Reklama
Czy wady wzroku zdarzają się często?
Wady wzroku są jednym z najbardziej upowszechnionych problemów zdrowotnych.
Z szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że z upośledzeniem widzenia zmaga się 2,2 miliarda ludzi na całym globie, czyli około 28 procent populacji.
Co więcej, przewiduje się, że z problem ten będzie w szybkim tempie narastać, w połowie XXI wieku dotykając połowę ludzkości i jeszcze większy odsetek a w krajach wysoko wysokorozwiniętych.
Jedną z przyczyn zaburzeń widzenia jest bowiem obciążający styl życia, związany z przywiązaniem do ekranów komputerów, tabletów czy smartfonów.
Co to jest wada wzroku? Pojęcie to najczęściej odnosi się do nieprawidłowego widzenia będącego następstwem wad refrakcji, czyli niedoskonałości optycznych nie pozwalających skupiać zogniskowanego obrazu na plamce żółtej lub w centrum siatkówki.
Efektem tego jest utrata ostrości, a czasem też zniekształcanie widoku.
Jakie są wady wzroku? Najczęstsze z nich, to:
- krótkowzroczność (miopia) - osoby nią dotknięte dobrze widzą obiekty położone blisko i źle te, które znajdują się w dalszej odległości. Zaburzenie to jest najbardziej powszechne i wedle WHO może dotyczyć nawet 1,5 miliarda osób na całym świecie. W klasyfikacji ICD-10 oznaczone jest kodem H52.1, zaś w nowszym zestawieniu ICD-11 ma symbol 9D00.0.
- dalekowzroczność (hyperopia) - jak widzą osoby z wadą wzroku tego typu? Wyraźnie dostrzegają przedmioty znajdujące się w dali, niedostatecznie dobrze natomiast w najbliższej perspektywie. W ICD-10 zaburzenie to ma kod H52.0, zaś w ICD-11 - 9D00.1.
- niezborność (astygmatyzm) - wada wzroku, której następstwem jest obraz niewyraźny i zniekształcony, zarówno na krótkich jak też długich dystansach. W ICD-10 klasyfikowana jako H52.2, natomiast w ICD-11 oznaczona symbolem 9D00.2.
- różnowzroczność (anisometropia) i różnica wielkości obrazów na siatkówce (aniseikonia) - powstaje, kiedy wady w obu gałkach ocznych istotnie różnią się między sobą (H.52.3 / 9D00.4).
- starowzroczność (prezbiopia) - pogorszenie widzenia na niewielkie odległości, związane ze starzeniem się organizmu (H52.4 / 9D00.3)
- zaburzenia akomodacji - problemy z płynnym przenoszeniem wzroku z bliży do dali i na odwrót (H52.5 / 9D01).
Warto wiedzieć, że oprócz wyżej wspomnianych wad refrakcji i akomodacji, wymienia się też różnego typu zaburzenia widzenia, w ICD-10 oznaczone kodami od H53.0 do H53.0, takie jak zaćma, zez, podwójne widzenie, ślepota dzienna i zmierzchowa, ślepota barw (daltonizm) i wiele innych.
Reklama
Jakie są przyczyny wad wzroku?
Przyczyny powstawania wad wzroku są zróżnicowane. Bezpośredni patomechanizm polega na niewłaściwym skupianiu światła.
Obraz odbierany jest przez zewnętrzną warstwę oka, czyli rogówkę. Następnie przenika przez źrenicę do soczewki, gdzie następuje załamanie i skierowanie na siatkówkę.
Jednak na skutek niemiarowości oka, światło może się skupiać za siatkówką lub przed nią, a w niektórych przypadkach - nierównomiernie (w zależności od wady - więcej szczegółów poniżej).
Powodem tego jest zbyt długa lub zbyt krótka gałka oczna lub/i niedostosowanie siły łamiącej układu optycznego (rogówki, soczewki) do budowy oka. Dlaczego tak się dzieje?
Bardzo często przyczyną powstawania oraz pogłębiania się wady wzroku jest praca na bliskich dystansach - spędzanie dużej części dnia przed monitorem czy książką, wykonywanie precyzyjnych prac etc.
