Czym jest hydroksyzyna?
Hydroksyzyna (nazwa międzynarodowa to hydroxyzinum) to pochodna piperazyny. Jest to lek antyhistaminowy pierwszej generacji stosowany w leczeniu uporczywego swędzenia, bezsenności, nudności czy lęku. Lek hydroksyzyna został wyprodukowany przez firmę UCB w 1956 roku i sprzedawany pod nazwą Atarax lub Vistaril.
Czy hydroksyzyna to psychotrop? Nie jest to typowy psychotrop - choć ma pewien wpływ na układ nerwowy poprzez swoje sedacyjne i przeciwlękowe działanie.
Często w aptekach pacjenci pytają również, czy hydroksyzyna to silny lek? Odpowiedź nie jest tu wcale taka łatwa - lek ten zalicza się raczej do grupy środków o umiarkowanej sile działania, jednak wszystko tak naprawdę zależy od pacjenta, jego wrażliwości na leki i dawki, która zostanie podana.
Reklama
Działanie hydroksyzyny. Na co pomaga?
Jak działa hydroksyzyna? Zasadniczy mechanizm działania tego leku polega na zahamowaniu funkcji odpowiednich części w warstwie podkorowej mózgu. Dzięki temu zmniejsza się stan napięcia - niepokój czy też stan lękowy.
Ponadto wskazania hydroksyzyny do stosowania obejmują zmniejszanie świądu czy też nudności. Związane jest to z jej przeciwhistaminowymi i cholinolitycznymi właściwościami. Z tego powodu można skutecznie stosować hydroksyzynę na wymioty.
Hydroksyzyna na uspokojenie
Z racji swojego działania na ośrodkowy układ nerwowy, można stosować hydroksyzynę na nerwicę lękową lub inne stany lękowe. Jednakże z uwagi na fakt, że jest to dość stary lek, posiada on pewne skutki uboczne, które powodują, że nie powinno się go przyjmować w sposób ciągły. Do takiego stosowania powinno się używać bezpieczniejszych leków. Jednakże w celu krótkotrwałego leczenia jak najbardziej można ją stosować. Dlatego też hydroksyzyna nada się na ataki paniki, w celu ich szybkiego przerwania.
Wielu pacjentów pyta często w aptece czy hydroksyzyna obniża ciśnienie, albo czy można ją stosować na wysoki puls. Lek ten nie działa przeciwnadciśnieniowo, więc jego stosowanie w tym wypadku mija się z celem.
Jednak jeśli wysoki puls wynika z jakiegoś nagłego stanu lękowego to jak najbardziej można spróbować sięgnąć po hydroksyzynę i tym samym wyciszyć organizm i uspokoić puls.
Hydroksyzyna na sen
Można stosować hydroksyzynę na spanie, jednak podobnie jak wcześniej, nie powinna to być długa terapia. Pomimo faktu, że hydroksyzyna działa sedatywnie, to jej użytkowanie powinno się ograniczyć do krótkiego okresu.
Jak powinno wyglądać prawidłowe dawkowanie hydroksyzyny na sen? Ta kwestia wymaga mimo wszystko konsultacji z lekarzem. By dobrać prawidłową dawkę hydroksyzyny na sen trzeba wziąć pod uwagę wiek, płeć, masę ciała pacjenta, jego stan zdrowia i wiele innych czynników.
Zwyczajowo zaczyna się od 10 miligramów leku na dobę i w razie potrzeby, można tę dawkę zwiększyć po konsultacji z lekarzem.
Hydroksyzyna na alergię
Stosowanie hydroksyzyny na alergię może przynieść dobre rezultaty, zwłaszcza gdy głównym objawem jest świąd skóry. Właściwości antyhistaminowe hydroksyzyny wynikają z jej możliwości blokowania receptorów histaminowych H1 w organizmie.
To właśnie połączenie histaminy z jej receptorem H1 wywołuje w organizmie reakcję alergiczną, która może objawiać się świądem. Dlatego można stosować hydroksyzynę na ukąszenia, które kończą się bąblami i silnym swędzeniem skóry.
Po jakim czasie działa hydroksyzyna?
Nie jest łatwo określić kiedy zaczyna działać hydroksyzyna lub jak długo. Wszystko to jest bardzo indywidualną kwestią. Ponadto ważna jest też postać leku - hydroksyzyna w syropie działa szybciej niż ta podawana w tabletkach.
Działanie histaminowe po podaniu doustnym rozpoczyna się po około godzinie od podania, podczas gdy działanie sedacyjne po 5-10 min (lek w formie syropu) lub 30 do 45 minut (lek w postaci tabletek).
Jak długo zostaje hydroksyzyna w organizmie? Zwyczajowo lek działa przez 6 do 8 godzin. Jednak czas obecności hydroksyzyny w organizmie jest znacznie dłuższy. Czas połowicznego rozpadu u dorosłych wynosi nawet 20 godzin, podczas gdy u osób starszych prawie 30, a u pacjentów z niewydolnością wątroby- nawet prawie 40 godzin.
Hydroksyzyna bez recepty czy na receptę? W jakiej formie?
