Budowa powiek, idąc od zewnątrz przedstawia się następująco: skóra → część powiekowa mięśnia okrężnego oka → tarczka (stanowi rusztowanie powiek) → spojówka powiekowa.
Z przednich krawędzi powiek wyrastają rzęsty, do mieszków których uchodzą gruczoły łojowe Zeissa i potowe Molla. Tarczka powieki zawiera natomiast gruczoły Meiboma, których wydzielina jest częścią filmu łzowego.
Reklama
Jęczmień na oku - czym jest?
Jęczmień z definicji jest ostrym ropnym zakażeniem. Nie upośledza życia i funkcjonowania pacjenta. Nie uszkadza jego wzroku, a jedynie w przypadku znacznego obrzęku powieki może ograniczać pole widzenia.
Czasami jęczmień może przejść w formę przewlekłą lub prowadzić do groźnych dla życia powikłań np. zakrzepowego zapalenia zatoki jamistej. Nie powinno się "przyspieszać" pęknięcia jęczmienia np. przez uciskanie, gniecenie, nakłuwanie. Można jedynie stosować ciepłe kompresy (kilka razy dziennie przez ok. 15 min z zamkniętym okiem), które ułatwiają drenaż ropnia. Szczególnie istotna jest higiena osobista.
W zależności od tego, które gruczoły są objęte ostrym stanem zapalnym wyróżniamy:
- jęczmień zewnętrzny (gruczoły Zeissa i Molla)
- jęczmień wewnętrzny (gruczoły tarczkowe Meiboma).
Reklama
Jęczmień na oku - przyczyny i czynniki ryzyka
Przyczyną jęczmienia jest zakażenie bakteryjne gruczołów w obrębie powiek wywołane gronkowcem. Gronkowce stanowią znaczny odsetek bakterii zasiedlających jamę nosową, gdzie nie wywołują żadnych zmian.
Jednak nieprawidłowe nawyki higieniczne (np. rzadkie mycie rąk, tarcie oczu brudnymi rekami) mogą prowadzić do przeniesienia bakterii z jamy nosowej w okolice gałki ocznej co jest przyczyną następowego zakażenia ww. gruczołów. Często jęczmień bywa następstwem rozszerzenia się zapalenia brzegu powiek.
Do czynników ryzyka jęczmienia można zaliczyć:
- nieprawidłowe nawyki higieniczne (rzadkie mycie rąk),
- zapalenie brzegów powiek choroby
- stany przebiegające z obniżeniem odporności tj:
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych,
- wrodzona lub nabyte zespoły upośledzenia odporności np. AIDS,
- choroby nowotworowe.
Reklama
Jęczmień - objawy
Objawy jęczmienia zewnętrznego i wewnętrznego są podobne:
- ból,
- obrzęk zajętej okolicy lub całej powieki,
- tkliwość,
- zaczerwienienie,
- pojawienie się ograniczonego guzka, który w jęczmieniu zewnętrznym najczęściej przebija skórę na zewnątrz, opróżnia się prowadząc do wyleczenia. W jęczmieniu obejmującym gruczoły tarczkowe rzadko dochodzi do samoistnego wyleczenia. Zwykle potrzebna jest interwencja lekarza. W przypadku tego jęczmienia także zmiany na skórze mogą być bardzo nieznaczne, gdyż zapalny guzek zlokalizowany jest w obrębie tarczki i widoczny jedynie po odwróceniu powieki w czasie badania.
Dodatkowo może wystąpić nadwrażliwość na światło lub uczucie ciała obcego.
Jęczmień na oku, a także inne zakażenia ropne, mogą być jednym z pierwszych objawów nierozpoznanej lub skutkiem źle leczonej cukrzycy. Sam jęczmień o kilkudniowym czasie trwania, kończący się najczęściej samowyleczeniem nie jest chorobą niebezpieczną. Znajomość czynników ryzyka pozwala na skuteczne zapobieganie zakażeniom gronkowcowym.
Reklama
Jęczmień na oku - ile trwa?
Jęczmień zwykle nie wymaga wizyty u okulisty, a diagnoza stawiana jest przez lekarza pierwszego kontaktu i nie wymaga specjalnej diagnostyki. Jęczmień zewnętrzny najczęściej po kilku dniach przebija skórę na zewnątrz, po czym następuje proces gojenia. W przypadku jęczmienia wewnętrznego zwykle konieczne jest jego wyłyżeczkowanie.
Jak wspomniano większość ludzi jest nosicielami różnych bakterii, w tym także gronkowców. Prawidłowo kolonizują one jedynie jamę nosowo-gardłową nie wywołując chorób.
Reklama
Jęczmień na oku - leczenie
Leczenie jęczmienia zewnętrznego w przypadkach, w których nie doszło do jego samoopróżnienia polega na usunięciu rzęs z okolicy zakażonych mieszków włosowych, stosowaniu rozgrzewających kompresów i maści zawierających antybiotyk.
W bardziej zaawansowanych przypadkach (mnogich jęczmieni lub rozsiewu zakażenia) antybiotyki podawane są doustnie oraz dożylnie. Jęczmień wewnętrzny nacina się i poddaje wyłyżeczkowaniu. Zabieg ten wykonywany w znieczuleniu miejscowym poleca na nacięciu i wyłuszczeniu guzka (usunięciu zgromadzonej treści).
Pacjenci do czasu wyleczenia nie powinni stosować szkieł kontaktowych (ryzyko zakażenia rogówki), a przypadku kobiet - makijażu, kremów itp.
W wymienionych niżej sytuacjach pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza:
- zaczerwienienie, obrzęk obejmujący całe oko,
- zaburzenia widzenia,
- uporczywe, długotrwałe łzawienie,
- obecność wydzieliny np. ropnej sączącej się z oka,
- wysoka gorączka,
- powiększone węzły chłonne szyjne,
- jęczmień umiejscowiony w okolicy kąta przyśrodkowego oka lub utrzymujący się ponad 2 tygodnie.
Reklama
Co na jęczmień na oku? Domowe sposoby
Jest też kilka domowych sposobów, które stosować można w przypadku wystąpienia jęczmienia. Wszystkie mają jeden cel: rozgrzać jęczmień, co doprowadzi do jego szybszego pęknięcia.
- okład z jajka - jajko gotujemy na twardo, następnie nie obierając, owijamy je jeszcze ciepłe chusteczką. Następnie przykładamy je do jęczmienia,
- pocieranie złotą obrączką - obrączkę w pierwszej kolejności należy rozgrzać pocierając ją szmatką, gdy już to zrobimy - przykładamy obrączkę do jęczmienia,
- okład z zielonej herbaty - ciepłą torebkę z zaparzoną i odsączoną herbatą przykładamy do jęczmienia.
Innym domowym sposobem na jęczmień jest przygotowanie ziołowego naparu, który wykorzystamy do robienia kompresu. Zastosować do tego celu można nagietek, świetlik, świeżą pietruszkę czy rumianek.
Reklama
Jęczmień - najczęściej zadawane pytania
Czy jęczmień jest niebezpieczny dla oczu?
Nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla wzroku. Jednak nieleczony może prowadzić do niebezpiecznych powikłań tj. ropowicy oczodołu czy do zakrzepowego zapalenia zatoki jamistej, któremu towarzyszy wysoka gorączka, ból oka i głowy, zaburzenia widzenia. Dalsze rozprzestrzenianie się zakażenia może prowadzić do zapalenia opon mózgowych, ropni mózgu, a nawet do zgonu.
Czy jęczmień może nawracać?
Tak. Nieprawidłowa higiena lub np. źle kontrolowana cukrzyca mogą prowadzić do nawracających, a czasem mnogich jęczmieni.
Czy jęczmień jest zakaźny?
Jest to infekcja bakteryjna. Niewłaściwe nawyki higieniczne np. używanie tych samych ręczników może przyczynić się do transmisji zakażenia na inną osobę.
