Enzymy trzustkowe
Podstawowe enzymy trawienne trzustki to:
- lipaza,
- amylaza,
- i elastaza.
Substancje te są wytwarzane przez zewnątrzwydzielniczą część trzustki i znajdują się w produkowanym przez nią soku trzustkowym. Następnie trafiają one do dwunastnicy, gdzie odpowiadają za trawienie i rozkład węglowodanów, białek i tłuszczów. Produkcja enzymów trzustki jest ściśle kontrolowana przez hormony układu pokarmowego. Są one wydzielane m.in. podczas trawienia w wyższych partiach przewodu pokarmowego oraz podczas rozciągania żołądka.
Enzymy trzustkowe - badanie
Poziom enzymów trzustkowych sprawdza się przede wszystkim przy podejrzeniu chorób trzustki i innych narządów układu pokarmowego. Jeśli jest on zbytnio podwyższony lub obniżony, oznacza to, ze trzustka nie działa prawidłowo. Jak można zdiagnozować trapiące ją schorzenia?
Sprawdź: Badanie trzustki – jakie badania należy wykonać w diagnozie trzustki?
Enzymy trzustki
- Enzymy trzustkowe – amylaza
Jednym z najważniejszych i najbardziej aktywnych enzymów trzustkowych jest amylaza – to ona odpowiada za trawienie węglowodanów, czyli rozkładanie cukrów złożonych do prostych. Proces ten rozpoczyna się już w jamie ustnej (amylaza jest produkowana także przez gruczoły ślinowe), ale toczy się również w dwunastnicy i jelicie cienkim. Poziom amylazy trzustkowej określa się zwykle w oparciu o badanie krwi lub moczu. Prawidłowe stężenie amylazy w moczu wynosi 10-490 U/I, a we krwi 25-125 U/I. U osób starszych jest ono nieco wyższe i wynosi 20-160 U/l.
- Enzymy trzustkowe – lipaza
Lipaza jest głównym produkowanym przez trzustkę enzymem, który odpowiada za rozkład tłuszczy, a dokładnie trójglicerydów pokarmowych do kwasów tłuszczowych i glicerolu. Jako, że nie przechodzi ona do moczu, jej aktywność można ocenić tylko za pomocą badania krwi. Prawidłowe stężenie lipazy we krwi nie powinno przekraczać poziomu 150,0 U/l.
- Enzymy trzustkowe – elastaza
Elastaza jest podstawowym enzymem odpowiadającym za rozkład białka z pożywienia na mniejsze cząstki - peptydy. Wraz z sokiem trzustkowym elastaza przechodzi do jelit, a następnie jest w całości wydalana z kałem. Prawidłowy poziom tego enzymu w kale to 200ug/g kału.
Niedobór enzymów trzustkowych
Obniżony poziom amylazy może świadczyć o rozległym uszkodzeniu trzustki, mukowiscydozie lub ciężkim uszkodzeniu wątroby. Na jej mniejsze stężenie wpływ mają także leki, które wiążą wapń. Z kolei zbyt małe stężenie elastazy zwykle oznacza stan zapalny lub niewydolność trzustki.
Zobacz też: Przewlekłe zapalenie trzustki - objawy, dieta, icd 10
Podwyższone enzymy trzustkowe
Zbyt wysoki poziom amylazy może świadczyć m.in.:
- ostrym lub przewlekłym zapaleniu,
- zapaleniu pęcherzyka żółciowego,
- perforacji wrzodu żołądka lub dwunastnicy,
- chorobach wątroby,
- niewydolności nerek,
- śwince.
Z kolei podwyższone stężenie lipazy trzustkowej może oznaczać ostre zapalenie trzustki lub nowotwór trzustki, perforację wrzodu dwunastnicy, zapalenie otrzewnej lub niedrożność przewodu trzustkowego. Na wyższy poziom tego enzymu wpływ mają także leki, m.in. kodeina i heparyna.
Czytaj więcej: Ostre zapalenie trzustki - objawy, leczenie, dieta
