Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Leczenie próchnicy - jak wyleczyć i jak usunąć próchnicę?

Próchnica jest chorobą tak powszechną, jak grypa. Choruje na nią blisko 85 procent dzieci i 99 procent dorosłych. Nieleczona grozi nie tylko utratą zębów, ale i poważnymi powikłaniami dotykającymi serce, nerki, a nawet mózg. Dlatego już teraz dowiedz się, na czym polega profilaktyka i leczenie próchnicy. Odpowiednio wcześnie podjęte działania mogą zapobiec wielu konsekwencjom.
Próchnicowy ubytek w zębie
Źródło:123RF
Spis treści

Próchnica jest bakteryjną chorobą tkanek twardych zęba. W Polsce i w wielu innych krajach – chorobą powszechną. Wyniki rządowego „Monitoringu stanu zdrowia jamy ustnej” wskazują, że w populacji 40 latków na próchnicę zębów cierpi ponad 99 procent osób.

Powszechnym problemem jest również próchnica u dzieci, gdyż ma ją też 84 procent pociech, w tym 77 procent 5-latków, 89 procent 7-latków i 85 procent 12-latków. Dane te od lat utrzymują się na bardzo wysokim poziomie, wykazując niewielką wrażliwość na postęp w stomatologii oraz rosnącą świadomość zdrowotną.

Rozwój próchnicy zębów - jak powstaje próchnica?

Rozwój próchnicy warunkowany jest przez współwystępowanie 4 elementów. Należą do nich:

  • węglowodany - dostarczane do jamy ustnej wraz z jedzeniem i odkładające się jako jeden ze składników tzw. płytki nazębnej,
  • bakterie - które kolonizując płytkę nazębną metabolizują węglowodany,
  • podatność zębów - wrażliwość szkliwa zębów na tak zwane odwapnianie,
  • upływ czasu - w którym zachodzą powyższe procesy.

Proces, który prowadzi do rozwoju próchnicy, rozpoczyna się tuż po ostatnim myciu zębów. W bardzo krótkim czasie na powierzchni zębów powstaje tzw. błonka nabyta, którą zasiedlają bakterie.

Najpierw te niegroźne, później groźniejsze, próchnicotwórcze, w tym przede wszystkim Lactobacillus i Streptococcus mutans. Drobnoustroje te metabolizują osadzające się na zębach węglowodany pochodzące z pożywienia, przetwarzając je do postaci kwasu mlekowego.

Ten zaś rozpoczyna żmudny proces demineralizacji tkanek twardych zęba, czyli rozpuszczania i wypłukiwania jonów wapnia. Początkowo zmiana próchnicza widoczna jest w postaci kredowej plamy, która z czasem ciemnieje i zamienia się w ubytek.

Jeśli nie zostanie na tym etapie wdrożone leczenie, próchnica może doprowadzić do zakażenia tkanek miękkich, skutkującego zapaleniem miazgi. Dalsze ignorowanie problemu skutkować będzie utratą zęba i „rozlewaniem” się stanu zapalnego po całym organizmie.

Reklama

Leczenie próchnicy - sposoby usuwania próchnicy

Próchnica leczona jest zróżnicowanymi metodami w zależności od stopnia zaawansowania. Jeśli zmiany nie są zbyt głębokie, leczenie polega na usunięciu zniszczonej tkanki twardej – zabieg ten potocznie nazywamy borowaniem. Po oczyszczeniu zęba, stomatolog wypełnia ubytek za pomocą specjalnych materiałów, takich jak kompozyty, czy szkło-jonomery. 

Bardziej skomplikowane i uciążliwe dla pacjenta jest leczenie w sytuacji, gdy głęboki ubytek próchniczy doprowadził do zapalenia miazgi. Wówczas niezbędne jest tzw. leczenie kanałowe. Polega ono na usunięciu chorej miazgi z kanałów zębowych (w bardzo silnym znieczuleniu, lub po dewitalizacji, czyli zatruciu), a następnie szczelnym ich wypełnieniu tzw. gutaperką.

Po zakończeniu tego procesu, zewnętrzny ubytek jest wypełniany tak jak w leczeniu standardowym.

W bardzo zaawansowanych stanach uratowanie zęba może się okazać niemożliwe – w takich przypadkach jedyną i ostateczną formą leczenia jest ekstrakcja.

Czasami istnieje możliwość protetycznego odbudowania nawet bardzo zniszczonych zębów (np. koronami osadzonymi na wkładach koronowo-korzeniowych itp.).

