48-letnią piosenkarkę znaleziono martwą 11 lutego 2012 roku w wannie pokoju hotelowego w Beverly Hills. Artystka od lat zmagała się z uzależnieniem od narkotyków. W dniu śmierci znaleziono przy niej leki Xanax, Lorazepam i Valium. Dlatego też, do momentu upublicznienia wyników badań toksologicznych, najbardziej prawdopodobną przyczyna zgonu było właśnie przedawkowanie leków połączone z dużym spożyciem alkoholu.
Wiek XXI już okrzyknięto mianem wieku uzależnień. Jednym z najczęściej występujących jest uzależnienie od leków. W mediach przybywa informacji o zatruciach lekami czy nawet przypadkach śmiertelnych spowodowanych ich nadużyciem
Reklama
Czym jest uzależnienie od leków?
Uzależnienie od leków czyli lekomania to nadużywanie leków wywołujące uzależnienie fizyczne lub psychiczne. Już po kilku miesiącach regularnego przyjmowania leku może pojawić się potrzeba zwiększenia dawki dla zapewnienia sobie pożądanego stanu np. polepszenia nastroju. Lekomania objawia się początkowo nieodpartą potrzebą zażywania leków, obsesyjnym uzupełnianiem zapasów i syndromem odstawiennym w przypadku przerwania przyjmowania substancji, od której pacjent jest uzależniony.
Reklama
Jak dochodzi do uzależnienia od leków?
Najczęściej zaczyna się całkiem niewinnie. Pacjent trafia do lekarza z konkretnymi dolegliwościami i dostaje receptę na leki, które mają mu pomóc. Początkowo przyjmuje dawki zalecone przez lekarza, ale z czasem zaczyna przyjmować leki w większych ilościach żeby zwiększyć efekt ich działania. Na uzależnienie od leków tak jak w przypadku innych uzależnień ma wpływ wiele czynników. U osób starszych może być podyktowana licznymi dolegliwościami i obawą o własne zdrowie. Młodzi ludzie poszukują lepszego samopoczucia i lepszej sprawności bez ponoszenia wysiłku. Często używają kilku środków do likwidowania różnych objawów jednej choroby.
Lekomanów można podzielić na kilka grup:
- osoby starsze – nadużywają leków przeciwbólowych i nasennych
- osoby z wykształceniem wyższym – preferują leki profilaktyczne, takie jak witaminy i preparaty wspomagające przemianę materii, poprawiające wygląd
- studenci – często uzależniają się od leków wspomagających uczenie się, pomagających walczyć ze stresem lub poprawiających samopoczucie
- ludzie biznesu – żyjący w ciągłym stresie często nadużywają leków antydepresyjnych i poprawiających samopoczucie oraz nasennych
Lekomani to najczęściej osoby osamotnione bez wsparcia rodziny. Często uzależnione od innych substancji psychoaktywnych takich jak alkohol czy narkotyki. Badania wykazują, że częściej na uzależnienie narażone są kobiety między 35 a 55 rokiem życia. Często są to osoby borykające się ze stresem, depresją, nerwicą lub bezsennością.
Reklama
Rodzaje lekomanii
Rodzaje uzależnienia od leków można podzielić wg grup środków uzależniających. Najbardziej uzależniające leki pochodzą z grupy barbituranów, benzodiazepin, opioidów i pochodnych amfetaminy.
Benzodiazepiny to substancje występujące w lekach przeciwlękowych, nasennych , uspokajających i przeciwdrgawkowych. Leki na bazie benzodiazepin są jednymi z najbardziej uzależniających.
Rada Europy już w 1990 roku ostrzegała, że nie należy ich stosować dłużej niż przez 4 tygodnie. Najczęściej stosowane leki z tej grupy to: Alprazolam (Afobam, Xanax, Xanor), Bromazepam (Lexomil, Lexotan), Chlordiazepoxide (Elenium, Librium, Tropium), Clobazam (Urbanyl, Frisium), Clorazepate dipotassium (Cloranxen, Tranxen, Tranxilium), Diazepam (Relanium, Valium, Apzepam, Stesolid), Lorazepam (Lorafen, Temesta), Medazepam (Rudotel, Nobrium), Oxazepam (Noctazepam, Serax, Serenid, Sobril, Serepax), Prazepam (Demetrin, Centrax), Estazolam (ProSom), Flunitrazepam (Rohypnol, Fluscand), Flurazepam (Dalmane), Loprazolam (Dormonoct), Lormetazepam (Noctofer, Noctamid), Midazolam (Dormicum), Nitrazepam (Mogadon), Temazepam (Signopam, Resotril, Normison, Euhypnos), Triazolam (Halcion), Clonazepam (Rivotril, Klonopin, Klonapin, Liktorivil).