Wiele osób pyta, czy wada wzroku jest dziedziczna? Nie zawsze, ale w wielu przypadkach problemy tego typu są związane z obciążeniem genetycznym. W praktyce dotyczy to m.in. astygmatyzmu, dalekowzroczności czy bardzo silnej krótkowzroczności.
Zdarzają się też wrodzone wady wzroku, czyli takie które kształtują się już w okresie życia płodowego. Z drugiej strony istnieje też szereg procesów, które zaburzają widzenie wraz z upływem czasu - są one niezależne od człowieka, nie ma możliwości zapobiegania ich powstawaniu.
Oprócz tego należy wspomnieć o urazach soczewki lub rogówki, a także powikłaniach chorób ogólnoustrojowych, w tym w szczególności cukrzycy.
Reklama
Jak widzą ludzie z wadami wzroku? Objawy
W jaki sposób objawiają się zaburzenia refrakcji i akomodacji? Jak widzą ludzie z wadą wzroku?
Cechą wspólną większości tego typu dysfunkcji jest zaburzenie ostrości konturów obiektów znajdujących się w różnej odległości. Obraz staje się wówczas zamglony, rozmyty.
Czy od wady wzroku mogą być zawroty głowy? Tak, a w niektórych przypadkach towarzyszą im nudności.
Z tego samego powodu może boleć głowa, niekiedy w sposób bardzo dotkliwy, zwłaszcza w okolicy czołowej.
W związku z niewyraźnym widzeniem możliwe są też:
- rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, pogorszenie wyników w szkole i w pracy,
- częste pocieranie oczu, a także ich mrużenie,
- oddalenie lub przybliżanie obiektów będących przedmiotem uwagi, np. książki lub smartfona, tak by poprawić ostrość ich widzenia
Z upływem czasu i w miarę pogłębiania się wady, jej symptomy w coraz większym stopniu komplikują codzienne funkcjonowanie.
Reklama
Skala i jednostka wad wzroku
Jednostką, w której wyraża się wady wzroku są dioptrie. Wyrażają one zdolność skupiającą soczewki, de facto opisując możliwość ostrego widzenia. Mogą być dodatnie (skupiające) lub ujemne (rozpraszające).
Dla każdej z wad wzroku istnieje specyficzna skala, pozwalająca obrazowo określić natężenie problemu. I tak:
- krótkowzroczność:
- mała - do 3 dioptrii,
- średnia - 3-6 dioptrii,
- duża - powyżej 6 dioptrii,
- dalekowzroczność:
- mała - do 2,5 dioptrii,
- średnia - 2,5-6 dioptrii,
- duża - powyżej 6 dioptrii,
- astygmatyzm:
- mały - do 1 dioptrii cylindrycznej,
- średni - 1-2 dioptrie cylindryczne,
- duży - 2-3 dioptrie cylindryczne,
- bardzo duży - powyżej 3 dioptrii cylindrycznych.
Najmniejsza wada wzroku ma wielkość 0,25-0,5 dioptrii i uchodzi za taką, która nie utrudnia życia i nie wymaga korekcji. Stanowi jednak przyczynek do bacznego obserwowania, czy wzrok nie ulega pogorszeniu w kolejnych miesiącach i latach.
Wada na poziomie 0,75 - 1 może już stanowić powód do niepokoju i powodować dyskomfort. Im dalej od zera, tym siłą rzeczy gorzej.
Największe wady wzroku, na poziomie 25, 30, 35 dioptrii praktycznie uniemożliwiają funkcjonowanie i wymagają korekty za pomocą bardzo silnych szkieł, a najlepiej - leczenia zabiegowego.
Reklama
Jak zdiagnozować wadę wzroku?
Jak sprawdzić wadę wzroku? Istnieje wiele metod diagnostycznych. Jedną z najstarszych i najprostszych jest prosty test z użyciem tablicy Snellena. Polega on na odczytywaniu liter z planszy umieszczonej w odpowiedniej odległości od oczu. Znaki rozpisane są w rzędach i mają różną wielkość - im niżej, tym są mniejsze.
O prawidłowym wzroku świadczy możliwość odczytania linijki oznaczonej w tabeli wartością liczbową 20/20 lub 6/6.
