Co to jest stopa cukrzycowa i jak wygląda?
Stopa cukrzycowa lub inaczej zespół stopy cukrzycowej jest bardzo poważnym powikłaniem cukrzycy, który często prowadzi do nieodwracalnych zmian i deformacji w obrębie stopy, co nierzadko kończy się amputacją. Dlatego tak ważne jest, aby diabetycy przykładali dużą uwagę do higieny i pielęgnacji swoich stóp.
Stopa cukrzycowa stanowi powikłanie cukrzycy, dlatego nie widnieje w klasyfikacji ICD 10 jako odrębna jednostka chorobowa.
Objawy stopy cukrzycowej
Jakie są najczęstsze pierwsze objawy stopy cukrzycowej?
- osłabienie czucia,
- drętwienie,
- mrowienie,
- szorstka, cienka i łatwo pękająca skóra,
- odciski i modzele na podeszwie stopy;
Początki stopy cukrzycowej mogą nie wzbudzić podejrzeń, jeśli jednak chory leczy się już jakiś czas na cukrzycę, powinien zwracać uwagę na nawet najmniejsze zmiany. Odpowiednio wcześnie wykryta stopa cukrzycowa może mieć łagodny przebieg.
Często dochodzi do tzw. neuropatycznej stopy cukrzycowej, która spowodowana jest uszkodzeniem nerwów obwodowych. Występują wtedy zaburzenia czucia bólu, a stopa może być czerwona i opuchnięta.
Innym rodzajem jest niedokrwienna stopa cukrzycowa, która objawia się brakiem wyczuwalnego tętna i sinym odcieniem stopy. Wynika to z faktu, że dochodzi do upośledzenia ukrwienia na skutek zwężenia tętnic.
Oba te rodzaje niestety mogą prowadzić do martwicy cukrzycowej, czyli obumarcia tkanek. Dochodzi do niego już w bardzo zaawansowanym stadium stopy cukrzycowej. Charakteryzuje się ona szaroczarnym zabarwieniem tkanek. Zazwyczaj można wyciąć niewielki fragment, jak np. kawałek palca, by uchronić całą stopę przed martwicą.
U chorych na cukrzycę może być nie tylko stopa cukrzycowa, ale także właśnie palec, pięta czy nawet noga.
Jak wyglądają paznokcie w stopie cukrzycowej?
Cierpiący na stopę cukrzycową często skarżą się na problemy z paznokciami. Powszechnie występującym objawem są poziome rowki na paznokciach - linie Beau.
Zauważyć je można na paluchach oraz na kciukach. Inną dolegliwością są "paznokcie Terry'ego" - płytka paznokcia zaczyna być matowa, blednie, zaś w miejscu, w którym wystaje poza opuszek - staje się różowa. Jest to objaw często kojarzony z chorobami wątroby, ale także z cukrzycą.
Zdarza się, że u chorych na cukrzycę paznokcie przybierają żółtą barwę. Cierpiący na stopę cukrzycową często zmagać muszą się również z grzybicą paznokci.
Jak leczyć stopę cukrzycową?
W rozpoznaniu schorzenia udział zazwyczaj bierze ortpeda lub podolog, gdyż są to lekarze, którzy zajmują się tego typu problemami i pomagają leczyć stopę cukrzycową w początkowym stadium. Później zespół lekarzy poszerzyć się może o chirurga, a nawet neurologa.
Leczenie zaczyna się przede wszystkim od wyrównania insuliny oraz pielęgnacji i odciążenia kończyny. Buty na stopę cukrzycową muszą być dopasowane do potrzeb chorego. Przy tego rodzaju dolegliwości najczęściej zaleca się ortopedyczne buty ze specjalnie przygotowanymi wkładkami.
Należy też unikać chodzenia boso oraz noszenia butów bez skarpet. Same skarpetki powinno się zakładać szwami na zewnątrz albo kupować takie bez szwów.
Przy codziennej pielęgnacji stopy, poza dokładnym myciem, ważne są również opatrunki - piankowe z warstwą hydrożelową lub ze srebrem. Dodatkowo, jeśli pojawi się owrzodzenie, chory musi przyjąć antybiotyki w postaci doustnej lub maści, która wsmarowywana jest bezpośrednio na skórę.
Opatrunki warto owijać bandażami lub zaklejać delikatnymi plastrami, gdyż przy stopie cukrzycowej plaster ze zbyt mocnym klejem mógłby doprowadzić do powstania nowej ranki.
Czym smarować stopę cukrzycową?
Dobrym zwyczajem jest codzienne sprawdzanie dłonią wnętrza butów, w celu np. poszukiwania drobnych kamyczków, które są tak drażniące dla stóp zdrowych osób, a mogą być zupełnie niewyczuwalne przez osoby z neuropatią cukrzycową.
Zaleca się też obcinanie paznokci „na prosto” oraz unikanie samodzielnego usuwania zrogowaceń i modzeli. Nie wolno lekceważyć jakiegokolwiek naruszenia ciągłości skóry. Skutecznym i bezpiecznym preparatem przyśpieszającym gojenie się ran są różne maści zawierające allantoinę i pantenol.
Jednym z naturalnych środków, który może załagodzić stany zapalne i świetnie pielęgnuje skórę, jest aloes. Można go nakładać się na rany na stopie cukrzycowej, gdyż ma właściwości odkażające.
Inne tzw. "domowe sposoby" na stopę cukrzycową nie istnieją. Jest to choroba, która nie minie bez leczenia pod opieką lekarza. Często cukrzyk boryka się ze stopą cukrzycową całe życie, jednak przy odpowiedniej pielęgnacji i leczeniu ranki bądź inne problemy szybko znikają.
Jak uratować stopę cukrzycową?
Najważniejsze, by uświadomić sobie, że stopa cukrzycowa to bardzo poważne schorzenie, mogące doprowadzić do utraty całej kończyny. Dlatego pod żadnym pozorem nie można bagatelizować jej pierwszych symptomów, a w razie zauważenia skaleczenia, zadrapania czy owrzodzenia na stopie jak najszybciej skierować swe kroki się do lekarza!
Dzięki szybkiej i przeprowadzonej na czas interwencji lekarskiej - oraz ścisłemu stosowaniu się do zaleceń, uniknąć można najgorszego - amputacji. Każda rana przy stopie cukrzycowej może być niebezpieczna.
Profilaktyka stopy cukrzycowej - jak jej zapobiegać?
W zapobieganiu rozwojowi stopy cukrzycowej bardzo ważną zasadą jest codzienne wieczorne oglądanie stóp, także między palcami, w poszukiwaniu małych ranek czy otarć.
Poza tym istotne jest też codzienne mycie stóp w wodzie o temp poniżej 37 st. C (należy mierzyć temperaturę wody, by się nie poparzyć – w cukrzycy zaburzone może być też odczuwanie temperatury) oraz dokładne ich suszenie.
W zapobieganiu stopy cukrzycowej ważna jest także dieta, która zminimalizuje wahania insuliny.
