Neuropatia cukrzycowa - jak się objawia i do jakiego lekarza się udać?

Reklama

Co to jest neuropatia cukrzycowa?

Neuropatia cukrzycowa jest najczęściej notowanym i jednym z najpoważniejszych przewlekłych powikłań cukrzycy. Charakteryzuje się występowaniem objawów i elektrofizjologicznych cech uszkodzenia układu nerwowego.

Powoduje silne dolegliwości bólowe oraz inne uciążliwe symptomy, wydatnie obniżając jakość życia pacjenta. Stanowi istotny czynnik ryzyka zespołu stopy cukrzycowej.

Patogeneza tego schorzenia nie jest jednoznacznie ustalona. Przyczyny wyjaśnia się na gruncie dwóch konkurencyjnych teorii.

Pierwsza z nich (metaboliczna) koncentruje się na destrukcyjnym oddziaływaniu glukozy, której nadmiar odkłada się w komórkach nerwowych i prowadzi do rozlicznych zaburzeń.

Druga (naczyniowa) podkreśla znaczenie patologicznych zmian, do których dochodzi w przebiegu cukrzycy w obrębie maleńkich naczyń odżywczych nerwów. Funkcjonują też inne hipotezy, jednak są one brane pod uwagę zdecydowanie rzadziej.

Istnieją różne rodzaje neuropatii cukrzycowej, a także wiele klasyfikacji, które je systematyzują.

W rodzimych realiach bardzo często używany jest podział zaproponowany przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, na podstawie którego można wyróżnić następujące kategorie kliniczne:

• polineuropatie uogólnione (rozlane, symetryczne)
  • przewlekła neuropatia dystalna czuciowo-ruchowa,
  • neuropatia autonomiczna (wegetatywna),
  • ostra neuropatia czuciowa,
• neuropatie ogniskowe i wieloogniskowe (asymetryczne)
  • mononeuropatia nerwów czaszkowych,
  • proksymalna neuropatia ruchowa (amiotrofia),
  • neuropatia nerwów rdzeniowych (radikulopatia piersiowo-brzuszna),
  • ogniskowe neuropatie kończyn (neuropatie z ucisku),
  • przewlekła zapalna polineuropatia demielinizująca.

Neuropatia często jest nazywana polineuropatią cukrzycową, a wiele osób traktuje te określenia synonimicznie, choć nie do końca takimi są. Pierwsze z pojęć jest szersze i odnosi się do wszystkich tego typu zaburzeń związanych cukrzycą.

Drugie ma węższy zakres znaczeniowy – to konkretny rodzaj neuropatii cechujący się występowaniem uszkodzeń wielu nerwów w różnych częściach ciała (zwłaszcza w kończynach dolnych i górnych).

Zamienne używanie obu określeń wynika z faktu, że polineuropatie stanowią gros cukrzycowych uszkodzeń nerwów. W szczególności wyróżnia się jedna z nich, a więc przewlekła neuropatia dystalna czuciowo-ruchowa, którą rozpoznaje się w około 80 proc. przypadków (dane: L. Czupryniak).

Ryzyko pojawienia się neuropatii cukrzycowej rośnie wraz z długością trwania schorzenia podstawowego oraz nasileniem występującej w jego przebiegu hiperglikemii (przecukrzenia).

W momencie rozpoznania cukrzycy, neuropatię diagnozuje się u 7,5 procent chorych, po 25 latach odsetek ten rośnie do około 50 procent. Jedno z badań w Wielkiej Brytanii wykazało, iż przeciętnie powikłanie to występuje u 28,5 proc. diabetyków, przy czym częściej przy cukrzycy insulinoniezależnej typu 2 (31,1 proc.) niż insulinozależnej typu 1 (22,7 proc.).

Dane epidemiologiczne są jednak w tej materii niejednoznaczne, wiele zależy od przyjętych kryteriów i ośrodka badawczego. Są opracowania, w których częstotliwość ocenia się na poziomie nawet do 90 procent (wszystkie przytoczone dane: S. Szczyrba i inni).

Tak czy inaczej, oznacza to ogromną rzeszę pacjentów – wystarczy sobie uzmysłowić, że w tylko Polsce na cukrzycę choruje przynajmniej 2,5 miliona osób (biorąc pod uwagę przypadki niezdiagnozowane faktyczna liczba zapewne przekracza znacznie 3 miliony), a na świecie przeszło 400 milionów.

W międzynarodowej klasyfikacji chorób i zaburzeń ICD-10, choroba jest oznaczona różnymi kodami. Mononeuropatia ma symbol G59.0, polineuropatia – G.63.2, zaś autonomiczna jest oznaczona G.99.0. Co więcej, wszystkie one mogą też być przypisane do kategorii od E10 do E14, opisujących różne typy cukrzycy (np. E10. 4† - powikłania neurologiczne cukrzycy typu 1 etc.)

