Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!
Tego nie jedz po operacji wyrostka. Kliknij tutaj!

Jak radzić sobie ze zrostami na brzuchu po zastrzykach z insuliną?

Jak rozpoznać zrosty po zastrzykach? Dlaczego się robią i jak można zmniejszyć ich występowanie? Gdzie i jak poprawnie podawać insulinę?
Jak uniknąć zrostów na brzuchu po zastrzykach?
Źródło: Materiały partnera
Spis treści

Insulinoterapia w cukrzycy wiąże się z codziennymi wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny. Sposób wykonywania iniekcji oraz dobór insuliny i miejsc wkłucia mają bardzo duże znaczenie dla prawidłowego leczenia i ograniczenia ryzyka powikłania, jakim jest lipohiperdystrofia poinsulinowa.

Co to jest lipohiperdystrofia?

Lipohiperdystrofia poinsulinowa, czyli przerost tkanki podskórnej w miejscach stałego podawania insuliny w cukrzycy, jest najczęstszym skórnym powikłaniem tego leczenia. Może występować aż u blisko połowy chorych z cukrzycą stosujących insulinę, zwłaszcza u chorych z cukrzycą typu 1.

Przyczyna lipohiperdystrofii pozostaje nieznana. Nie wiemy, czy powoduje ją podawana miejscowo insulina, która jest istotnym czynnikiem wzrostowym dla tkanek, czy też powtarzający się uraz mechaniczny skóry związany z częstymi wkłuciami.

Na rozwój lipohiperdystrofii wpływają rodzaj i dawka insuliny oraz liczba wkłuć w ciągu doby, a także zmienność miejsc iniekcji, a więc podawanie insuliny w różne miejsca na ciele, a nie w nieliczne, preferowane przez chorego lokalizacje.

Reklama

Jak rozpoznać zrosty po zastrzykach?

Lipohiperdystrofia poinsulinowa bardzo często pozostaje nierozpoznana, chociaż diagnoza może zostać postawiona na podstawie dokładnego badania przedmiotowego i nie wymaga zaawansowanych metod diagnostycznych. W miejscach podawania insuliny skóra staje się twarda, zbita, a pod skórą pojawiają się różnej wielkości grudki.

Zrosty po zastrzykach – czy te małe grudki na brzuchu są niebezpieczne?

Początkiem rozwoju lipohiperdystrofii jest zwiększenie spoistości skóry w miejscach podawania insuliny, a w dalszym etapie pojawiają się zgrubienia skóry i wyczuwalne podskórne guzki, które mogą powodować dyskomfort i miejscowy ból, a także problemy z estetycznym wyglądem skóry.

Co istotne, powstawanie tych zmian skórnych ma nie tylko znaczenie kosmetyczne. Podawanie insuliny w miejsca na skórze objęte lipohiperdystrofią wpływa na upośledzenie i zwolnienie jej wchłaniania z miejsca podania, a więc na jej biodostępność, a tym samym skuteczność działania.

Podczas wizyt w poradniach diabetologicznych pacjenci są zachęcani do zmian miejsc podawania insuliny. Mimo to te sugestie, może wyrażone w niedostateczny sposób, często pozostają niezrealizowane, a chorzy wracają do swoich utartych nawyków.

Czy zmiana miejsca wkłucia przyniesie efekt?

Dlaczego nie lubimy zmieniać miejsc podawania insuliny? Pewnie jedną z odpowiedzi jest rutyna i wygoda wykonywania wkłuć, która ogranicza je do określonych powierzchni ciała. Wydaje się, że równie ważną motywacją jest ból. Pacjenci często mówią, że chcą robić wstrzyknięcia w miejsca mniej bolesne lub niebolesne.

W miejscach objętych procesem lipohiperdystrofii dochodzi do przerostu tkanki podskórnej i włóknistej, natomiast liczba zakończeń nerwowych czy naczyń krwionośnych jest tam zmniejszona, w związku z tym iniekcje są mniej bolesne, mniejsze jest też ryzyko krwawienia, więc pacjenci chętniej wybierają te lokalizacje.

Kontynuacja podawania insuliny w zmienione miejsca prowadzi do dalszego nasilania objawów miejscowych, a zaburzone wchłanianie insuliny – do pogorszenia paramentów kontroli choroby. Dodatkowo, w zależności od tego, czy chory z cukrzycą jest prawo-, czy leworęczny (a więc z której strony łatwiej jest mu wykonywać iniekcje), obszary lipohiperdystrofii mogą występować asymetrycznie.

Powstawanie zmian lipohyperdystroficznych zależy od czasu trwania cukrzycy, uporczywego podawania insuliny w te same miejsca (np. w brzuch), młodego wieku i szczupłej sylwetki, używanych wstrzykiwaczy oraz starszych typów insuliny. Stosowanie analogów insulin ludzkich rzadziej powoduje powstawanie zmian skórnych. Stwierdzono też zależność pomiędzy obecnością przeciwciał przeciwinsulinowych (IA, ang. insulin autoantibodies) a występowaniem lipohyperdystrofii.

Reklama

Miejsca podawania insuliny

Co robić, aby nie doszło do powstania zmian skórnych? Podstawowym zaleceniem jest zmiana miejsc podawania insuliny. Już na początku leczenia należy zapoznać pacjenta z tym powikłaniem, żeby umiał je rozpoznać na wczesnym etapie.