Istnieje też grupa leków niebenzodiazepinowych, które mają podobne działanie do benzodiazepin, ale z założenie miały być lekami nieuzależniającymi. Niestety badania wykazały, że one również działanie uzależniające. Najczęściej stosowane leki z tej grupy to: Zolpiden (Hypnogen, Nasen, Onirex, Polsen, Sanval, Stilnox, Xentic, Zolpic, ZolpiGen, Zolsana, Zoratio), Zolpikon (Dobroson, Imovane, Zopiratio), Zaleplon (Sonata, Starnoc i Selofen).
Barbiturany to związki chemiczne stosowane najczęściej w lekach nasennych i przeciwpadaczkowych. Są silnie uzależniające. Do leków z tej grupy należą: Cyklobarbital (Cyclobarbitalum Calcium, Reladorm), Allobarbital (Dial, Dwuallyl), Ewipan, Fenobarbitall (Luminal)
Leki opioidowe stosowane są najczęściej w walce z bólem. Stosuje się je u pacjentów po ciężkich urazach i chorych na nowotwory. Do silnych środków opioidowych zalicza się m.in. morfinę, fentanyl, petydynę i inne. Słabe zaś to np. kodeina czy tramadol.
Pochodne amfetaminy wchodzą w skład leków psychotropowych i odchudzających. Stosowane są w leczeniu zaburzeń psychoruchowych u dzieci np. w przypadku ADHD ( metylophenidat). Pochodne amfetaminy wchodzą w skład następujących leków Adderal XR, Concerta, Medikinet CR5 mg, Merida, Zelixa.
Reklama
Objawy uzależnienia od leków
Objawy, które mogą zaniepokoić pacjenta lub jego rodzinę mogą początkowo wydawać się błahe. Jednak należy zwrócić na nie uwagę:
- zażywanie leku w przepisanych dawkach przez wiele miesięcy, a nawet lata, już po ustąpieniu objawów
- przyjmowanie leku aby zacząć " normalnie funkcjonować" ponieważ pojawia się zespół odstawienny
- regularne wizyty u lekarzy wyłącznie w celach uzyskania recept na zażywany lek
- wizyty jednocześnie u wielu lekarzy w celu uzyskania pożądanej dawki leku
- niepokój, gdy brakuje leku
- noszenie leku przy sobie i zażywanie dodatkowych dawek przed każdą stresującą sytuacją
- samodzielne zwiększanie dawek leku
- nasilenie się objawów lękowych, bezsenność, depresja, objawy psychosomatyczne mimo ciągłego zażywania leku
- zażywanie kilku rodzajów leków jednocześnie dla spotęgowania ich działania lub łączenie ich z alkoholem żeby wzmocnić działanie
- zdobywanie leków w nielegalny sposób ( na czarnym rynku, fałszowanie recept)
- dożylne wstrzykiwanie sobie leku dla wzmocnienia efektu
Reklama
Skutki uzależnienia od leków
Nadużywanie leków może być tragiczne w skutkach. Prowadzi do wyniszczenia organizmu , a w skrajnych przypadkach śmierci spowodowanej najczęściej nieumyślnym przedawkowaniem. Pojawiają się zaburzenia neurologiczne, psychiczne, hormonalne, zaburzenia układu krążenia i oddechowego, choroby wątroby i nerek. Po odstawieniu leków pojawia się tzw. syndrom odstawienny objawiający się stanami lekowymi, spadkiem nastroju, drżeniem kończyn, arytmią , zaburzeniami snu, zaburzeniami łaknienia, delirium
Reklama
Gdzie szukać pomocy?
Lekomanię jak każde uzależnienie można i należy leczyć. Często osoba uzależniona wypiera swój problem. Wtedy bliscy powinni ją namówić na wizytę u psychiatry. Lekarz na podstawie wywiadu z pacjentem określi skalę problemu i zadecyduje o dalszym leczeniu. Często osoby cierpiące na uzależnienie od leków kierowane są do specjalnych ośrodków, zajmujących się leczeniem tego typu zaburzeń. Tam pod okiem specjalistów biorą udział w sesjach terapeutycznych, które mają im pomóc w powrocie do normalnego życia.
