Ból ucha i zatkane ucho – poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia chorób uszu

Słuch to zmysł obierający wrażenia dźwiękowe z otoczenia. Wraz ze wzrokiem odgrywa ważną rolę w orientacji w rzeczywistości, dostarczając sygnałów dźwiękowych, które zapewniają bezpieczeństwo. Dzięki słuchowi poprawnie rozwija się mowa.

Budowa ucha

Ucho składa się z trzech głównych części:

• Ucho zewnętrzne
  • Małżowina uszna – zbiera dźwięki z otoczenia
  • Przewód słuchowy – ukierunkowuje dźwięk do wnętrza ucha
• Ucho środkowe
  • Błona bębenkowa (bębenek) – przekształca dźwięk w drgania
  • Kosteczki słuchowe – odpowiedzialne są za przenoszenie drgań do ucha wewnętrznego
  • Trąbka słuchowa – wyrównuje ciśnienie po obu stornach błony bębenkowej.  
• Ucho wewnętrzne
  • Ślimak – wypełniony jest endolimfą, która wprawiana jest w ruch poprzez drgania fal dźwiękowych. To w nim znajduje się narząd Cortiego – właściwy narząd słuchu
  • Kanały półkoliste – odpowiedzialny jest za równowagę
  • Nerw słuchowy – łączy ślimak z mózgiem

Badanie słuchu

Badania słuchu dzielone są na subiektywne i obiektywne. Pierwsze z nich wymagają zaangażowania pacjenta, który określa moment słyszalności, bądź jej braku. Do tego najczęściej wykorzystywane jest badanie mowy szeptem z naprzemiennym wykorzystaniem siły głosu. To badanie jest niemożliwe do wykonania u dzieci, osób niepełnosprawnych lub osób, które widzą korzyść w stwierdzeniu niedosłuchu.

Dlatego też istnieje możliwość wykonania badania obiektywnego – badanie audiometrii tonalnej. Polega ono na umieszczeniu pacjenta w specjalnej dźwiękoszczelnej kabinie i założeniu mu słuchawek, z których będzie przekazywany dźwięk. Badany proszony jest o naciśnięcie przycisku w momencie usłyszenia dźwięku.

Kolejnym badaniem obiektywnym, które można wykonać bez zaangażowania pacjenta jest  audiometria impedancyjna. Może być wykonywana nawet u noworodków. Polega na dostrzeganiu drgania błony bębenkowej, które wywołane są dźwiękiem. Ponadto ocenia pracę trąbki słuchowej i mięśnia strzemiączkowego.

Aparaty słuchowe

Jeśli badania wykażą ubytek słuchu specjalista może zalecić noszenie aparatu słuchowego. To niewielkie urządzenie, które umożliwiają słyszenie dźwięków, których odbiór jest utrudniony. Obecnie wyróżnia się pięć rodzajów aparatu słuchowego:

• Całkowicie wewnątrzkanałowy – najmniejszy, prawie niewidoczny w uchu. Dla osób, u których stwierdzono niewielki niedosłuch.
• Wewnątrzkanałowy – niewielkich rozmiarów, umieszczany jest w kanale słuchowym. Dla osób z małym i średnim ubytkiem słuchu.
• Wewnątrzuszny – jest większych rozmiarów, dzięki czemu posiada wzmacniacz. Odpowiedni dla osób z większym ubytkiem słuchu.
• Zauszny BTE – aparat umieszczony za uchem, posiada wzmacniacz i przeznaczony jest dla osób z dużym ubytkiem słuchu.
• Zauszny RITE – aparat zakłada się za ucho, zapewnia lepszą jakość dźwięku i wzmocnienie. Odpowiedni dla osób o dużym ubytku słuchu.

Ważne jest indywidualne dopasowanie aparatu przez specjalistę, w przeciwnym razie noszenie go może wywoływać dyskomfort.

Zatkane ucho

Zatkane ucho powoduje uczucie dyskomfortu, a także wpływa na jakość słuchu. Przyczyną zatkania ucha może być:

• Czop woskowinowy
• Ciało obce – najczęściej spotykane u dzieci
• Woda po kąpieli lub basenie

Jak odetkać ucho? Ciało obce oraz usunięcie czopa woskowinowego wymaga interwencji laryngologa. Aby zapobiegać tworzeniu się złogów z woskowiny trzeba odpowiednio dbać o higienę uszu. Należy unikać patyczków do uszu, które wpychają woskowinę do środka przewodu słuchowego.

Sposoby na zatkane ucho:

• Oczyszczanie nosa kroplami, bądź roztworem z soli morskiej
• Inhalacje ziołowe
• Krople do uszu dostępne w aptekach – rozpuszczają wydzielinę i ułatwiają jej wypływanie.

Bardzo ważne jest aby obchodzić się z uchem bardzo ostrożnie, ponieważ błona bębenkowa jest delikatna i może dojść do jej pęknięcia.

Ból ucha

Ból jest niezwykle nieprzyjemny. Dotyka przede wszystkim dzieci, jednak występuje również u dorosłych. Objawia się ostrym, kłującym bólem.

 Jego przyczynami mogą być:

• Zapalenie ucha środkowego
• Uraz ciśnieniowy
• Uraz mechaniczny
• Nowotwór ucha środkowego
• Zatkanie ucha
• Choroby migdałków
• Choroby zębów
• Zapalenie ślinianek

W przypadku wystąpienia bólu ucha należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub laryngologiem w celu diagnostyki i odpowiedniego leczenia.

Domowe sposoby na ból ucha

Ból ucha można leczyć również domowymi sposobami. Natomiast, jeśli dolegliwości nie ustępują po 2-3 dniach należy niezwłocznie udać się do lekarza. Wizyta lekarska jest również niezbędna w przypadku urazów.

Ból ucha – domowe sposoby:

• Woda utleniona na ból ucha – działa antybakteryjnie, wystarczą 3-4 krople co 3 godziny.
• Krople z cebuli – należy zakraplać ucho rozgrzanym sokiem – 3 krople 2-3 razy dziennie
• Krople z czosnku – należy postępować tak jak w przypadku cebuli
• Rozgrzewanie okolic ucha – uśmierza ból

Choroba Meniere’a

Choroba Meniere’a, czyli wodniak błędnika to schorzenie ucha wewnętrznego. Główną przyczyną choroby są zmiany ciśnienia płynu wypełniającego błędnik, który jest nadmiernie gromadzony. Uważa się, że zmiany anatomiczne również mogą wpłynąć na rozwój choroby Meniere’a.

Schorzenie to objawia się charakterystyczną triadą dolegliwości:

• Szumami usznymi
• Zawrotami głowy (zaburzenia równowagi)
• Upośledzeniem słuchu

W przypadku wystąpienie tych symptomów należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, gdyż nieleczona choroba Meniere’a znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie, a także prowadzi do uszkodzenia błędnika i słuchu.

Leczenie polega na zmianie codziennych nawyków – unikaniu używek, czekolady i kawy, a także odpoczynku i unikaniu stresu. Może być również konieczne włączenie terapii farmakologicznej, która usunie nadmiar płynu oraz wyciszy szumy uszne.