Należy pamiętać, że raz rozpoczęty proces próchniczy nigdy się samoistnie nie cofa i nie przestaje postępować. Jedyną metodą jego powstrzymania jest leczenie, ewentualne zaś zaniechania w tym względzie mogą prowadzić nie tylko do utraty uzębienia, ale i innych poważnych chorób (lista poniżej).

Dlatego najlepiej do rozwoju próchnicy w ogóle jest nie dopuścić (aczkolwiek nie jest to proste, nawet jeśli zastosujemy się do całej listy zaleceń).

Reklama

Domowe sposoby na próchnicę

Nie istnieją żadne metody domowego leczenia próchnicy. Można jedynie uśmierzać ból i to tylko na krótki okres. Domowy sposoby bywają jednak przydatne, by przetrwać do wizyty u lekarza stomatologa:

  • Szałwia - ma działanie przeciwzapalne i ściągające. Należy zrobić napar (4 torebki szałwii zalać szklanką wrzątku i poczekać aż do ostygnięcia). Ciepłym naparem płukać jamę ustną.
     
  • Olejek goździkowy - działanie rozgrzewające, przeciwbólowe, bakteriobójcze. Na łyżkę stołową nalać olej roślinny (do smażenia), dodać kilka kropel olejku goździkowego i smarować bolące miejsca.
     
  • Płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną - mają działanie bakteriobójcze. Należy pamiętać, że regularne stosowanie tych płynów dłużej niż 3 tygodnie może prowadzić do przebarwień zębów, wypełnień i powstania tzw. języka włochatego.
     
  • Dentosept - płyn o działaniu bakteriobójczym, przeciwzapalnym, ściągającym i znieczulającym. Produkowany na bazie kory dębu, rumianku, szałwii, tymianku, arniki i mięty. Należy płukać kilka razy dziennie 15% roztworem wodnym preparatu (czyli około 1 łyżkę deserową preparatu rozcieńczyć w 1/4 szklanki ciepłej wody).
     
  • Jodyna - do bolącego ubytku można zaaplikować kuleczkę z waty nasączoną jodyną.
     
  • Baby Oraje Gel - żel stosowany w stanach zapalnych dziąseł, bolesnym ząbkowaniu u dzieci powyżej 4. miesiąca życia. Działa przeciwbólowe, miejscowo znieczulająco. Smarować dziąsło wokół bolącego zęba.

Reklama

Rola odpowiedniej diety w leczeniu próchnicy

Dieta może zarówno sprzyjać jak i zapobiegać próchnicy. Warto zauważyć, ze nie tylko samo dostarczanie cukrów ma wpływ na nasilenie procesu próchnicowego, liczy się również częstotliwość z jaką spożywamy cukry.

Dlatego też ze stomatologicznego punktu widzenia korzystniejsze jest spożywanie nawet większych ilości węglowodanów, ale rzadziej (np. tzw „słodkie soboty”- skandynawski zwyczaj dawania dzieciom słodyczy tylko w sobotę).

Istnieją również tzw. pokarmy oczyszczające, które w sposób naturalny usuwają miękkie naloty z zębów. Do tych produktów należą:

  • jabłka,
  • pomarańcze,
  • marchew,
  • seler,
  • rzodkiewka,
  • orzechy,
  • chleb razowy,
  • guma do żucia.

Reklama

Fluor w leczeniu próchnicy - jakie ma właściwości?

Dlaczego fluor święci takie tryumfy w stomatologii? Wynika to z jego uniwersalnych właściwości. Z jednej bowiem strony ma on naturalną zdolność wypierania wapnia z hydroksyapatytów szkliwa, utwardzając jego strukturę.

Poza tym nie tylko sprzyja remineralizacji szkliwa, ale też posiada zdolność blokowania enzymów bakteryjnych, spowalniając ich metabolizm oraz nie pozwalając na transport glukozy do wnętrza ich komórki (czyli niejako „głodząc” je).

Fluor można podawać endogennie w wodzie, soli kuchennej, mleku, kroplach i tabletkach, ale są to obecnie rzadko stosowane metody.

Najczęściej stosuje się go w postaci do użytku zewnętrznego:

  • Pędzlowanie, wcieranie (lakiery, żele) - przed procedurą pędzlowania należy dokładnie oczyścić zęby np. pastą polerską i szczoteczką na mikrosilniku.
     
  • Okłady - stosowane zwykle profesjonalnie w gabinetach stomatologicznych na specjalnych łyżkach. Fluor aplikuje się w postaci pianek i żelów.
     
