Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Niewydolność oddechowa - jakie ma objawy, jak wygląda leczenie?

Niewydolność oddechowa to charakterystyczne upośledzenie czynności układu oddechowego. Organizm nie jest w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości tlenu do poszczególnych tkanek, ale także nie wydala właściwej ilości dwutlenku węgla. Przeczytaj, co powoduje nieprawidłowości i jak można je leczyć.
Pacjent cierpiący z powodu niewydolności oddechowej
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Niewydolność oddechowa to zachwianie równowagi wymiany gazowej w płucach. Pojawia się niedobór tlenu lub nadmiar dwutlenku węgla. W wielu przypadkach te dwa warunki zachodzą jednocześnie.
  • Niewydolność płucna może mieć postać ostrej lub przewlekłej choroby. Ostra postać charakteryzuje się nagłym zaburzeniem wentylacji płucnej i utlenienia krwi. Forma przewlekła rozwija się stopniowo, a jej skutki nie są w pełni odwracalne.
  • U osób starszych niewydolność oddechowa pojawia się znacznie częściej. Zmiany starcze w układzie oddechowym sprzyjają pogorszeniu samopoczucia i nieprawidłowej wymianie gazowej.
SPRAWDŹ TEŻ: Zapalenie płuc u dzieci i dorosłych - jakie są objawy, jak je leczyć?
Spis treści

Co to jest niewydolność oddechowa?

Niewydolność oddechowa to stan zaburzenia wymiany gazowej w płucach. Co oznacza takie zjawisko? Wymiana tlenu i dwutlenku węgla przy niewydolności jest nieprawidłowa i doprowadza do niedotlenienia tkanek, zagrażając życiu. To groźny stan, który może doprowadzić do uduszenia.

Na początku pojawia się zadyszka i duszności, z czasem dochodzi do całkowitej utraty tchu. Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 niewydolność oddechowa znajduje się w katalogu chorób układu oddechowego i przypisane są jej odpowiednie kody – J96.0 (ostra), J.96.1 (przewlekla), J.96.9 (nieokreślona).

ICD10 to Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, która prezentuje system kategorii, do których przypisywane są jednostki chorobowe zgodnie z ustalonymi kryteriami.  

Od 1 stycznia 2022 r. WHO wprowadza nowe zmiany w systemie kodowania chorób – ICD-11. Nowa klasyfikacja przegrupowała część chorób i problemów zdrowotnych, aby w pełni odzwierciedlać aktualną wiedzę medyczną. W ulepszonej formule wzrasta znacznie liczba chorób (pozycji), a ich klasyfikacja obejmuje również okoliczności, które wpływają na zdrowie.   

Świerzbiączka guzkowa to kategoria chorób skóry z własnej winy – „skoncentrowane na ciele powtarzalne zaburzenia zachowania” (6B25) lub „inne określone schorzenia skóry z własnej winy” (ED0Y).

W zależności od stopnia narastania zaburzeń i przebieg choroby medycyna wyróżnia 2 główne tej choroby:

  • ostrą niewydolność, która rozwija się bardzo szybko, maksymalnie w ciągu kilu godzin,
  • przewlekła niewydolność, która rozwija się przez dłuższy czas (nawet do kilku miesięcy).

Z uwagi na zaburzenia gazometryczne rozróżnia się 2 typy choroby:

  • hipoksemiczna niewydolność oddechowa, która powoduje samo obniżenie poziomu tlenu,
  • całkowita niewydolność oddechowa, która wywołuje obniżenie poziomu tlenu i wzrost stężenia dwutlenku węgla.

Przyczyny niewydolności oddechowej są bardzo różne. Najważniejsze to choroby płuc (zapalenie płuc i oskrzeli), choroby zwężające drogi oddechowe (astma i mukowiscydoza), mechaniczne zaburzenia wentylacji (urazy klatki piersiowej, znaczny wysiłek fizyczny), zaburzenia kontroli oddechowej (zakażenia, zatrucia, nowotwory płuc, urazy) lub nieprawidłowe zapotrzebowanie na tlen (wstrząs septyczny).

Reklama

Ostra niewydolność oddechowa

Ostra niewydolność oddechowa charakteryzuje się bardzo szybkim rozwojem zaburzeń oddychania. Pacjenci odczuwają silne duszności, a skóra twarzy zaczyna zabarwiać się na niebiesko.

Zespół ostrej niewydolności oddechowej powoduje duży niedobór tlenu i wywołuje zmiany także w zachowaniu, takie jak niepokój, drażliwość i uczucie zmieszania. Nieprawidłowości w dalszym etapie doprowadzają do wzrostu tętna i arytmii. Dodatkowymi objawami są bóle głowy, senność, a w końcowej fazie nawet śpiączka. 

