Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗
Poddała się jej księżna Kate. 👉 Na czym polega ta metoda leczenia? Sprawdź❗

Jajowód – budowa, funkcje i choroby. Niedrożny a ciąża

Jajowód umożliwia zapłodnienie, łącząc komórkę jajową z plemnikiem. To bardzo ważny organ układu rozrodczego kobiety. Wczesne wykrycie jakichkolwiek nieprawidłowości w jego budowie i funkcjonowaniu ma ogromne znaczenie dla płodności każdej kobiety. Warto zatem wiedzieć, czym są jajowody, jaką mają budowę i jakie spełniają funkcje przy zapłodnieniu.
Macica
Źródło: 123RF
Spis treści

Układ rozrodczy kobiety składa się z wielu elementów. To on produkuje komórki płciowe i tworzy jak najlepsze warunki dla całego procesu zapłodnienia. Zdrowy układ rozrodczy to miejsce rozwoju zarodka, który jest wydalany po osiągnięciu dojrzałości. Ten zbiór poszczególnych organów stanowi jedną, ściśle współpracującą całość. Jajowód jest częścią wewnętrznych narządów płciowych. Obok jajników to jeden z podwójnych narządów płciowych.

Reklama

Czym są jajowody?

Jajowody są elementem wewnętrznego układu płciowego kobiety. Swoim wyglądem przypominają rurki (przewody), które łączą jajniki z górną częścią trzonu macicy. To połączenie wizualnie zbliżone jest do rogów, stąd określenie, iż jajowód dochodzi do rogów macicy. Ten element w znacznej mierze jest odpowiedzialny za zapłodnienie. 

Na czym polega praca jajowodu? Oto krótki schemat:

  •  jajowód jest pierwszą drogą, po której przemieszcza się z jajników komórka jajowa,
  •  tutaj komórka jajowa łączy się z plemnikiem, tworząc zygotę,
  • w następnej fazie jajowód transportuje zygotę w stronę macicy. 

Jajowód ma długość średnio 15 cm. Charakteryzuje go różna średnica w różnych odcinkach. Najszersze miejsce, zwane lejkiem, przypomina wraz z całym jajowodem obraz trąbki ze specyficznym rozszerzeniem. Ten element układu rozrodczego kobiety jest umiejscowiony pomiędzy jajnikiem a macicą. Po prawej stronie jajowodu leży wyrostek robaczkowy, po lewej – esica (odcinek jelita grubego).

Znajomość położenia jajowodów ma duże znaczenie w rozpoznawaniu dolegliwości bólowych tego konkretnego miejsca. Nigdy nie wolno bagatelizować bólu w tej części wewnętrznego układu rozrodczego. Nieprawidłowości w obrębie jajowodów mogą być przyczyną ich niedrożności, a każdy organizm wysyła sygnał w postaci bólu, aby zapobiegać chorobom i ciężkim powikłaniom. 

Reklama

Budowa jajowodu

Jajowód składa się z 4 elementów:

  1. lejek- to ta część jajowodu, która jest umiejscowiona najbliżej jajnika. Wygląda tak, jak się nazywa. Ma postrzępioną strukturę i unosi się w jamie brzusznej. W tej części jajowodu lejek łączy się z powierzchnią jajnika przy pomocy więzadła lejkowo jajnikowego. Maduże znaczenie, gdyżprzechwytuje komórkę jajową z jajnika i wprowadza ją bezpośrednio do lejka,
  2. bańka- stanowi najdłuższą część jajowodu, około 2/3 całej długości. Charakteryzuje ją największa średnica i najgrubsze ściany,
  3. cieśń- jest to najbardziej wąska część jajowodu o bardzo cienkich ściankach. Swoim wyglądem przypomina bardzo krótkie przewężenie,
  4. część maciczna- często nazywana jest odcinkiem śródściennym. Ten element znajduje się w ścianie macicy, bezpośrednio w nią wnikając.

Ściany jajowodu są tak zbudowane, aby umożliwiły jak najbardziej rytmiczne skurcze, skierowane w stronę macicy. Ma to przede wszystkim ułatwiać przemieszczanie się komórki jajowej, a później zarodka w kierunku macicy. 

Ściany jajowodu posiadają 3 warstwy:

  • zewnętrzną błonę surowiczą,
  • błonę mięśniową, 
  • błonę śluzową. 

Budowa jajowodów, z pozoru prosta, jest tak naprawdę dobrze skonstruowanym mechanizmem. Wszystko po to, aby zapewniać jak najlepsze działanie tych przewodów i spełnianie ważnych funkcji w procesie rozrodczym. 

Reklama

Funkcje jajowodów

Jajowody to bardzo istotny element wewnętrznego układu płciowego kobiety. Ich najważniejszą funkcją jest transport komórki jajowej.Ale jest to cały proces, od momentu „złapania” odpowiedniej komórki aż do chwili zapłodnienia. 

W tym procesie można wyróżnić kilka etapów:

  1. wyłapywanie przez jajowody tej właściwej komórki jajowej w okresie owulacji,
  2. pomaganie plemnikom w kierowaniu się w stronę jajnika i komórki jajowej,
  3. prawidłowe odżywianie komórek jajowych i plemników, dzięki komórkom wydzielniczym w jajowodach,
  4. tworzenie warunków, które umożliwiają plemnikom rozwój zdolności do zapłodnienia (zmieniania jest struktura i skład chemiczny plemników),
  5. zapłodnienie, czyli spotkanie plemnika i komórki jajowej w bańce jajowodu,
  6. produkcja płynu jajowodowego, dzięki któremu plemniki i komórki są w stanie utrzymać swoja żywotność,
  7. utrzymywanie przy życiu zarodka, tuż po zapłodnieniu i przez następnych kilka dni,
  8. transportowanie zarodka do macicy,
  9. spełnianie funkcji odżywczych dla komórki jajowej i zarodka przez cały proces do utworzenia zygoty,
  10. odżywianie i utrzymywanie zygoty we właściwym (zdrowym) stanie. 

