Do gabinetów stomatologicznych niekiedy zgłaszają się pacjenci z nieprawidłowościami rozwojowymi zębów. Do takich zaburzeń dochodzi zwykle na skutek działania czynników genetycznych, rzadziej środowiskowych. Nieprawidłowości mogą dotyczyć liczby zębów, ich budowy, kształtu oraz położenia. Zaburzenia dotyczące ilości zębów u człowieka są zwykle związane z indukcją i proliferacją listewki zębowej. Mogą polegać na zmniejszeniu lub zwiększeniu liczby zębów, nazywanym hiperdoncją.
Hiperdoncja
O hiperdoncji, czyli zwiększonej ilości zębów, mówi się wtedy, gdy zębów jest więcej niż 32 lub gdy w danej grupie zębów jest więcej niż powinno. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje hiperdoncji: prawdziwą, kiedy zębów stałych jest za dużo oraz rzekomą, kiedy w łuku pozostały zęby mleczne. Hiperdoncja bardzo rzadko zdarza się w uzębieniu mlecznym. Zdaniem specjalistów obserwuje się ją u niespełna 0,5 procenta pacjentów. W przypadku zębów stałych problem może dotyczyć 2-3 proc. pacjentów. Hiperdoncję częściej obserwuje się u mężczyzn.
Zęby nadliczbowe i dodatkowe
W kontekście hiperdoncji wyróżnia się zęby nadliczbowe o nieprawidłowej budowie oraz zęby dodatkowe o budowie prawidłowej. W większości przypadków zęby nadliczbowe nie wyrzynają się i utrudniają wyrzynanie zębów sąsiednich. Zdaniem specjalistów powstają one z dodatkowego zawiązka zęba lub na skutek rozszczepienia prawidłowego zawiązka. Występujące w zwiększonej liczbie zęby sieczne i przedtrzonowe są z reguły zębami dodatkowymi (mają prawidłowy kształt), natomiast zęby trzonowe – nadliczbowymi. Zęby nadliczbowe zwykle występują pojedynczo. Około 15 procent pacjentów z hiperdoncją ma dwa zęby nadliczbowe. Większa liczba „nadprogramowych” zębów zdarza się niezwykle rzadko. Nadmiar zębów prowadzi do wad zgryzu oraz chorób przyzębia, dlatego przeznaczeniem zębów nadliczbowych i dodatkowych jest ekstrakcja.
Zęby w podniebieniu
Zęby nadliczbowe wyrastające w pobliżu linii pośrodkowej, nazywa się zębami pośrodkowymi (mesiodens). Tego typu zęby przybierają często kształt stożka i wyrzynają się w podniebieniu pomiędzy zębami siecznymi mlecznymi. Zęby pośrodkowe obserwuje się u 0,5 – 0,7 proc. pacjentów. Często są powodem zbyt późnego wyrzynania się stałych zębów siecznych, ich przemieszczenia lub stłoczenia.
Zęby przytrzonowe
Poza zębami pośrodkowymi zlokalizowanymi w przednim odcinku szczęki, u pacjentów obserwuje się też zęby przytrzonowe, które występują w okolicy zębów trzonowych w żuchwie. Zęby przytrzonowe wyrzynają się zwykle pomiędzy pierwszym a drugim zębem trzonowym lub między drugim a trzecim trzonowcem. Rosną zwykle policzkowo lub językowo.
Trzeci ząb trzonowy zatrzymany
W gabinetach stomatologicznych często przeprowadza się zabieg ekstrakcji trzecich zębów trzonowych zatrzymanych, nazywanych potocznie zębami mądrości. Główną przyczyną zatrzymania zębów mądrości jest brak miejsca w łuku zębowych. Zęby zatrzymane często prowadzą do stanów zapalnych przyzębia. Trzecie żeby trzonowe niekiedy wyrzynają się dopoliczkowo, co z kolei może prowadzić do rozwoju próchnicy lub resorpcji korzeni. Usunięcie trzecich zębów trzonowych zatrzymanych u starszych osób jest bardziej skomplikowanym zabiegiem i grozi powstaniem powikłań pozabiegowych. Niekiedy zęby mądrości usuwa się w warunkach szpitalnych. Większość stomatologów zaleca profilaktyczną ekstrakcję zębów mądrości.
Czy mogą wyrosnąć trzecie zęby?
U niektórych pacjentów stwierdza się tzw.trzecie ząbkowanie – jest to stan, kiedy po usunięciu zębów stałych pojawiają się „trzecie” zęby. Trzecie ząbkowanie występuje niezwykle rzadko, niemniej zdarza się. Trzecie zęby to jednak nie dar od losu, a pojawienie się w łuku zębów nadliczbowych zatrzymanych, które przed ekstrakcją zęba stałego nie miały miejsca na wyrżnięcie.
Czytaj:
