Dla wielu pacjentów pomimo bezwzględnych wskazań medycznych podjęcie decyzji o stomii jest ogromnym wyzwaniem i bardzo trudnym doświadczeniem.
Tymczasem pomimo trudności jakie niesie ze sobą odnalezienie się w nowej sytuacji życie ze stomią może być tak samo wartościowe i pełne jak przed operacją.
Kluczem do tego jest przede wszystkim prawidłowa i profesjonalna opieka stomijna w pierwszych chwilach po zabiegu operacyjnym, a co ciekawe nawet przed nim.
Reklama
Prerehabilitacja - o co właściwie chodzi?
Od pewnego czasu w Polsce pacjenci mogą korzystać z opieki Poradni Prerehabilitacyjnych. Wizyty w poradni odbywają się na kilka tygodni przed planowym zabiegiem operacyjnym. Głównymi założeniami placówek prowadzących poradnie prerehablitacji jest holistyczne objęcie opieką pacjenta na wielu płaszczyznach. Pacjent przechodzi proces wielopłaszczyznowych konsultacji interdyscyplinarnego zespołu składającego się chirurga, dietetyka, psychologa, fizjoterapeuty oraz pielęgniarki (a w przypadku planowanej procedury wyłonienia stomii) pielęgniarki stomijnej.
Od dawna wiemy jak olbrzymie znaczenie ma prawidłowe przygotowanie pacjenta w profilaktyce powikłań pooperacyjnych. Ważne jest również przygotowanie żywieniowe - w przypadku otyłości czy niedożywienia ma kluczowe znaczenie oraz eliminacja nałogów.
Odpowiednie przygotowanie fizjoterapeutyczne, nauka prawidłowego toru oddychania po operacjach w obrębie jamy brzusznej, nauka wstawania, istota wczesnego uruchamiania pacjenta. Personel poradni współpracuje z pacjentem w zakresie nieocenionego wsparcia psychologicznego. To wszystko dzieje się jeszcze przed zabiegiem!
Reklama
Co po zabiegu wyłonienia stomii?
Po operacji wyłonienia stomii pacjent może odczuwać cały wachlarz emocji- od złości, smutku, przez zwątpienie po nadmierną wesołkowatość czy bagatelizowanie swojej sytuacji zdrowotnej. Są to naturalne emocje. W tym czasie ważne jest by pacjent otrzymał jak największe wsparcie od personelu pielęgniarskiego oraz lekarskiego. Jeśli jest taka potrzeba to jeszcze na oddziale pacjent może skorzystać z pomocy psychologa klinicznego, który będzie podporą w pierwszych chwilach największych emocji.
Kolejnym etapem jest profesjonalna edukacja stomijna, dostosowana do zdolności intelektualno - poznawczych zarówno pacjenta jak i jego bliskich.
Pacjent powinien jeszcze w szpitalu „poznać” swoją stomię, obejrzeć swoje ciało w nowej sytuacji. Powinien mieć okazję do zadawania pytań, możliwość przetestowania rożnego rodzaju sprzętu stomijnego. Edukacja stomijna powinna zawierać wszystkie elementy procesu samoopieki i samo pielęgnacji pacjenta ze stomią.
Zdarza się, że pacjent z różnych względów nie przejdzie wspomnianej edukacji stomijnej na oddziale. Wówczas często zdany jest sam na siebie, poszukuje na własną rękę najlepszych dla niego rozwiązań - niestety metodą prób i błędów. W takim przypadku pacjent jest wielokrotnie częściej narażony na wystąpienie powikłań okołostomijnych, takich jak podrażnienie czy zapalenie skóry wokół stomii, występowanie nadżerek a nawet ran.
Zacznijmy jednak od początku. Zabieg wyłonienia stomii może dotyczyć zarówno jelit jak i układu moczowego. Stomie jelitowe mogą dotyczyć jelita grubego (kolostomia) oraz jelita cienkiego (ileostomia). Stomie chirurgiczne na układzie moczowym to najczęściej urostomią. Poniżej krótka charakterystyka każdej z przetok.
Kolostomia
To nazwa przetoki, która jest wyłoniona na jelicie grubym, po wyprowadzeniu pętli jelita grubego zostaje ono przyszyte do skory- miejsce połączenia nazywamy zespoleniem śluzówkowo- skórnym, szwy użyte do podszycia stomii są zwykle rozpuszczalne, ale jeśli proces ich rozpuszczania przedłuża się zaleca się by je usunąć. Kolostomia najczęściej jest zlokalizowana jest po lewej stronie choć nie jest to regułą (jest to zależne od odcinka, na którym jest wyłaniania przetoka). Kolostomia może być jedno - lub dwulufowa, w zależności od typu zabiegu, dalszych rokowań i planu leczenia. Może być tymczasowa (wyłaniana na określony czas) lub definitywna (na stałe). Decyzję o typie kolostomii podejmuje chirurg.
Stolec przy kolostomii może być w zwarty- zbity, papkowaty lub półzwarty. Zależy to zarówno od odcinka operowanego jelita jak i od diety pacjenta. Częstotliwość wypróżnień nie różni się od wypróżnień osoby bez stomii. Pacjent może również borykać się z zaparciami lub biegunkami a postępowanie jest typowe jak w przypadku osób zdrowych.
Ileostomia
Ileostomia to chirurgiczna przetoka powstająca w wyniku połączenia jelita cienkiego ze skórą.
Zwykle zlokalizowana pomiarowej stronie brzucha. Treść z ileostomii jest półpłynna lub płynna i jest wysoko nasycona sokami trawiennym co sprawia, że jest ona bardzo agresywna dla skory. Nieodpowiednio dobrany sprzęt może być przyczyna powstania okołostomijnych powikłań skórnych. Ze względu na to, iż proces wchłaniana wody zachodzi dopiero w jelicie grubym to pacjenci z ileostomia są szczególnie narażeni na odwodnienie.
Ważne jest by pic odpowiednie ilości wody, małymi łyczkami w ciągu dnia, dbając o stałą podaż płynów.
Podobnie jak kolostomia, ileo może być zarówno jedno jak i dwulufowa. Wyłaniania może być również na stałe lub jako stomia tymczasowa.
Dezycję o odtworzeniu ciągłości przewodu pokarmowego podejmuje lekarz w oparciu o badania diagnostyczne, stan pacjenta oraz plan dalszego leczenia.
Jeśli pacjent kwalifikuje się do zamknięcia stomij i odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego bardzo ważne jest by dbał o odpowiednią czynność zwieraczy odbytu, poprzez odpowiednie ćwiczenia.
Dzięki temu zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia wiotkości zwieraczy odbytu.
Urostomia
Przetoka wyłaniana zwykle w przebiegu procesu chorobowego w obrębie układu moczowego jako alternatywna droga oddawania moczu po usunięciu pęcherza moczowego. Najczęściej wyłaniania metoda Brickera, która od kilku lat stała się już złotym standardem przy zabiegach cystektomii.
Zabieg polega na podszycia moczowodów do wyizolowanego fragmentu jelita cienkiego.
Zaopatrzenie urostomią bywa wyzwaniem dla nowooperowanych osób ze względu ma zupełny brak kontroli nad wypływaniem moczu. Doświadczona pielęgniarka powinna wyedukować pacjenta w taki sposób by potrafił przeprowadzić sprawną wymianę sprzętu urostomijnego, zachowując suche środowisko wokół urostomią.
Pomimo iż pielęgnacja skóry wokół stomii jest taka sama w przypadku przetok jelitowych i moczowych, to już dobór sprzętu stomijnego ma kluczowe znaczenie.
Nowoczesne rozwiązania w zakresie zaopatrzenia pacjentów stomijnych pozwalają na indywidualny dobór sprzętu stomijnego dla każdego pacjenta.
Artykuł przygotowany został przy współpracy ze specjalistami ze strony: stomia.pl