  • Jonoforeza fluorkowa - w tej metodzie wykorzystuje się zwiększone odkładanie fluoru w tkankach zęba pod wpływem prądu o niewielkim natężeniu.
     
  • Pasty do zębów.
     
  • Płukanki.
     
  • Lakowanie zębów jest stosowane u dzieci 6-8 letnich i polega na wypełnieniu bruzd zębów trzonowych i przedtrzonowych, w celu ich ochrony przed procesem próchnicowym.

Reklama

Jak zapobiec próchnicy? Profilaktyka

Na profilaktykę próchnicy składa się szereg działań, które najlepiej jest wdrażać jednocześnie i systematycznie. Należą do nich:

  • codzienna higiena jamy ustnej, przez co rozumiemy dokładne szczotkowanie zębów po każdym posiłku (najlepiej znacznie skuteczniejszą od zwykłej, szczoteczką elektryczną lub soniczną) oraz używanie nici dentystycznych do czyszczenia przestrzeni między zębami. Zabiegi te spowolnią proces odkładania się płytki nazębnej,
     
  • odpowiednia dieta - unikanie słodyczy i innych produktów bogatych w węglowodany,
     
  • lakowanie zębów - zabieg polegający na uszczelnianiu wąskich bruzd znajdujących się na powierzchni zębów trzonowych i przedtrzonowych, stanowiących przyczółki dla ognisk próchnicy. Zazwyczaj lakowanie wykonuje się u dzieci w wieku 6-8 lat, po wyrżnięciu się pierwszych stałych trzonowców,
     
  • czyszczenie płytki nazębnej w czasie zabiegu tzw. piaskowania - osad jest usuwany za pomocą wytwarzanego pod ciśnieniem aerozolu wodno-powietrznego, zawierającego drobiny piasku dentystycznego. Piaskowanie należy powtarzać 1 raz na 6 miesięcy,
     
  • skaling, czyli czyszczenie kamienia nazębnego, czyli zmineralizowanej płytki przytwierdzonej na stałe do szkliwa. Jest to drobny zabieg chirurgiczny, wykonywany za pomocą skalera ultradźwiękowego, czasem też ręcznego, mechanicznego lub laserowego, nad i pod linią dziąseł. Skaling również powinno się wykonywać 2 razy w roku,
     
  • regularne wizyty u stomatologa, wczesne diagnozowanie.

Reklama

Jakie są konsekwencje próchnicy?

Uciążliwe leczenie, w tym kanałowe, a nawet konieczność ekstrakcji zęba nie wyczerpują spektrum przykrych konsekwencji, jakie niesie za sobą zlekceważona próchnica.

W skrajnych przypadkach choroba ta może okazać się nawet śmiertelna, jako iż nieleczona staje się źródłem zakażeń w obrębie całego organizmu, włączając w to najważniejsze i najbardziej czułe narządy, jak serce, nerki, wątroba a nawet mózg. 

Wśród potencjalnych konsekwencji próchnicy wymienia się między innymi takie choroby, jak: 

Czytaj więcej:

Czytaj również

Bibliografia

  • Zbigniew Jańczuk, Urszula Kaczmarek, Mariusz Lipski: Stomatologia zachowawcza z endodoncją, Warszawa 2014, PZWL
  • Zbigniew Jańczuk: Próchnica zębów: zapobieganie, klinika i leczenie. Warszawa 1996, Wyd. Lekarskie PZWL
  • Ministerstwo Zdrowia: Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2010-2012
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zęby i dziąsła
Ukruszony ząb – co należy zrobić, gdy dojdzie do urazu?
Jak wygląda ukruszony ząb
Protezy akronowe - wady, zalety i cena. Jak wyglądają?
Kobieta ogląda protezę u stomatologa
Kostniwiak (cementoblastoma) - przyczyny, badania, leczenie
Narzędzia dentystyczne
Podobne artykuły
Dewitalizacja zęba
Zatrucie zęba - jak wygląda zabieg? Skutki uboczne
Kobieta trzyma się za policzek
Stan zapalny zęba- objawy i przyczyny. Ile trwa zapalenie miazgi i jak uśmierzyć ból?
Czyszczenie osadu na zębach
Osad na zębach – od kawy, papierosów i nie tylko. Przyczyny, usuwanie
Mężczyzna z opuchlizną od zęba
Opuchlizna twarzy od zęba - jak się jej pozbyć? Ile czasu schodzi spuchnięte dziąsło i policzek?
Ból dziąsła przy ósemce może utrudniać funkcjonowanie
Co wywołuje ból dziąsła przy ósemce i jak go złagodzić?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!