Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗
Zmiany w programie Profilaktyka 40 PLUS. Co nowego w 2024 roku? Sprawdź❗

Nefropatia cukrzycowa - jak się objawia oraz jak można ją leczyć?

Nefropatia cukrzycowa jest jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy. Szacuje się, że dotyka 40 proc. diabetyków. Sprawdź, jak się objawia nefropatia cukrzycowa oraz jak można ją leczyć. Dowiedz się także, jaka dieta pomoże spowolnić progresję choroby.
Model nerki człowieka, skalpel i próbka krwi
źródło:123RF
Spis treści

Reklama

Czym jest nefropatia cukrzycowa?

Nefropatia cukrzycowa jest jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy, które prowadzi do schyłkowej choroby nerek, wymagającej leczenia nerkozastępczego lub przeszczepu nerki. 

Szacuje się, że powikłanie dotyczy nawet 40 proc. chorych na cukrzycę (Shields, Maxwell, kwiecień 2011). Nefropatia cukrzycowa rozwija się zarówno u pacjentów z cukrzycą typu 1, jak i typu 2.

Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna podaje, że liczba chorych na cukrzycę wciąż rośnie. Podstawą leczenia chorego jest monitorowanie stężenia glukozy we krwi (glikemii).

Podwyższone stężenie glukozy we krwi, będące istotą cukrzycy, prowadzi bowiem do licznych zmian hemodynamicznych w kłębuszkach nerkowych oraz zaburzeń metabolicznych, które skutkują wzrostem ciśnienia w kapilarach nerkowych i hiperfiltracją nerek.

Nefropatia cukrzycowa w klasyfikacji ICD 10 przyjmuje numerację N08.3, natomiast w ICD 11 powikłanie to jest przyporządkowane do kategorii przewlekłych chorób nerek o nieokreślonym stadium i przyjmuje numerację GB61.Z.

Reklama

Jakie są przyczyny nefropatii cukrzycowej?

Naukowcy wskazują, że nefropatia to schorzenie o wieloczynnikowej etiologii. Rozwija się na skutek interakcji czynników genetycznych i środowiskowych

Wśród czynników ryzyka wymienia się przede wszystkim:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • złą kontrolę glikemii,
  • rodzinne występowanie, 
  • wysoki poziom cholesterolu,
  • palenie tytoniu.

Z nefropatią zwykle współwystępują także inne schorzenia. Najczęściej jest to retinopatia cukrzycowa, będąca chorobą oczu. Stale podwyższone stężenie glukozy we krwi prowadzi bowiem do uszkodzenia mikrokrążenia w siatkówce oka. Retinopatia cukrzycowa objawia się postępującą utratą ostrości widzenia.

Zaawansowana może doprowadzić do całkowitej ślepoty.

Reklama

Jak są objawy nefropatii cukrzycowej? 

Pierwszym symptomem sugerującym rozwój nefropatii cukrzycowej jest mikroalbuminuria, czyli zwiększone wydalanie albumin (białka) z moczem, wynoszące od 30 do 300 mg na dobę. Mikroalbuminuria następnie przekształca się makroalbuminurię (nazywaną jawną nefropatią cukrzycową), cechującą się wydalaniem powyżej 300 mg albumin na dobę. 

Wzrost albumin w moczu jest równoznaczny ze stale pogarszającą się czynnością nerek, a co za tym idzie zatruwaniem organizmu toksynami. Zwieńczeniem tego procesu jest niewydolność nerek. To, jak szybko proces pogarszania się czynności nerek będzie postępować, zależy od wielu czynników.

Jednakże najważniejszą przyczyną progresji jest niewłaściwe leczenie cukrzycy. Trudno mówić o klinicznych objawach nefropatii cukrzycowej, gdyż u większości pacjentów symptomy pojawiają się w zaawansowanym stadium choroby, a ponadto są nieswoiste

Zazwyczaj przewlekłe choroby nerek manifestują się:

  • zmęczeniem,
  • parciem na mocz,
  • problemami z koncentracją,
  • brakiem apetytu,
  • zaburzeniami snu,
  • obrzękami stóp,
  • obrzękniętymi oczami,
  • suchą skórą,
  • objawami dyspeptycznymi (żołądkowymi).

Jeśli u pacjenta dojdzie do schyłkowej niewydolności nerek, czyli ostatniego stadium przewlekłej choroby nerek, nazywanego fachowo mocznicą, poza wymienionymi objawami mogą pojawić się dodatkowo: 

  • skąpomocz, 
  • zaniki mięśniowe, 
  • zapalenie osierdzia, 
  • zapalenie opłucnej;

Reklama

Rozpoznanie nefropatii cukrzycowej. Na czym polega diagnostyka?