Test ten można wykonać nawet samodzielnie w domu. Współcześnie - także online. Zdecydowanie jednak lepiej jest wybrać się na badanie wady wzroku do okulisty bądź salonu optycznego.
Specjaliści dysponują zróżnicowanymi metodami i narzędziami pozwalającymi precyzyjnie rozpoznać problem i dobrać idealne szkła.
Stosuje się m.in. metodę Dondersa. Badany patrzy w dal przez oprawki, do których wkładane są soczewki o różnej mocy, aż do momentu uzyskania optymalnej ostrości. Wadą tej techniki jest subiektywność oceny.
Metodą obiektywną jest tzw. retinoskopia (skiaskopia). Polega ona na rzutowaniu wiązki światła na oko pacjenta i sprawdzaniu jego odbicia w siatkówce.
Kluczowa jest obserwacja przemieszczania się czerwonego odblasku z dna oka. Jeśli porusza się on zgodnie z ruchami retinoskopu, stwierdzana jest dalekowzroczność, jeśli przeciwnie - bliskowzroczność.
W kolejnym etapie przed oczami umieszczany jest rząd szkieł o różnej mocy. Właściwe będzie to, które sprawi, iż odblask z dna oka przestanie się przesuwać wraz ze zmianą kierunku rzutowanego światła.
Współcześnie stosuje się też zautomatyzowaną wersję tego badania, jaką jest tzw. autorefraktometria. Bazuje ona na tych samych zasadach, co skiaskopia, tyle że pomiar sterowany jest komputerowo.
Reklama
Wada wzroku minus. Co oznacza krótkowzroczność?
Krótkowzroczność (miopia, wada minus) polega na niedostatecznie ostrym widzeniu na dalszych dystansach, przy zachowaniu prawidłowego obrazu obiektów położonych blisko.
Przyczyną krótkowzroczności jest wydłużanie się gałki ocznej, w związku z czym obraz skupia się przed siatkówką.
Tak jak zostało powiedziane wyżej, powodowane to może być też zbyt silnym łamaniem światła w rogówce lub soczewce. W związku z tym wyróżnia się miopię osiową, rogówkową lub soczewkową.
Patologia ta z reguły pogłębia się wraz z wiekiem w dzieciństwie i okresie nastoletnim. Często jest determinowana genetycznie, a do tego wyzwalana lub potęgowana przez czynniki środowiskowe.
Czy da się wyleczyć minusową wadę wzroku? Tak, ale jedyną metodą pozwalającą trwale pozbyć się problemu, jest zabieg z użyciem lasera.
Z reguły stosuje się go w sytuacji, gdy skala problemu jest duża i uniemożliwia funkcjonowanie. Przy mniejszych wadach doskonale sprawdza się korygowanie widzenia za pomocą okularów lub szkieł kontaktowych.
Ważne jednak jest, by zostały one dobrane w sposób profesjonalny. Nie wolno tego robić „na oko”, kupując „jakieś okulary minusy” w aptece czy sklepie.
Należy pamiętać, że duże znaczenie dla progresji wady wzroku, jaką jest krótkowzroczność, ma sposób jej korekcji.
Niewłaściwe okulary lub soczewki kontaktowe z reguły przyspieszają proces wydłużania się gałki ocznej, co skutkuje koniecznością częstszego dobierania szkieł o coraz większej mocy.
Reklama
Wada wzroku plus, czyli dalekowzroczność
Dalekowzroczność (nadwzroczność, hiperopia, wada wzroku plus) to druga z najczęściej występujących wad refrakcji. Jak sama nazwa wskazuje, polega na dobrym widzeniu w dali i złym w bliży.
Przyczyną jest zbyt krótka gałka oczna lub zbyt niska siła łamiąca rogówki albo soczewki. W związku z tym zachodzi zjawisko odwrotne do tego, które jest notowane przy bliskowzroczności - obraz skupia się za siatkówką.
Także i w tym przypadku stosuje się metody korekcji za pomocą adekwatnych szkieł, których moc wyrażona jest w dioptriach dodatnich.
Jeśli okulary lub soczewki plus nie zapewniają wystarczającego komfortu, również tę wadę wzroku można leczyć operacyjnie. Należy pamiętać, że hiperopia, choć daje podobne objawy, nie jest tym samym co prezbiopia, czyli starowzroczność (szczegóły poniżej).
Wada wzroku plus i minus jednocześnie
Czy możliwe są wady wzroku + i - jednocześnie? Tak, problem ten określany jest mianem różnowzroczności (anisometropii).
Nie jest to sytuacją częsta, ale zdarza się, że do korekcji widzenia w jednym oku potrzebne są szkła plusy, a w drugim minusy.
Możliwe jest też, że występuje wada wzroku w jednym oku, drugie zaś działa prawidłowo. Siłą rzeczy więc, dobór dobrych okularów jest takich przypadkach jeszcze trudniejszy.
Różnowzroczności także nie powinno się mylić ze starowzrocznością, ani astygmatyzmem. Nie koryguje się jej za pomocą szkieł progresywnych ani cylindrycznych lecz plusów na jednym oku i minusów na drugim.
Jaką wadą wzroku jest astygmatyzm?
Astygmatyzm, znany też jako niezborność, to stosunkowo często występująca i dość skomplikowana wada wzroku.
Jej istotę stanowi ogniskowanie równoległych wiązek światła w dwóch różnych punktach, zarówno przed, jak też za siatkówką.
Przyczyną tego jest nieprawidłowy kształt rogówki, która zamiast przypominać kulę, staje się asymetryczna, podobna do piłki od rugby. W efekcie tego otrzymywany obraz jest rozmyty i zamglony.
Astygmatyzm jest wadą, której często towarzyszą inne, w tym zwłaszcza nadwzroczność. W praktyce osoby dotknięte tym zaburzeniem mają duży problem z widzeniem na mniejszych dystansach, co znacznie utrudnia na przykład wykonywanie precyzyjnych prac.
Ale uwaga - zaburzone może być również postrzeganie obiektów znajdujących się w oddali.
Istnieją różne rodzaje astygmatyzmu, związane z tym, jak linie ogniskowe lokalizują się względem siatkówki. I tak:
- zwykły - występuje nadwzroczność lub krótkowzroczność tylko na jednej z dwóch płaszczyzn, na drugiej zaś linia ogniskowa znajduje się idealnie na siatkówce,
- złożony - na obu płaszczyznach występuje nadwzroczność albo krótkowzroczność,
- mieszany - na jednej osi obraz ogniskuje się za siatkówką, a na drugiej - przed.
Oprócz tego istnieje klasyfikacja zaburzenia ze względu na obszar, który odpowiada za występujące dysfunkcje. Może być zatem niezborność rogówkowa, wewnętrzna albo całkowita.
Wielkość astygmatyzmu określa się w dioptriach cylindrycznych. Szkła, które służą do korekcji tej wady, mają charakterystyczny kształt cylindra.
Co ważne - jeśli astygmatyzm nie jest wadą izolowaną, lecz towarzyszy jej miopia albo hyperopia, powinno się stosować okulary sferyczno-cylindryczne.
Czym jest starczowzroczność?
Starczowzroczność (prezbiopia) ma objawy zbliżone do dalekowzroczności. Osoby nią dotknięte także mają problem z prawidłowym postrzeganiem rzeczy znajdujących się w odległości kilku - kilkudziesięciu centymetrów.
Inne jednak jest podłoże problemu. Przyczyną zaburzenia są naturalne procesy starzenia się organizmu, nasilające się po 40-45 roku życia, a mówiąc dokładniej - malejąca elastyczność soczewki.
Efektem tego jest obniżona zdolność do akomodacji, czyli płynnego przenoszenia wzroku pomiędzy obiektami znajdującymi się w różnych odległościach.
W praktyce oznacza to postępującą niemożność wyostrzonego widzenia przedmiotów położnych w pobliżu. Typową tego manifestacją jest trudność z czytaniem drobnych liter w książce, gazecie lub na monitorze i charakterystyczne, mimowolne odsuwanie ich od siebie.
Także i w przypadku tej wady, leczenie polega głównie na objawowej korekcji za pomocą okularów lub soczewek (plusów), a w zaawansowanych przypadkach wskazane jest postępowanie chirurgiczne.
Na czym polega ślepota barwna?
Jedną z wad ludzkiego wzroku jest daltonizm. W ścisłym znaczeniu pojęcie to oznacza jedną z postaci tzw. ślepoty barw. Potocznie mianem tym zaś określa się wszystkie tego typu zaburzenia.
Ślepota barwna polega na nieidentyfikowaniu niektórych kolorów, tudzież postrzeganiu ich innymi, niż są one widziane przez osoby o prawidłowym wzroku. Wyróżnić w tej materii można takie problemy, jak:
- protanopia - nierozpoznawanie barwy czerwonej,
- deuteranopia - nierozpoznawanie barwy zielonej,
- deuteranopia (daltonizm) - mylenie barwy zielonej z czerwoną,
- tritanopia - mylenie żółtego z niebieskim, występuje bardzo rzadko.
Przyczyną tego typu zaburzeń jest nieprawidłowa budowa siatkówki, nie zawierającej określonych fotoreceptorów. Problem ten ma podłoże genetyczne i jest dziedziczony.
Warto podkreślić, że w odróżnieniu od wyżej opisanych, nie jest to wada refrakcji ani akomodacji, lecz zupełnie innego typu.
W praktyce ślepota barw może być źródłem wielu problemów, aczkolwiek z czasem daltoniści uczą się funkcjonować z tym zaburzeniem.
Można je niwelować także za pomocą specjalnych okularów, nie ma natomiast możliwości definitywnego leczenia operacyjnego.
Zez, czyli rozbiegana wada wzroku
Innym problemem jest zez (strabismus), potocznie nazywany też „rozbieganą” wadą wzroku. Istotę zaburzenia stanowi nierównoległe ustawienia oczu, co wpływa na zmianę kąta patrzenia.
Przyczynę mogą stanowić:
- uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, wrodzone, pourazowe, poinfekcyjne,
- nieprawidłowości w rozwoju lub uszkodzenia oczodołów,
- zmiany w mięśniach gałkoruchowych, odpowiadających za stabilizację i ruchomość oczu, dotyczące m.in. ich unerwienia.
Zez powoduje bardzo poważne problemy w codziennym życiu, jest też uznawany za poważny defekt estetyczny, będąc widocznym z zewnątrz i wpływając na wygląd twarzy.
Istnieją różne postaci „rozbieganej” wady wzroku. Na przykład ze względu na kierunek odchylenia oka względem nosa wyróżnia się zeza zbieżnego, rozbieżnego, do dołu, do góry czy skośnego.
Zez może dawać objawy zarówno jedno-, jak też obuoczne. W pierwszym przypadku jest to m.in. niedowidzenie. W drugim - brak widzenia przestrzennego (stereopsji) czy widzenie podwójne.
Leczenie zeza zależy od jego postaci. Zaburzenie nazywane ukrytym często nie wymaga terapii, choć niekiedy stosuje się okulary pryzmatyczne oraz botoks do nastrzykiwania mięśni.
Zez jawny towarzyszący leczy się zawsze, jak najszybciej po wykryciu. Niezbędne są okulary, ćwiczenia ograniczające niedowidzenie a niekiedy też zabieg operacyjny.
Natomiast zez porażenny, oprócz zastosowania okularów pryzmatycznych i rehabilitacji, może wymagać kompleksowego oddziaływania neurologicznego i neurochirurgicznego.
Laserowa korekcja wzroku
Laserowe usuwanie wad wzroku jest postępowaniem, które zalecane jest pacjentom z różnymi zaburzeniami istotnie ograniczającymi możliwość normalnego funkcjonowania.
Możliwa jest korekcja wzroku w obszarze najczęściej wstępujących wad refrakcji. Wykonuje się zatem operacje przy krótkowzroczności („oczy” minusy), ale też na dalekowzroczność oraz astygmatyzm.
Zabieg polega na ingerencji w kształt rogówki, tak aby załamywała światło w sposób pozwalający wiązce skupić się dokładnie na siatkówce.
Przy wadzie „plusowej” polega to na uwypukleniu rogówki, zaś przy „minusowej” - jej spłaszczeniu. W przypadku astygmatyzmu modeluje się ją zaś, korygując jej krzywiznę.
Od jakiej wady wykonuje się laserową korekcję? Nie ma dolnej granicy, aczkolwiek przy niewielkich nieprawidłowościach zabieg może być niezasadny.
Często określa się natomiast górny pułap. W praktyce krótkowzroczność leczy się w ten sposób do 10-12 dioptrii, a dalekowidzenie i astygmatyzm - do 5-6.
Od ilu lat można się zgłosić na usunięcie wady wzroku? Co do zasady, kwalifikowani są pacjenci w przedziale wiekowym 18-60 lat, czasem też stosowane są nieco ostrzejsze kryteria: 18-55. Ważne, by wada nie pogłębiała się, wymagana jest jej stabilność w perspektywie przynajmniej 1 roku przed operacją.
Jeśli chodzi o zalety i wady, więcej jest tych pierwszych. Podkreśla się, że gros zabiegów kończy się pełnym i trwałym sukcesem.
Możliwe jednak są powikłania, zarówno krótkotrwałe (przejściowe pogorzenie ostrości, światłowstręt, uczucie suchości), jak też długofalowe.
W dłuższej perspektywie problematyczne okazują się operacje, które nie przyniosły całkowitej korekcji, tudzież doprowadziły do efektów odwrotnych (na przykład przejście krótkowzroczności w dalekowidzenie i na odwrót).
Czy możliwa jest korekta wady wzroku na NFZ? Nie, usuwanie wad refrakcji odbywa się w Polsce wyłącznie w trybie prywatnym, pacjenci ponoszą więc całość kosztów.
W zależności od wielkości i charakteru wady, dobranej metody oraz renomy danej kliniki, koszt z reguły waha się w granicach 2 - 4 tysięcy złotych. Wysoka cena laserowej korekcji wzroku jest więc jedną z głównych wad tego rozwiązania.
W tym miejscu warto wspomnieć, że za darmo, z pełną refundacją ze strony Funduszu, można natomiast zoperować zaćmę, czyli zmętnienie soczewki oka, którego efektem jest zamglenie i rozdwajanie obrazu, czy zmatowienie barw.
Od jakiej wady wzroku nosić okulary?
W praktyce większość osób dotkniętych wadami refrakcji, decyduje się na noszenie okularów lub szkieł kontaktowych, które właściwie dobrane, gwarantują całkowicie prawidłowe widzenie.
Jak dobrać okulary do wady wzroku? Krótkowidze muszą nosić szkła „minusy”, dalekowidze - „plusy”. W przypadku astygmatyzmu stosuje się szkła cylindryczne, zwane też torycznymi.
Tak jak zostało powiedziane wyżej, absolutnie wymagane jest wykonanie profesjonalnego badania wzroku w salonie optycznym lub u okulisty.
Tylko w ten sposób można zyskać pewność, że szkła będą stanowić adekwatną odpowiedź na występującą wadę, zapewniając doskonałą jakość widzenia, a także zapobiegając pogłębianiu się nieprawidłowości.
Od jakiej wady nosić okulary? W zasadzie nie ma sztywnych reguł w tej materii. W praktyce za wartość graniczną przy krótko- i dalekowzroczności często uznaje się 0,5 dioptrii. Przy niewielkich wadach okulary z reguły nie są potrzebne non stop, ale mogą być przydatne do czytania, czy w sytuacji gdy trzeba wyraźnie dostrzec obiekt znajdujący się w dużej odległości.
W przeszłości osoby z poważnymi zaburzeniami widzenia często były skazane na soczewki o znacznej grubości. Dziś można nosić cienkie szkła nawet przy dużej wadzie wzroku.
Postęp technologiczny pozwala wytwarzać soczewki o bardziej subtelnych rozmiarach, a zastosowanie materiałów wysokoindeksowych pomaga ograniczyć efekt powiększania (plusy) lub pomniejszania (minusy) oczu.
Warto wiedzieć, że w ofercie są też okulary przeciwsłoneczne z korekcją wady - zapewniają one nie tylko wyrównanie nieprawidłowej refrakcji, ale też chronią przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych. A przy tym zapewniają modny wygląd.
A propos estetyki. Wprawdzie wszystko jest kwestią gustu a także mody, nie mniej zaleca się stosować do pewnych ogólnych zasad dotyczących kształtu oprawek.
- Przy twarzy owalnej sprawdzą się ramki każdego typu i w dowolnym kształcie oraz rozmiarze.
- Przy okrągłej, gdzie celem jest wyszczuplenie konturu, dobrze pasują okulary prostokątne oraz „kocie oczy”.
- Twarz kwadratowa i prostokątna świetnie wygląda w ramkach okrągłych i owalnych, a także „aviatorach”.
- Dla twarzy przypominająca kształtem serce, najlepsze są „aviatory” i okulary żyłkowe.
Do jakiej wady wzroku można nosić soczewki?
Alternatywą dla okularów są szkła kontaktowe, czyli miękkie soczewki produkowane z hydrożelu lub materiału silikonowo-hydrożelowego.
Zasada działania jest podobna, jak w przypadku szkieł okularowych. Różnica polega na tym, że są one umieszczane bezpośrednio na rogówce oka.
Do jakiej wady wzroku można nosić soczewki? Praktycznie nie ma w tym względzie ograniczeń, dobrze dobrane szkła korygują zarówno bardzo małe wady (nawet 0,25 dioptrii), jak też ogromne (rzędu 25).
Należy się jednak liczyć z tym, że przy bardzo poważnych zaburzeniach, może występować konieczność indywidualnego projektowania soczewek.
Zaletą szkieł jest to, że nie modyfikują one z żaden sposób wyglądu twarzy. Zapewniają też bardzo dobre widzenie, w żaden sposób nie ograniczane ramkami.
Nie istnieją również problemy, z którymi w praktyce spotykają się osoby noszące okulary w niewłaściwym położeniu (zbyt blisko lub daleko od oczu).
Ale soczewki kontaktowe mają też swoje wady. Jedną z nich jest cena. Ile kosztują? Za zestaw 30-dniowych szkieł jednorazowych trzeba zapłacić od 40 do nawet 100 złotych, co w skali roku daje znaczną sumę.
Wydatek można obniżyć kupując soczewki miesięczne albo kwartalne, ale koszt nadal będzie wysoki. W dodatku stosowanie takich szkieł generuje konieczność bardzo restrykcyjnego stosowania się do zasad dotyczących ich przechowywania.
Kolejnym minusem są uciążliwości związane z zakładaniem szkieł. W szczególności na początku, przy braku wprawy i dużej nadwrażliwości na dotyk, może to powodować dyskomfort.
Oprócz tego należy pamiętać, że soczewki mogą również powodować stany zapalne oka oraz zwiększać uczucie suchości. Problemy tego typu nie występują w przypadku okularów.
Kiedy wada wzroku się zatrzymuje i czy może się cofnąć?
Wiele osób pyta się, czy wada wzroku może się cofnąć? Nie, zaburzenia takie jak krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm nie ulegają samoistnej poprawie.
Jedyną metodą trwałej korekty jest leczenie zabiegowe. Można jednak zrobić wiele, aby nie dopuścić do pogorszenia sytuacji, a jedną z nich jest noszenie właściwie dobranych okularów korekcyjnych.
Wiąże się z tym kolejne ważne pytanie: dlaczego wada wzroku się pogłębia? Przyczyn może być wiele. Wymienić w tym kontekście można między innymi takie czynniki, jak:
- brak okularów lub szkieł,
- źle dobrana optyka korygująca,
- próby poprawiania ostrości poprzez mrużenie oczu,
- praca na bliskich dystansach: wpatrywanie się w ekran komputera albo smartfona, długotrwałe wykonywanie czynności precyzyjnych,
- praca w złych warunkach oświetleniowych,
- predyspozycje genetyczne,
- naturalne procesy starzenia się organizmu,
- nieleczone choroby, takie jak w szczególności cukrzyca.
Kiedy wada wzroku się zatrzymuje? To zależy. Przykładowo krótkowzroczność rozwija się w największym stopniu w okresie dzieciństwa i w czasie dojrzewania płciowego.
Po 18 roku życia zwykle stabilizuje się. Z kolei problemy związane z dalekowidzeniem czy starowzrocznością mogą się pogłębiać do ostatnich lat życia.
Wada wzroku u dzieci
Wady wzroku u dzieci są powszechne, w tym bowiem wieku ujawnia się duża część z nich, a w szczególności - krótkowzroczność.