Czy hydroksyzyna jest na receptę? Tak - niezależnie od postaci leku (czy to syrop czy tabletki), nie można kupić w Polsce hydroksyzyny bez recepty. Jednak uzyskanie recepty nie powinno być trudne.
Kto może przepisać hydroksyzynę? Lekarz rodzinny może to zrobić w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Może to być także lekarz innej specjalizacji lub nawet bez specjalizacji, podobnie jak lekarz weterynarz czy lekarz stomatolog. Oczywiście pod warunkiem, że istnieją wskazania do przepisania hydroksyzyny a pacjent nie jest na nią uczulony oraz nie ma innych przeciwwskazań.
Preparaty z hydroksyzyną. Jakie są możliwe drogi podania?
Istnieją dwie możliwości podania hydroksyzyny. Jedna z nich jest doustna, a druga parenteralna. Do form doustnych zaliczymy hydroksyzynę w syropie oraz w tabletkach.
Leki w syropie są przeznaczone dla małych dzieci, które nie umieją połykać tabletek, lub dla dorosłych, którzy mają problemy z połykaniem.
Drogą parenteralną zaś podajemy hydroksyzynę w ampułkach. Tę postać leku również można podawać małym dzieciom, jak i dorosłym i osobom starszym. Trzeba tylko pamiętać, że podaje się tylko i wyłącznie domięśniowo hydroksyzynę w zastrzykach przez osobę wykwalifikowaną.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Hydroksyzyna rano czy wieczorem?
Czy można zażywać hydroksyzynę codziennie? Można, pod warunkiem, że lekarz, który zalecił ten lek, polecił takie właśnie dawkowanie. Jak długo można brać hydroksyzynę? Tutaj już niestety nie ma dobrej odpowiedzi na to pytanie - wszystko zależy od indywidualnej oceny stanu zdrowia pacjenta i jego schorzenia. Jednakże nie jest to lek przeznaczony do długotrwałej terapii.
Co ile godzin brać hydroksyzynę? W zależności od rodzaju schorzenia i przyjmowanej dawki, lek ten można brać raz, dwa lub nawet trzy i cztery razy na dobę. Najlepiej z posiłkiem. Gdy cierpimy na bezsenność to najlepiej brać hydroksyzynę na noc.
Reklama
Jakie są dawki hydroksyzyny?
Jakie dawki hydroksyzyny można otrzymać w polskich aptekach? W przypadku preparatów doustnych w tabletkach to do wyboru mamy dwie możliwe dawki hydroksyzyny - 10 mg i 25 mg.
Istnieje również inna postać doustna tego leku - w syropie. Tutaj stężenie wynosi tylko 2 mg hydroksyzyny w 1 mililitrze syropu.
W przypadku preparatów do podania parenteralnego, czyli w ampułkach, stężenie hydroksyzyny wynosi 100 mg/ 2 ml. Czyli w jednej ampułce, która ma 2 mililitry objętości, znajduje się 100 miligramów leku.
Reklama
Hydroksyzyna dla dzieci
Hydroksyzyna dla dziecka istnieje tylko w postaci syropu do picia. Jego stężenie wynosi 2 miligramy leku na każdy 1 mililitr objętości.
Hydroksyzynę w syropie dla dzieci można podawać już od ukończenia pierwszego roku życia. Oczywiście tylko i wyłącznie pod kontrolą lekarza. Dawkowanie w dużej mierze zależy od schorzenia.
W przypadku leczenia świądu podaje się od 1 do 2 miligramów na kilogram masy ciała dziecka na dobę w dawkach podzielonych.
W przypadku premedykacji przed zabiegiem chirurgicznym, w celu uspokojenia i wyciszenia dziecka, podaje się 0,6 miligrama na kilogram masy ciała, w jednorazowym podaniu.
Reklama
Hydroksyzyna w ciąży i podczas karmienia piersią
Czy można stosować w czasie ciąży i karmienia piersią hydroksyzynę? Niestety, takie postępowanie nie jest rekomendowane. Lek ten przenika przez barierę łożyskową i osiąga w organizmie płodu stężenie większe niż u matki.
Zauważono istotny wpływ hydroksyzyny na płód, jak:
- hipotonię,
- zaburzenia ruchowe (w tym zaburzenia pozapiramidowe, ruchy kloniczne),
- depresję ośrodkowego układu nerwowego (OUN),
- niedotlenienie noworodka,
- zatrzymanie moczu.
Hydroksyzyna przenika również do mleka matki, więc stosowanie jej w czasie karmienia piersią również jest niewskazane.
Czy hydroksyzyna uzależnia? Możliwe skutki uboczne
Czy jest możliwe uzależnienie od hydroksyzyny? Lek ten ma mały potencjał uzależniający, choć nie jest to niemożliwe. Uzależnić się mogą szczególnie pacjenci, którzy stosują ten lek w celu walki z bezsennością z uwagi na jej skuteczność w tym zakresie.
Czy hydroksyzyna jest bezpieczna? Stosowana krótkotrwale nie powinna powodować istotnych działań niepożądanych. Jednak jej budowa i właściwości sprawiają, że posiada ona liczne skutki uboczne, interakcje i przeciwwskazania, o których warto wiedzieć zanim zacznie się terapię tym lekiem.