Podejrzenie nefropatii cukrzycowej należy potwierdzić badaniami biochemicznymi. Lekarz najczęściej zleca badanie GFR (przesączenie kłębuszkowe), które polega na oszacowaniu wartości albium. Norma może się wahać przez płeć, wagę i wiek, dlatego konsultacja z lekarzem jest bardzo ważna.

W pojedynczej próbie moczu bada się również stężenie kreatyniny, która zależna jest od albium.

Zlecić można także inne badania, jak np. sprawdzenie poziomu glukozy (cukru) w moczu czy krzywą cukrową.

Reklama

Jak wygląda leczenie nefropatii cukrzycowej?

Leczenie nefropatii cukrzycowej opiera się głównie na ścisłej kontroli glikemii, albuminurii oraz ciśnienia tętniczego. W przypadku mikroalbuminurii lub nadciśnienia tętniczego zasadne jest leczenie inhibitorami ACE lub sartanami. Takie postępowanie może zapobiec rozwojowi nefropatii, a także spowolnić progresję choroby.

Warto jednak wiedzieć, że jawnej nefropatii cukrzycowej nie da się zatrzymać

Jeśli u pacjenta rozwinie się mocznicakonieczna będzie dializoterapia w celu oczyszczenia krwi z toksyn. Dializoterapia jest jedną z metod leczenia nerkozastępczego. W trakcie zabiegu krew jest przepompowywana do urządzenia nazywanego dializatorem i tam oczyszczana.

Dializa pozaustrojowa jest przeprowadzana wyłącznie w warunkach szpitalnych. 

W skrajnych przypadkach nefropatii niezbędny jest przeszczep nerki.

Reklama

Dieta w nefropatii cukrzycowej. Co należy jeść?

Istotną rolę w leczeniu nefropatii cukrzycowej odgrywa dieta, która nie tylko skutecznie zmniejsza glikemię, ale także insulinemię, cholesterolemię i ciśnienie tętnicze. Ponadto działa nefroprotekcyjnie, gdyż pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów, które przyczyniają się do hiperfiltracji i białkomoczu. 

Warto jednak podkreślić, że nie wszyscy pacjenci wymagają diety redukcyjnej. Zaawansowana nefropatia cukrzycowa często prowadzi do niedożywienia, a wówczas niezbędna jest dieta wysokoenergetyczna. Generalnie każdy pacjent powinien mieć indywidualnie określone dzienne zapotrzebowanie energetyczne, by wypełniać podstawowe funkcje metaboliczne (w skrócie PFM). 

Dieta w nefropatii cukrzycowej polega głównie na ograniczeniu spożycia sodu. Wielu chorych powinno ograniczyć też podaż białka. Pacjenci z zaawansowaną chorobą, w okresie przeddializacyjnym, powinni także kontrolować stężenie cholesterolu.

Inaczej zaś wygląda jadłospis osób z nefropatią cukrzycową pacjentów poddanych dializoterapii. Konieczne jest między innymi ograniczenie płynów i zwiększenie spożycia białka.

Bibliografia

  • Timothy C. Evans, Peter Capell, Nefropatia cukrzycowa, Diabetologia Praktyczna 2001, tom 2, nr 1.
  • Joanne Shields, Alexander P. Maxwell, Postępowanie w przypadku nefropatii cukrzycowej, Medycyna Po Dyplomie Vol 20/Nr 4/ Kwiecień 2011.
  • Edward Franek, Władysław Grzeszczak, Postpowanie dietetyczne u chorych z cukrzycową chorobą nerek, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 3, 2013.
  • Czekalski S. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) i inne choroby nerek w cukrzycy. Termedia, Poznań 2007.
  • Sieradzki J. (red.). Cukrzyca. Via Medica, Gdańsk 2006: 744–824.
Joanna Woźniak
Artykuł napisany przez
Joanna Woźniak
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Diabetologia
Hipoglikemia reaktywna - jak się objawia i czy jest niebezpieczna?
Glukometr
Nietolerancja glukozy - objawy, przyczyny i dieta. Czy można ją wyleczyć?
Test na nietolerancję glukozy
Glikogenozy – choroby spichrzeniowe glikogenu
Podobne artykuły
Badanie poziomu cukru
Ubezpieczenie na wypadek cukrzycy – ile kosztuje?

Reklama


Jak świętować pierwszy dzień wiosny?
Sprawdź!