Jak podaje Anna Gotz-Więckowska, problem ten dotyczy około 15 procent uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych w Polsce, w Azji natomiast ponad 36 procent.
Oprócz tego u maluchów występują też ze znaczną częstotliwością nadwzroczność, różnowzroczność, astygmatyzm oraz zez. W dużej mierze są one wrodzone lub warunkowane genetycznie (dlatego mogą się pojawić już u niemowlaka).
Nie można jednak również zapominać o wpływie czynników środowiskowych. W ostatnich latach szczególnie dużo mówi się o negatywnym oddziaływaniu smartfonów, z których długotrwale korzystają coraz mniejsze dzieci.
Jak zatrzymać wadę wzroku u dziecka? Ze względu na intensywne zmiany zachodzące w pierwszych latach życia w budowie gałki ocznej oraz uwarunkowania genetyczne, nie zawsze jest to możliwe.
Należy jednak robić wszystko, aby procesy te spowalniać i minimalizować. Brak reakcji może pogłębiać progres wady, która z czasem będzie stanowić coraz większą przeszkodę w normalnym funkcjonowaniu dziecka, zawadzając nie tylko w zabawie, ale też nauce czy aktywności fizycznej, a nawet relacjach towarzyskich.
Warto przy tym mieć na uwadze, że ze względu na ograniczone możliwości komunikacyjne, małe dzieci nie są w stanie precyzyjnie zasygnalizować problemów z widzeniem. Dlatego tak ważna jest obserwacja objawów pośrednich, takich jak mrużenie czy pocieranie oczu.
Przeciwwskazania i ograniczenia przy wadach wzroku
Poważne wady refrakcji nie tylko powodują dyskomfort, ale też często utrudniają, a nawet uniemożliwiają wykonywanie obowiązków zawodowych.
W związku z tym wiele osób pyta, jaka wada wzroku kwalifikuje do niepełnosprawności? W orzeczeniach wydawanych w tym celu specjaliści nie posługują się dioptriami, lecz ułamkiem pełnej ostrości (wzrok idealny to 1,0). W myśl polskich przepisów:
- Znaczna niepełnosprawność powinna być orzekana u osób, które:
- utraciły wzrok całkowicie, albo
- mają ostrość wzroku po korekcji na poziomie nie więcej, niż 0,05, albo/i
- mają zawężenie pola widzenia poniżej 20 stopni.
- Umiarkowaną niepełnosprawność orzeka się w sytuacji, kiedy:
- ostrość widzenia w sprawniejszym oku wynosi po korekcji 0,06 - 0,1, albo/i
- pole widzenia jest zawężone do 30 stopni
- Lekką niepełnosprawność można stwierdzić, jeżeli ostrość w lepszym oku po korekcji nie przekracza 0,3.
Jakie ograniczenia na co dzień niosą za sobą wady wzroku? Czy stanowią one kryterium dyskwalifikujące osoby starające się o pracę w określonych zawodach lub zdobywające różnego typu kwalifikacje? Warto omówić kilka przykładów.
W przypadku przyjęć do policji, maksymalną dopuszczalną wadę określa się w dioptriach. Może ona wynosić nie więcej niż +/- 4 w przypadku daleko- i krótkowzroczności oraz 2, jeśli chodzi o astygmatyzm.
Ale uwaga - po zastosowaniu korekcji za pomocą okularów lub soczewek, ostrość widzenia musi się mieścić w przedziale 0,9-1,0, czyli być niemal idealna. Jeśli chodzi o wojsko, dyskwalifikujące są wady przekraczające +/- 3 dioptrie lub 2 dioptrie cylindryczne.
Mniej rygorystyczne są wymagania dla osób starających się o prawo jazdy. Tu prawo stanowi, że po korekcji ostrość widzenia nie może być gorsza, niż 0,5.
Wbrew potocznym wyobrażeniom, wady wzroku takie jak krótkowzroczność, nie stanowią przeciwskazania do porodu siłami natury i wskazania do rozwiązania ciąży przez cesarskie cięcie
W rzeczywistości medycznym uzasadnieniem dla „cesarki” są wyłącznie zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i ryzyko jej odwarstwienia się.