Przyczynami ostrej niewydolności płuc są:

  • uszkodzenia płuc,
  • obrzęki,
  • zapalenie płuc,
  • urazy,
  • zatorowość płucna,
  • niedrożność dróg oddechowych,
  • nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni oddechowych,
  • nasilenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
  • przedawkowanie alkoholu,
  • infekcje dróg oddechowych,
  • sepsa.

Zalecane postępowanie przy ostrej niewydolności oddechowej obejmuje przede wszystkim wentylację mechaniczną, tlenoterapię lub leczenie przyczynowe, skierowane na podstawę zaburzeń.

Reklama

Objawy niewydolności oddechowej

Jak wygląda niewydolność oddechowa? Symptomy informujące o niewydolności płucnej zależą do jej rodzaju. Przyczyna choroby ma wpływ na przebieg i charakter objawów niewydolności oddechowej (ostry lub przewlekły). 

Do objawów ostrej niewydolności oddechowej zaliczane są:

  • silne duszności,
  • zmiana zabarwienia skóry na kolor niebieski,
  • uporczywe bóle głowy,
  • senność,
  • śpiączka (w najbardziej ostrej fazie),
  • ból w klatce piersiowej,
  • świszczący oddech, kaszel,
  • gorączka.

Do objawów przewlekłej niewydolności oddechowej zaliczane są:

  • stopniowo narastające duszności,
  • pojawienie się duszności w trakcie wysiłku,
  • brak tchu w czasie odpoczynku,
  • poranne bóle głowy,
  • ochota na sen w ciągu dnia („podsypianie”),
  • krótkie i nagłe ograniczenia świadomości,
  • przyspieszone tętno,
  • przyspieszony oddech.

Objawy niewydolności oddechowej u dzieci wyglądają inaczej niż u dorosłych. U noworodków często widoczne są już po urodzeniu. Dziecko ma problemy z samodzielnym oddechem i mocno porusza skrzydełkami nosa w trakcie oddechu. Pojawiają się także trudności w karmieniu.

U starszych dzieci często pojawia się zasinienie na powiekach i skrajnie spowolniony lub przyspieszony oddech.

Reklama

Przewlekła niewydolność oddechowa

Przewlekła niewydolność oddechowa rozwija się stopniowo. Zgodnie z klasyfikacją ICD10, przewlekła niewydolność oddechowa sklasyfikowana jest jako jednostka chorobowa J96.1. Chory stopniowo odczuwa duszność, nie jest ona w tym przypadku nagłym i silnym atakiem. W trakcie wysiłku fizycznego pojawiają się trudności w oddychaniu.

Osoba z przewlekłą niewydolnością zauważa, iż chodzi wolniej i szybciej się męczy. W końcowej fazie choroby duszność pojawia się także już w chwilach spoczynku.

Przewlekła niewydolność płuc charakteryzuje się procesem w rozwoju choroby. Do oceny jej etapów służy skala mMRC, która określa etapy nasilenia objawów:

  • etap 0 – duszność tylko przy znacznym wysiłku,
  • etap 1 – duszność przy szybkim marszu i wchodzeniu na niewielkie wzniesienie,
  • etap 2 – wolniejszy chód od osób w tym samym wieku, potrzeba zatrzymania się, aby złapać oddech,
  • etap 3 – konieczność zatrzymania się po kilku minutach marszu na płaskim terenie,
  • etap 4 – duszność przy codziennych czynnościach (ubieranie lub rozbieranie, proste czynności domowe). 

Reklama

Niewydolność oddechowa u starszej osoby

Niewydolność oddechowa u osób starszych pojawia się z wiekiem na skutek procesu starzenia się układu oddechowego. Co jest przyczyną takiego stanu? Płuca osób starszych charakteryzuje obniżona pojemność dyfuzyjna.

Tkanka płucna traci swoją sprężystość i powiększa się fizjologiczna przestrzeń martwa, która doprowadza do nierówności wentylacyjnej. Utrata sprężystości powoduje także zmniejszenie siły mięśni oddechowych, doprowadza stopniowo do ich zapadania i zmniejszenia przepływu tlenu.

Z tych powodów osoby starsze częściej się męczą, zatrzymują w czasie chodzenia czy tracą oddech przy znacznym wysiłku.

Niewydolność oddechowa u starszej osoby przy tendencji nasilającej jest bardzo niebezpieczna, może nawet zagrażać życiu. Często towarzyszą jej choroby współistniejące, a organizm i układ odpornościowy osoby starszej są już znacznie osłabione. Zdiagnozowanie niewydolności płucnej wymaga szybkiej interwencji medycznej.

