Dla Ciebie, na zdrowie!

ABC szczepień: Rodzaje szczepionek

Szczepionki żywe i zabite, skojarzone i rekombinowane – od czego zależy, jak szczepimy się przeciwko poszczególnym chorobom? Przedstawiamy krótkie ABC szczepionek.
Spis treści

Rodzaje szczepionek

Rodzaje szczepionek zależą m.in. od tego, co stanowi wchodzący w ich skład antygen. Mogą nim być wirusy albo bakterie - zarówno żywe, jak i martwe.W zależności od tego, jaką postać antygenu (czyli drobnoustroju chorobotwórczego, przeciwko któremu szczepienie uodparnia) zawiera szczepionka, możemy je podzielić na kilka typów.

Jeżeli w szczepionce zawarte są żywe drobnoustroje, to mówimy o szczepionkach żywych atentowanych (szczep atentowany to taki, który jest mniej zjadliwy). Przykładami takich szczepionek są: szczepionka przeciwko odrze, śwince, różyczce (tzw. szczepionka MMR), doustna szczepionka przeciw poliomyelitis (OPV), szczepionka BCG przeciw gruźlicy.

W składzie szczepionki może się też znajdować drobnoustrój zabity. Drobnoustrój jest zabijany za pomocą wysokiej temperatury, promieniowania jonizującego lub środków chemicznych (np. formaldehyd). Przykładem szczepionek tzw. zabitych są: szczepionka przeciw wściekliźnie, szczepionka Salka przeciw poliomyelitis, szczepionka przeciw durowi brzusznemu.

Część szczepionek jest wytwarzana za pomocą specjalistycznych metod inżynierii genetycznej oraz biologii molekularnej. Należą do nich tzw. szczepionki rekombinowane. Przykład takiej szczepionki może stanowić popularna szczepionka przeciw WZW typu B oraz szczepionki przeciw grypie.

Występują również szczepionki, które nie zawierają całego drobnoustroju, a jedynie jego fragmenty lub produkowane przez nie toksyny. Antygenem mogą być np. otoczki polisacharydowe bakterii (jak w szczepionce przeciw pneumokokom czy Haemophilus influenzae). Przykładem szczepionki, gdzie za antygen służy specjalnie zmodyfikowana, nietoksyczna, ale mająca silne właściwości antygenowe toksyna, jest szczepionka przeciw tężcowi czy anatoksyna przeciwbłonicza.

„Modne” stały się ostatnio szczepionki tzw. skojarzone, które za pomocą jednego wkłucia uodporniają na więcej niż jeden drobnoustrój. W skład takiej szczepionki wchodzą antygeny kilku drobnoustrojów chorobotwórczych. Główną zaletą takich szczepionek wymienianą przez większość rodziców małych dzieci jest fakt zmniejszenia liczby koniecznych wkłuć. Występują preparaty trójskładnikowe (np. przeciwko odrze, śwince różyczce), cztero-, piecio- , a nawet sześcioskładnikowe (np. szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomielitis, Haemophilus influenzae typu B oraz WZW typu B).

Podanie szczepionki

Klasyczna droga podania, która śni się dzieciom w koszmarach, to podanie w postaci zastrzyku. Wstrzyknięcie może być wykonane śródskórnie (szczepienie przeciwko gruźlicy), podskórnie (szczepionka przeciw ospie wietrznej), domięśniowo (szczepionka przeciwko pneumokokom).

Oprócz tej klasycznej, najczęściej stosowanej drogi podania występują jeszcze szczepionki podawane doustnie (np. przeciwko rotawirusom), a nawet szczepionki podawane w postaci aerozolu donosowego (szczepienie przeciwko grypie). Droga podania jest określona przez producenta szczepionki i musi być ściśle przestrzegana, aby uzyskać pożądany efekt poszczepienny.

Czytaj również
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Zdrowie
Przeczytaj artykuł
Szczepionka AstraZeneca na COVID-19- skuteczność
Szczepionka na COVID-19
Przeczytaj artykuł
Szczepionka przeciwko COVID-19 - działanie. Dla kogo?
Seniorka jest szczepiona przeciwko COVID-19
Przeczytaj artykuł
Szczepionka Moderny na koronawirusa - ile dawek?
Zbliżenie na szczepionkę i strzykawkę
Podobne artykuły
Obowiązkowe szczepienie dziecka
Obowiązkowe szczepienia w Polsce i w Europie - jakie? Lista
Dziecko w czasie szczepienia
Szczepionka 6w1 - objawy, powikłania. Jest lepsza niż 5w1?
Szczepienie osoby przeciwko tężcowi
Szczepionka przeciw tężcowi - jak długo ważna? Powikłania
Szczepionki dla dzieci
Szczepionki dla dzieci: płatne, czy bezpłatne? Za i przeciw
Może to Cię zainteresuje
Sproszkowana chlorella
Chlorella - właściwości i działanie. Z czym nie łączyć?
Antyoksydanty
Wolne rodniki - powstawanie i skutki. Jak się ich pozbyć?
Olej lniany na drewnianej desce z ziarnami siemienia lnianego
Olej lniany - właściwości i skutki uboczne. Na co pomaga?
Korzeń żeń-szenia na wiklinowym półmisku
Żeń-szeń - jakie ma właściwości i na co pomaga? Działanie

Odczuwasz niedobór magnezu?
Kliknij tutaj!