Proces przemieszczania się plemników i komórki jajowej jajowodami trwa około 7 dni. Jest to ten okres, kiedy jajowody spełniają najważniejszą rolę - przyjmowanie plemnika przez komórkę jajową i kierowanie jej w kierunku macicy. 

Reklama

Niedrożne jajowody

Funkcje jajowodów wyraźnie podkreślają, jak ważna jest ich rola w procesie zapłodnienia. Często u kobiet pojawia się problem niedrożności jajowodów. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn bezpłodności.

Na czym polega taka niedrożność? Aby zrozumieć ten problem należy pamiętać, iż jajowód w swoim najwęższym odcinku niekiedy nie przekracza średnicy 0,5 mm, a komórka jajowa ma średnicę około 0,2 mm. Zatem jajowody (a przynajmniej jeden z nich) muszą być w pełni drożne, aby transport takiej komórki mógł przebiegać bez zakłóceń.

Niestety, na skutek chorób czy zmian w organizmie dochodzi w tym obszarze do zaburzeń i powstają nieprawidłowości w obrębie jajowodów. U wielu kobiet, zgłaszających się do lekarzy z problemami zajścia w ciążę, to niedrożne jajowody są jedną z przyczyn bezpłodności. 

Przyczyny niedrożności jajowodów mogą być różne. Do najbardziej znanych zaliczane są:

W przypadku podejrzenia niedrożności jajowodów lekarz zleca szereg badań. Podstawowym jest histerosalpingografia (Sono HSG). Przez szyjkę macicy podawany jest środek kontrastowy, a następnie wykonywana jest seria zdjęć RTG. Dzięki temu można dokładnie ocenić drożność jajowodów i kształt jamy macicy. Często też stosowana jest laparoskopia zwiadowcza. Ale to badanie wymaga już znieczulenia. 

Jak można leczyć niedrożność jajowodów? Niekiedy już samo badanie Sono HSG i podanie kontrastu udrażnia jajowody. Ale często też konieczny jest zabieg usuwania zrostów. Można go przeprowadzić klasycznie, chirurgicznie, poprzez nacięcie brzucha. Ale ostatnio bardzo często wykonywany jest on laparoskopowo. Ta metoda wymaga niewielkich nacięć, przez które wprowadzana jest kamera i narzędzia chirurgiczne. 

Jeżeli niedrożne są dwa jajowody i takie zabiegi nie przynoszą oczekiwanych efektów, pozostaje metoda zapłodnienia pozaustrojowego, czyli in vitro.

Reklama

Choroby jajowodów

Bardzo częstą dolegliwością jest zapalenie jajowodów, czyli infekcja wstępująca. Często ta choroba doprowadza do ich niedrożności. Zapalenie jajowodów powstaje na skutek wnikania z zewnątrz bakterii poprzez pochwę, jamę macicy czy jej szyjkę. Tak infekcja dociera nie tylko do jajowodów, ale przesuwa się dalej do jajników, wywołując zapalenia przydatków. 

Przyczynami chorób jajowodów mogą być także:

  • zabiegi przezpochwowe, takie jak łyżeczkowanie,
  • choroby, które są przenoszone droga płciową,
  • wady wkładki domacicznej.

Kolejną chorobą jajowodu jest wodniak. Powstaje wtedy, gdy odpływ płynnej treści surowiczej z jajowodu jest zablokowany, w następstwie czego jest ona gromadzona w nadmiarze i powoduje obrzęk. Przyczyną powstawania wodniaków jest głównie zapalenie przydatków lub endometrioza. Gdy dochodzi do zatrzymania w jajowodach treści ropnej powstaje ropniak. Ale jeżeli pojawia się w nich krew to powstaje krwiak. Każda choroba jajowodów wymaga konsultacji i interwencji lekarskiej. 

Czytaj również

Bibliografia

  • 1. A. N. Kallen, P.H.Kodaman „Rozpoznanie i leczenie niepłodności spowodowanej czynnikiem jajowodowym”, 2011 r.,
  • 2. K. Pyra, T. Roman, M. Sojka i inni „Przezpochwowe udrażnianie jajowodów w leczeniu niepłodności- badania wstępne”, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, 2015 r.,
  • 3. G. Jarząbek – Bielecka „Problem stanów zapalnych żeńskich narządów płciowych”, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, 2018 r.
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Podobne artykuły
Badanie gruczołu krokowego u urologa
Co to jest gruczoł krokowy i jak wpływa na płodność?
Wizualizacja budowy układu płciowego kobiety i mężczyzny
Układ płciowy (rozrodczy) - budowa i funkcje u kobiet i mężczyzn
Budowa pochwy
Przedsionek pochwy - pieczenie, zapalenie. Plastyka
Gruczoł Bartholina u kobiety
Gruczoł Bartholina – źródło przyjemności i kłopotów

Reklama


Czym się różni odporność swoista od nieswoistej?
Sprawdź!