Reklama

Leczenie niewydolności płucnej respiratorem

Leczenie tlenem w niewydolności oddechowej ma zastosowanie szczególnie przy ostrej postaci tej choroby. Pacjent, który ma duże problemy z samodzielnym oddychaniem wymaga takiego wsparcia.

Leczenie respiratorem niewydolności oddechowej to jedna z bardziej skutecznych metod. Respirator używany jest do mechanicznej wentylacji płuc. Jego zadaniem jest wsparcie lub całkowite zastąpienie oddechu pacjenta.

W sytuacji braku możliwości opanowania choroby metodami farmakologicznymi lub rehabilitacją oddechową, respirator jest jedyną skuteczną formą leczenia niewydolności oddechowej, wyrównując równowagę gazową.

Leczenie niewydolności oddechowej jest uzależnione od przyczyny choroby i polega na jej usunięciu, ponieważ niewydolność jest bardzo często powikłaniem innych chorób. Lekarze zalecają także środki farmakologiczne, terapię pulmonologiczną, terapię oddechową i tlenoterapię.

Reklama

Rokowania przy niewydolności oddechowej

Rokowania przy ostrej niewydolności oddechowej zależą od rodzaju przyczyny i stopnia nasilenia objawów. Niewydolność mija całkowicie, jeśli jej przyczyną była choroba infekcyjna, która została całkowicie wyleczona.

Niezbędnym warunkiem jest wprowadzenie odpowiedniego leczenia. Brak działań medycznych może doprowadzić do zgonu. Wyeliminowanie przyczyny oznacza koniec choroby i nie wymaga stałej kontroli.

Rokowania przy przewlekłej niewydolności oddechowej nie zawsze są dobre i zdecydowanie gorsze od tych przy ostrej postaci choroby. Choroby przewlekłe, które doprowadzają tego typu niewydolności są bardzo często nieuleczalne. Wymagają wtedy stałej kontroli medycznej i odpowiedniego postępowania.

Przewlekła niewydolność spowodowana przewlekłymi chorobami wymaga bezterminowego leczenia. W niektórych przypadkach doprowadza nadciśnienia płucnego, niewydolności komorowej czy niedożywienia.

Czytaj również

Bibliografia

  • Interna Szczeklika 2019 pod red. dr.n.med. Piotra Gajewskiego, wydanie XI, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2019, ISBN 978-83-7430-569-3
  • WHO 2009, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2012 „ICD 10 Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych”, Rewizja X, tom I, wydanie 2008
  • E. Kozak-Szkopek „Ocena kliniczna chorego w podeszłym wieku z przewlekłą obturacyjna chorobą płuc”, Gerontologia Polska, tom 15, nr 3, 61-68, ISSN 1425-49-56, Via Medica
  • N. R. MacIntyre, R.D.Branson „Mechaniczna wentylacja”, J. Pilecka (tłum.), Łódź: Wydawnictwo ADI, 2008, ISBN 83-900-299-2-8
Jolanta Woźniak
Artykuł napisany przez
Jolanta Woźniak
Absolwentka Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Pierwsze doświadczenie zawodowe zdobywała, jako pracownik Działu Penitencjarnego i Organizacyjno-Prawnego w Areszcie Śledczym w Łodzi. Od 2004 roku Zastępca Prezesa i Członek Zarządu w Miejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Od kilku lat copywriterka, głównie w tematyce prawnej, ale i medycznej i parentingowej. Prywatnie miłośniczka dobrego kina.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Choroby układu oddechowego
Rozstrzenie oskrzeli - objawy, rokowania, rehabilitacja
Pacjent z rozstrzeniem oskrzeli
Przewlekłe zapalenie oskrzeli - przyczyny i objawy. Jak leczyć?
Osoba cierpiąca na przewlekłe zapalenie oskrzeli
Przewlekła obturacyjna choroba płuc - objawy, leczenie
Mężczyzna z chorobą płuc
Podobne artykuły
O zapaleniu płuc - wywiad z dr. Piotrem Dąbrowieckim
Mężczyzna odczuwający objawy rozedmy płuc
Rozedma płuc - objawy, leczenie i rokowania
Pacjent z obrzękiem płuc
Co wywołuje obrzęk płuc? Przyczyny, objawy i rokowania
Rentgen płuc po zachłystowym zapaleniu płuc
Zachłystowe zapalenie płuc - po jakim czasie od zachłyśnięcia i jak się objawia?
Pacjenta z podejrzeniem śródmiąższowego zapalenia płuc u lekarza
Śródmiąższowe zapalenie płuc - jak się objawia u dzieci i dorosłych?

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!