Zęby stałe u człowieka zaczynają rosnąć około 5-6 roku życia. Ten proces rozpoczyna się od przednich zębów i trwa do około 13. roku życia. Wtedy pojawiają się zęby szóstki i zęby siódemki.
Następnie około 17-21 roku życia wyżynają się zęby mądrości – ósemki. Dorosły człowiek w obu łukach – żuchwie i szczęce ma 32 zęby.
Należy pamiętać, iż zęby stałe to ostatnie jakie rosną u ludzi. Dlatego trzeba o nie dbać i nie dopuścić do chorób jamy ustnej, które mogą prowadzić do konieczności usunięcia zębów.
Reklama
Rodzaje zębów w jamie ustnej
Każdy ząb w jamie ustnej człowieka pełni określoną rolę lub funkcję. Wyrożniamy:
- Siekacze - zęby jedynki i dwójki
- Kły - trójki
- Zęby przedtrzonowe - zęby piątki i czwórki
- Zęby trzonowe - zęby szóstki i siódemki
- Zęby mądrości - ósemki, które pojawiają się między 17 a 21 rokiem życia. Często sprawiają wiele problemów, gdyż nie mieszczą się w łuku i rosną nieprawidłowo. Są także najbardziej narażone na próchnicę i szybko się psują.
- Zęby dziewiątki - zęby nadliczbowe, które są odchyleniem od normy i wymagają interwencji stomatologa. Często wyrastają w przedłużeniu łuku lub poza nim. Rosną
w ukryciu, by przed ujawnieniem się dawać objawy w postaci bólu głowy, szczękościsku, obrzęku twarzy i wysokiej gorączki.
Reklama
Budowa zębów
Ząb składa się z trzech części: korony (to ją właśnie widzimy w jamie ustnej), szyjki (otoczonej dziąsłem), korzenia (umocowującego całość w wyrostku zębodołowym).
Wewnątrz zęba znajduje się komora i kanał korzeniowy. Substancje, które budują te struktury to:
- szkliwo,
- zębina,
- cement,
- miazga.
Reklama
Szkliwo zęba
Szkliwo to część silnie zmineralizowana, położona w obrębię zęba najbardziej zewnętrznie i otaczająca całą strukturę korony. Aż w 95% składa się z części nieorganicznych, co czyni ją najtwardszą substancją w ludzkim organizmie.
Jeśliby spojrzeć pod mikroskop, szkliwo bardzo przypomina budowę szkła - ciasno upakowane kryształy substancji zwanej hydroksyapatytem są poprzedzielane przestrzeniami zwanymi porami, wypełnionymi wodą i składnikami organicznymi.
W momencie, gdy bakterie próchnicotwórcze zaczynają swoją inwazję, kwasy przez nie produkowane rozpuszczają kryształy, powodując powiększenie się porów. To z kolei pozwala bakteriom wnikać coraz głębiej i kontynuować proces zniszczenia. W ten sposób błędne koło się zamyka.
Reklama
Zębina
Zębina, położona nieco głębiej, jest mniej wytrzymała niż szkliwo. Wynika to z jej budowy, w której tylko 70% stanowią składniki nieorganiczne.
Sąsiadują one z komórkami nazywanymi odontoblastami, włóknami kolagenowymi i substancją podstawową. Wszystkie te elementy starannie poukładane, tworzą regularne struktury takie jak:
- kanaliki zębinowe,
- zębinę około kanalikową i międzykanalikową
Niestety bakterie próchnicotwórcze szybko radzą sobie z nielicznymi kryształami hydroksyapatytu, wykorzystując też do rozprzestrzeniania się puste przestrzenie, jakimi są kanaliki zębinowe.
Reklama
Cement zęba
Cement - najsłabiej uwapniona tkanka twarda zęba, jest najbardziej narażona na destrukcję. Ponieważ jednak cement buduje korzeń, w naturalnych warunkach nie kontaktuje się ze środowiskiem zewnętrznym. Zdarzają się jednak przypadki (choroby przyzębia, recesja dziąsła u starszych osób), kiedy zostaje on odsłonięty na działanie szkodliwych czynników.
Reklama
Miazga zęba
Miazga, która jest mocno unaczynioną i unerwioną galaretowatą tkanka łączną, wypełnia komorę zęba i kanały korzeniowe. Dzięki licznym komórkom układu immunologicznego, pełni funkcję obronną.
Z kolei bogate unaczynienie dostarcza substancje odżywcze komórkom, a obfite unerwienie pozwala na bieżąco monitorować stan zęba.