Warto od początku przyzwyczaić się do rutynowego zmieniania miejsc podawania insuliny. Wybór miejsc wkłucia jest duży – ramiona, brzuch, uda, pośladki. Zaleca się, aby w każdym tygodniu podawać insulinę w inny obszar ciała, oraz żeby zachować odstęp ok. 1 cm pomiędzy miejscami poszczególnych wkłuć.

Dzięki temu utrzymuje się okres 1,5-2 miesięcy pomiędzy wykorzystaniem jednego obszaru wkłucia, co pozwala na regenerację tkanek i opóźnia rozwój lipohyperdystrofii.

Reklama

Podawanie insuliny – jak robić zastrzyki, by zmniejszyć występowanie zrostów?

Ważnym czynnikiem jest właściwy dobór igieł do podawania insuliny. Na rynku są obecnie dostępne wkłucia w rozmiarach 4, 5, 6, 8 i 12 mm. Im młodszy i drobniejszy pacjent, tym mniejszy rozmiar igły powinien wybrać, a kobiety stosują mniejsze rozmiary igieł niż mężczyźni.

Dobrze jest omówić tę kwestię z zespołem diabetologicznym, aby jak najlepiej dobrać wielkość igły.

Oczywiście wraz z dorastaniem dzieci z cukrzycą typu 1 i na różnych etapach życia rozmiar igły będzie się zmieniał – warto o tym pamiętać. Jest jeszcze jedno zalecenie dotyczące wkłuć – należy je stosować tylko jeden raz i wymieniać. Im częściej będzie się zdarzać ponowne wykorzystanie wkłucia tym większe, poza ryzykiem zakażenia, jest również ryzyko rozwoju lipohiperdystrofii.

Reklama

Jak radzić sobie ze zrostami?

A jakie są możliwości, jeżeli zmiany skórne już powstały? W pierwszej kolejności należy zrezygnować z tego miejsca do podawania insuliny i wybierać inne obszary, zmieniając je jak opisano powyżej.

Proponowane są techniki masażu z wykorzystaniem różnych metod wspomagających, a także wcieranie w skórę preparatów natłuszczających, odżywczych i mających pobudzić krążenie krwi w zmienionej tkance skórnej (lanolina, wazelina, parafina, preparaty z nagietkiem, rumiankiem, szałwią, wyciągiem z kapusty).

Skuteczność tych metod nie jest udowodniona medycznie, chociaż mogą one spowodować złagodzenie objawów zwłaszcza na wstępnym etapie. W stanach zaawansowanych dostępne są zabiegi liposukcji i medycyny kosmetycznej. Warto też prowadzić dokumentację fotograficzną zmian skórnych, aby uchwycić postęp lub regres lipohyperdystrofii.

Mniejsza liczba wkłuć ogranicza ryzyko powstawania i nasilenia zmian skórnych. Dlatego stosowanie pomp insulinowych stanowi dobrą alternatywę dla metody wielokrotnych wstrzyknięć. Na rynku dostępnych jest szereg modeli pomp, w tym m.in. pompy Accu-Chek cechujące się małymi wymiarami i nowoczesnym wyglądem. Stosując pompy insulinowe, wkłucie zmienia się co min. 72 godziny, dzięki czemu wielokrotnie zmniejsza się liczbę wkłuć w porównaniu z leczeniem z wykorzystaniem penów.

Bibliografia

  • Blanco M, Hernández MT, Strauss KW, Amaya M: Prevalence and risk factors of lipohypertrophy in insulin-injecting patients with diabetes. Diabetes Metab. 2013 Oct; 39 (5): 445–453. doi: 10.1016/j.diabet.2013.05.006.
  • Pawłowski M, Gilewska M, Czupryniak L: Lipohipertrofia – skórne powikłanie insulinoterapii. Diabet. Klin. 2012; 1, 2: 61–65
  • Verma R: Insulin-Mediated Lipohypertrophy. N Engl J Med. 2017 Aug 10;377(6):573. doi: 10.1056/NEJMicm1701235.
  • Barola A, Tiwari P, Bhansali A, Grover S, Dayal D: Insulin-Related Hipohypertrophy: Lipogenic Action or Tissue Trauma? Front Endocrinol (Lausanne). 2018 Oct 30;9:638. doi: 10.3389/fendo.2018.00638. eCollection 2018.
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Choroby i zmiany skórne
Kaszka na twarzy - u niemowlaka i dorosłych. Przyczyny
Kaszka na czole
Rumień zakaźny u dzieci i dorosłych - jak wygląda, ile trwa?
Dziecko z wysypkową chorobą zakaźną
Co oznaczają drobne czerwone krostki na ciele dziecka?
Drobne czerwone krostki na nogach dziecka
Podobne artykuły
Wysypka pęcherzowa na skórze
Bąble na skórze – skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić?
Przebarwienia na stopach
Przebarwienia na nogach: jak usunąć? Brązowe i czerwone
Kobieta z naroślami na skórze twarzy
Narośl na skórze - jak usunąć i czy istnieją na to domowe sposoby? Rodzaje
Kobieta ze spuchniętą wargą
Spuchnięta warga - przyczyny. Jak leczyć dolną i górną?
Mężczyzna z krostami na plecach
Swędzące krostki - na ciele. Sprawdź, co oznaczają

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy zauważasz pogorszenie kondycji swoich włosów?
Opakowanie produktu Merz Spezial