jednorazowo na poszczególne części ciała. Podstawą dla określenia dawki preparatu jest własna opuszka palca pacjenta. Odcinek wyciśniętego z tubki leku równy długości opuszki palca wskazującego osoby dorosłej odpowiada ilości około 0,5 g medykamentu, dwa takie odcinki to 1 g, trzy takie odcinki to 1,5 g itd. Po nałożeniu kremu lub maści na skórę, należy lek delikatnie wcierać aż do całkowitego wchłonięcia.
Reklama
Dawkowanie
Standartowe dawkowanie kremu lub maści na skórę
Osoba dorosła: 1,5 g (3 opuszki) - twarz i szyja 7,0 g (14 opuszek) - tułów (przód i tył) 1,5 g (3 opuszki) - jedno ramię 0,5 g (1 ręka) - jedna ręka 3,0 g (6 opuszek) - jedno udo 1,0 g (2 opuszki) - jedna stopa
Jeśli preparat z kortykosteroidem stosowany jest zbyt długo na skórę, istnieje możliwość wystąpienia objawów ubocznych, na przykład zanik i rozstępy skóry, rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych, zmiany trądzikowe (rumieniowo-grudkowo-krostkowe). Jeśli dodatkowo preparat jest zbyt długo stosowany na duże powierzchnie ciała, to może dochodzić do jego wchłaniania ze skóry do układu krążenia. Mogą wtedy wystąpić takie objawy uboczne jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, zaburzenia hormonalne podwzgórza, przysadki i nadnerczy. Aby miejscowe leczenie kortykosteroidami było bezpieczne, należy przestrzegać poniższych zasad:
- Kortykosteroidy należy używać tylko zgodnie z zaleceniami lekarza - przez ściśle określony czas i w miejscach przez lekarza określonych. Nie wolno stosować preparatów samowolnie.
- Kobiety ciężarne lub planujące ciążę powinny o tym fakcie poinformować lekarza.
- Jeśli po dwóch tygodniach terapii stan skóry nie nie poprawia się należy zgłosić się powtórnie do lekarza.
- Pogarszanie się stanu skóry w czasie zewnętrznego leczenia kortykosteroidami może świadczyć o dodatkowym zakażeniu lub uczuleniu na lek. Należy wtedy natychmiast przerwać jego używanie i zgłosić się do lekarza.
- Naświetlanie promieniami słonecznymi skóry pokrytej lekiem z kortykosteroidami może doprowadzić do powstania trwałych przebarwień.
- W przerwach między smarowaniem skóry lekami z kortykosteroidami warto stosować preparaty nawilżająco-natłuszczające.
- Długotrwałe stosowanie preparatów z kortykosteroidami wymaga regularnej obserwacji skóry, ponieważ leki te mogą powodować jej nieodwracalne zanikowe uszkodzenia i pergaminowatość.
- Wszelkie kremy, maści i lotiony zawierające kortykosteroidy muszą być niedostępne dla dzieci.
Czytaj też:
