Co to jest biegunka tłuszczowa?
Biegunka tłuszczowa stanowi objaw chorobowy, nie samą chorobę. Może do niej doprowadzić szereg różnych czynników, dlatego ustalenie co wywołało ten rodzaj przewlekłej biegunki jest tutaj kluczowe, ponieważ na podstawie ustalonej diagnozy wprowadza się właściwe leczenie.
Co to jest biegunka tłuszczowa? To typ przewlekłej biegunki, trwającej powyżej czterech tygodni, objawiającej się występowaniem luźnych, płynnych lub półpłynnych stolców powyżej trzech dziennie. Ten symptom chorobowy ma związek z upośledzeniem trawienia lub wchłaniania tłuszczów w przewodzie pokarmowym.
Tłuszczowa biegunka(łac. steatorrhoea) charakteryzuje się dużą ilością niestrawionego tłuszczu, pojawiającego się w kale. Taki stolec ze względu na podwyższoną miarę tłuszczu jest bardzo trudno spłukać w toalecie.
Rozpoznanie co spowodowało taką oznakę nie należy do łatwych zadań, trwa ono zwykle dość długo, ponieważ lekarz oprócz przeprowadzenia dogłębnego wywiadu z pacjentem oraz badania fizykalnego, zleca wykonanie m.in. badań laboratoryjnych i obrazowych.
Objawy biegunki tłuszczowej
Skąd wiadomo, że powtarzająca się kilka razy na dzień konieczność oddawania luźnych stolców to biegunka tłuszczowa? Jak wygląda? Można ją rozpoznać po tym, że jej konsystencja jest płynna albo półpłynna. Ponadto kolor stolca może być biały, żółty lub pomarańczowy. Co wyróżniające dla tego typu biegunki to jej odstręczający zapach, przywodzący na myśl zgniliznę.
Czym jeszcze odznacza się biegunka tłuszczowa? Objawy związane z oddawaniem luźnych, tłustych (połyskujących od tłuszczu) stolców kilka razy dziennie (powyżej trzech) przez co najmniej cztery tygodnie to podstawowe symptomy. Pozostałe mogą, lecz nie muszą, wystąpić u każdego pacjenta.
Należą do nich takie oznaki jak np.:
- ból brzucha,
- skurcze jelit,
- wzdęcia,
- nudności i wymioty,
- chudnięcie,
- żółtaczka (zażółcenie skóry i/lub białek gałek ocznych),
- swędzenie skóry,
- pomarańczowa barwa moczu (określana też jako bursztynowa),
- krew, bądź śluz w stolcu.
Pacjenci, którzy są proszeni o opisanie tegojak wygląda biegunka tłuszczowa, zwracają często uwagę na to, że kał jest bardzo kleisty i trudno spłukać go w ubikacji.
Przyczyny biegunki tłuszczowej
Co powoduje, że dochodzi do objawu, jakim jest biegunka tłuszczowa? Przyczynysą w tym wypadku bardzo różnorodne, chociaż najczęściej ten rodzaj przewlekłego rozwolnienia dotyczy zaburzeń trawienia lub wchłaniania tłuszczów.
U starszych osób biegunka tłuszczowa występuje zwykle z powodu przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. Niekiedy za jej wystąpieniem stoją takie czynniki jak:
- celiakia (spowodowana nietolerancją glutenu),
- choroby trzustki,
- schorzenia wątroby,
- choroby dróg żółciowych.
Wśród tych schorzeń powinno się wyliczyć m.in. chorobę Leśniowskiego-Crohna, niedrożność jelit, mukowiscydozę, cholestazę, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zwężenie czy też zrośnięcie dróg żółciowych oraz nowotwór trzustki lub dróg żółciowych.
Innymi powodami, które mają wpływ na wystąpienie biegunki tłuszczowej są m.in.:
- zakażenia przewodu pokarmowego,
- kamica,
- przebyta operacja usunięcia trzustki (lub jej części),
- inny zabieg przeprowadzony na tym organie.
Diagnostyka biegunki tłuszczowej
W związku z mnogością czynników, które mogą wywołać objaw, jakim jest biegunka tłuszczowa, należy przeprowadzić dokładną diagnostykę. W pierwszej kolejności medyk robi z pacjentem szczegółowy wywiad oraz wykonuje badanie palpacyjne jamy brzusznej.
Jednak to zdecydowanie za mało, by postawić diagnozę, dlatego pacjent jest wysyłany na badania krwi (w tym zanalizowane zostaną m.in. morfologia, OB, poziom elektrolitów, kreatynina, enzymy trzustkowe, czy TSH) oraz na dogłębne badania kału (czyli 72-godzinną zbiórkę kału, dzięki której będzie można ocenić takie parametry jak PH, poziom potasu i sodu, posiew, czy występowanie leukocytów i laktoferyny).
Jeśli norma zawartości tłuszczu w kale dla dorosłych wyrażająca się w stężeniu 2-7 g/24 h (o ile tłuszcz stanowi poniżej 20 % próbki) zostanie kilkakrotnie przekroczona, można mówić o biegunce tłuszczowej.
Poza tym bardzo często należy dodatkowo wykonać takie badania jak USG jamy brzusznej, tomografię komputerową jamy brzusznej, testy genetyczne i endoskopowe, kolonoskopię oraz analizy np. na obecność przeciwciał celiakii.
Leczenie i dieta przy biegunce tłuszczowej
Jak zatem postępuje się z syndromem, jakim jest biegunka tłuszczowa? Leczenie jest dobierane do konkretnego pacjenta na podstawie przeprowadzonej diagnostyki.
Przede wszystkim jednak należy zadbać o odpowiednie nawodnienie chorego oraz uzupełnienie niedoboru elektrolitów, utraconych w drodze wyniszczającej organizm biegunki.
Jeśli przykładowo przyczyną tłuszczowej biegunki jest jakieś uszkodzenie trzustki, zaleca się kurację właściwymi enzymami trzustkowymi. W przypadku biegunki tłuszczowej wynikającej z celiakii, wprowadza się dietę bezglutenową. Jeżeli natomiast doszło do przerostu flory bakteryjnej w jelicie cienkim, należy zastosować odpowiednią terapię antybiotykami.
O czym jeszcze należy pamiętać lecząc symptom, którym jest biegunka tłuszczowa? Dieta to bardzo istotny element terapii w tym przypadku. Powinno się unikać spożywania tłuszczy (pozostawiając w diecie jedynie tłuszcze roślinne). Za to na stole osoby cierpiącej na biegunkę tłuszczową każdego dnia powinny znajdować się owoce i warzywa, najlepiej gotowane, duszone lub pieczone.
Warto wiedzieć, że działanie przeciwbiegunkowe wykazują m.in. takie rośliny i zioła jak borówka, koniczyna polna, rdest ptasi, mniszek lekarski oraz owoce tarniny.