Do najczęstszych skutków ubocznych hydroksyzyny należą: suchość błony śluzowej jamy ustnej, nudności, ból głowy, zawroty głowy, nadmierne uspokojenie, bezsenność, drżenie, pobudzenie, stany splątania, uczucie zmęczenia, znużenie, złe samopoczucie i gorączka, zwiększenie częstotliwości rytmu serca (tachykardia), zaburzenia akomodacji oka, widzenie nieostre, zaparcia, wymioty, dyskinezy, drgawki, dezorientacja, omamy, zatrzymanie moczu, niedociśnienie tętnicze, skurcz oskrzeli, reakcje nadwrażliwości, świąd, wysypka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, obfite pocenie się, wstrząs anafilaktyczny lub ciężkie reakcje skórne.
Czy hydroksyzyna usypia? Tak, jest to jedna z jej właściwości, dlatego też stosuje się ją w terapii bezsenności. Jednakże pacjenci, którzy stosują ją na świąd, czy przeciwlękowo również mogą być bardziej senni lub znużeni. Powinni się wtedy powstrzymać od prowadzenia samochodu.
Pomimo posiadania wielu efektów ubocznych hydroksyzyna opinie ma z reguły pozytywne. Jeśli jest zażywana sporadycznie a nie ciągle, jej działania niepożądane nie powinny być uciążliwe. Długotrwałe przyjmowane hydroksyzyny zwiększa jednak ryzyko wystąpienia i siły działań niepożądanych.
Hydroksyzyna a alkohol. Jakie są przeciwwskazania do jej stosowania?
Głównym przeciwwskazaniem hydroksyzyny do stosowania jest uczulenie na ten preparat. Dodatkowo uważać muszą osoby po przebytym udarze, z drgawkami, niewydolnością nerek i wątroby, osoby w podeszłym wieku, czy chorujący na astmę.
Ponadto istnieje silny związek między przyjmowaniem hydroksyzyny a arytmią serca - lek ten może wydłużać odcinek QT w zapisie EKG oraz powodować zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes.
Nie należy jej stosować u osób z nabytym lub wrodzonym wydłużeniem odstępu QT ani u osób ze znanymi czynnikami ryzyka wydłużenia odstępu QT, w tym ze stwierdzoną chorobą układu krążenia, znaczącymi zaburzeniami elektrolitowymi, nagłą śmiercią sercową w rodzinie czy znaczącą bradykardią.
Czy można stosować łącznie hydroksyzynę i alkohol? Jakie skutki mogą wynikać z takiego połączenia? Niestety łączenie żadnych leków z alkoholem nigdy nie jest wskazane. Z hydroksyzyną jest podobnie. Alkohol może nasilać działanie hydroksyzyny.
Pacjenci pytają również, czy można prowadzić samochód po hydroksyzynie? Również nie jest to wskazane z uwagi na możliwe sedacyjne działanie tego leku. Prowadzenie auta czy obsługa ciężkich maszyn jest w tym czasie niezalecana.
Hydroksyzyna a interakcje z lekami
Z czym nie łączyć hydroksyzyny by zachować jej skuteczność i uniknąć działań niepożądanych. Niestety lista takich leków jest dość długa.
Znajdują się na niej między innymi: substancje wydłużające odcinek QT w zapisie EKG, niektóre leki przeciwarytmiczne czy leki przeciwpsychotyczne (szczególnie uważać trzeba na połączenie hydroksyzyny i kwetiapiny).
Nie powinno się także łączyć hydroksyzyny z antybiotykami takimi jak erytromycyna, klarytromycyna, lewofloksacyna, cyprofloksacyna i moksyfloksacyna.
Nie powinno się także łączyć z lekami przeciwmalarycznymi, niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi (szczególnie uważać trzeba na połączenie hydroksyzyny i SSRI czyli z selektywnymi inhibitorami wychwytu serotoniny).
Pacjenci przyjmujący trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne również powinni unikać hydroksyzyny z uwagi na możliwe zwiększenie kardiotoksyczności tych leków. Hydroksyzyna wchodzi w interakcję z wieloma lekami. Mogą one wzajemnie wzmacniać swoje działanie lub osłabiać- bardzo często jednak nasilają wzajemnie swoje działania niepożądane. Dlatego zanim zacznie się terapię hydroksyzyną najlepiej jest się skonsultować ze swoim lekarzem.
Cena hydroksyzyny. Gdzie ją kupić?
Gdzie kupić hydroksyzynę? Jest to lek dostępny tylko na receptę, a więc nie ma innej możliwości nabycia tego środka jak tylko w aptece.
Hydroksyzyna jest jednak relatywnie tania. Opakowanie zawierające 30 tabletek może kosztować kilkanaście do dwudziestu kilku złotych. Cena hydroksyzyny jest oczywiście uzależniona od dawki, ilości tabletek jak i marży aptecznej. Podobnie kształtuje się cena hydroksyzyny w syropie.
