Z amnezją mamy do czynienia wówczas, gdy niepamięć jest zbyt obszerna, aby traktować ją jako zwykłe zapominanie. Zakres niepamięci oraz jej głębokość mogą zmieniać się z badania na badanie.
Niepamięć - rodzaje
Do rodzajów niepamięci zalicza się:
- amnezję dysocjacyjną (psychogenną) – występuje częściowa lub całkowita niepamięć ostatnich wydarzeń, które były lub nadal są źródłem silnego stresu dla osoby
- amnezję organiczną – występuje częściowa lub całkowita niepamięć dotycząca zdarzeń bądź faktów z życia osoby, która wywołana jest chorobą mózgu
Ze względu na okres niepamięci wyróżnia się:
- amnezję wsteczną – występuje niepamięć zdarzeń, które nastąpiły przed urazem psychicznym
- amnezję następczą – występuje niepamięć zdarzeń, które nastąpiły po urazie psychicznym
Amnezja dysocjacyjna – zmiany w mózgu
Uraz psychiczny, aby mógł wywołać amnezję, musi być bardzo silny i wiąże się najczęściej z wydarzeniem traumatycznym, podczas którego osoba doświadcza skrajnie silnego stresu.
Na skutek skrajnie silnego stresu może dojść do zmian w mózgu, które powodują niepamięć (amnezję psychogenną). Do tych zmian w mózgu zalicza się:
- uszkodzenia komórek nerwowych w hipokampie (strukturze w mózgu odpowiadającej za pamięć długotrwałą i utrwalanie świeżo nabytych informacji)
- zaburzenia w pracy komórek kory przedczołowej (silny stres zawęża uwagę na danym szczególe zdarzenia, na przykład wyglądzie noża, zaburza więc pracę pamięci roboczej, do której nie trafiają żadne inne informacje poza wyglądem przykładowego noża)
- uaktywnienie mechanizmów obronnych opartych na działaniu wyparcia ze świadomości zdarzeń, które nie pasują do obrazu siebie samego oraz otaczającego świata (pod wpływem hipnozy lub psychoterapii osoba często jest w stanie przypomnieć sobie wyparte zdarzenia)
Amnezja organiczna – zmiany w mózgu
Amnezja nie zawsze jest wywołana urazem psychicznym. Istnieją również przypadki amnezji organicznej, która powstała w wyniku:
- urazu głowy
- przebycia chorób mózgu (nowotworu, infekcji)
- terapii elektrowstrząsami (np. w przebiegu leczenia schizofrenii)
- degeneracji komórek nerwowych, np. w chorobie Alzheimera
W tym przypadku niepamięć jest wynikiem uszkodzenia komórek nerwowych budujących mózg na skutek choroby mózgu bądź fizycznego urazu.
Zaniki pamięci – fuga dysocjacyjna
Do interesujących z punktu widzenia zaburzeń pamięci zalicza się przypadki fugi dysocjacyjnej.
- W przypadku tego zaburzenia – podobnie jak przy amnezji psychogennej – istnieją związki czasowe między wystąpieniem niepamięci a silnie stresującymi wydarzeniami lub trudnościami.
- W przypadku fugi dysocjacyjnej osoba podejmuje nieoczekiwane, ale dość dobrze zorganizowane podróże z dala od swojego miejsca zamieszkania. Podczas tych podróży dbałość o siebie pozostaje zachowana – osoba zabiera potrzebne rzeczy, kupuje bilet, rezerwuje hotel. Podróże te jednak różnią się tym od zwykłych wyjazdów, że osoba nie pamięta ich w całości lub w części.
Czytaj też:
- Leki na pamięć - co powinny zawierać?
- Jakie leki na pamięć wybierać?
- Dieta dobra na pamięć - witaminy oraz kwasy omega 3 i omega 6