Reklama

Objawy neuropatii cukrzycowej

Neuropatia cukrzycowa często rozpoczyna się dyskretnie, nie dając objawów, które byłyby zauważalne dla pacjenta w codziennym funkcjonowaniu. Mówi się wówczas o postaci subklinicznej schorzenia, które można rozpoznać wyłącznie na podstawie badań (szczegóły dotyczące diagnostyki w dalszej części artykułu).

Następnie choroba przyjmuje postać jawną klinicznie. Jak ją rozpoznać? Występujące na tym etapie objawy neuropatii cukrzycowej są bardzo zróżnicowane i zależne od jej rodzaju.

Przewlekła neuropatia dystalna czuciowo-ruchowa, a więc najczęstszy ze wszystkich typów choroby manifestuje się przede wszystkim symetrycznymi zaburzeniami czucia w stopach, a następnie podudziach, rękach, potylicy i twarzy. 

W pierwszej fazie są one nazywane „skarpetkowymi”, nie tylko ze względu na lokalizację, ale też występujące odczucia. Pacjenci mają wrażenie, jakby stopy nie należały do nich, były ciężkie, „drewniane”, czy też odziane w grube skarpety.

Typowe objawy, to:

• drętwienie, mrowienie, pieczenie, szarpanie, pieczenie,
• parestezje, czyli nieprawidłowe odczuwanie różnego typu bodźców,
• skurcze mięśniowe.

Symptomy te zwykle nasilają się nocą, w dzień zaś często ustępują, zwłaszcza jeśli chory jest aktywny fizycznie. W tej postaci choroby z niewielką częstotliwością występują też objawy uszkodzenia autonomicznego układu nerwowego oraz niewielkie obniżenie siły mięśniowej.

U mniej więcej 10-20 procent pacjentów, w tym zwłaszcza mężczyzn, neuropatia dystalna czuciowo-ruchowa rozwija się w postaci bolesnej (dane: L. Czupruniak).

Napady silnego bólu (przypominającego pieczenie lub palenie) mogą obejmować stopy i wyższe partie nóg, występuje też skrajna przeczulica (silna bolesność nawet przy lekkim dotyku). Nasilenie dolegliwości może powodować bezsenność.

Z zaburzeń ogniskowych najczęstsze są mononeuropatie nerwów czaszkowych. Obejmują one pojedyncze struktury, w tym najczęściej nerw III (okoruchowy), który zaopatruje większość mięśni poprzecznie prążkowanych zewnętrznych gałki ocznej.

W wyniku tego pojawiają się takie objawy, jak:

• podwójny obraz,
• porażenie mięśni gałki,
• silny ból w okolicy oczodołów,
• opadnięcie powieki.

Rzadziej uszkodzeniu ulegają inne nerwy zlokalizowane w czaszce, w tym IV i VI (unerwiają odpowiednio mięsień skośny górny oraz prosty boczny oka), a także VII (twarzowy).

Proksymalna neuropatia ruchowa objawia się ostrym i głębokim bólem uda i zanikiem mięśni tej części ciała. W tym przypadku początek choroby jest ostry i nagły, później zaś nasilenie dolegliwości jeszcze rośnie.

Zniesiony zostaje odruch kolanowy, pojawiają się problemy z ruchomością w stawie biodrowym.

Radikulopatia piersiowo-brzuszna rozpoczyna się jednostronnym, opasającym bólem w klatce piersiowej lub jamie brzusznej, dlatego może być z początku mylona z półpaścem. Maleje też napięcie mięśniowe tej części ciała, pacjent zaczyna również tracić na wadze.

Ogniskowe neuropatie kończyn dotykają poszczególne nerwy zlokalizowane powierzchniowo na nogach i rękach, w tym zwłaszcza pośrodkowy, łokciowy, strzałkowy, promieniowy oraz boczny skórny uda.

Powstają w związku z tym lokalne ogniska bólu oraz parestezji.

Najbardziej skomplikowanym ze wszystkich tego typu schorzeń jest neuropatia autonomiczna, a więc związana z zaburzeniami struktur unerwiających narządy wewnętrzne.

W tym przypadku paleta symptomów jest niezwykle szeroka – są one zależne od umiejscowienia patologii.

Wystąpić mogą objawy:

• sercowo-naczyniowe: tachykardia, nietolerancja wysiłku, brak zmienności akcji serca, wydłużenie tzw. odcinka QT widoczne w badaniu EKG, zawroty głowy, uczucie oszołomienia, zaburzenia równowagi, omdlenia;
• żołądkowo-jelitowe: zaburzenia połykania, nudności i wymioty związane z obniżonym tempem opróżniania żołądka, zaparcia i biegunki będące efektem zaburzeń perystaltyki jelit, nieprawidłowa kontrola zwieraczy odbytu;
• ze strony układu moczowo-płciowego: suchość pochwy, niewrażliwość narządów intymnych na dotyk, zaburzenia erekcji, utrata popędu seksualnego, niemożność osiągnięcia orgazmu, częste oddawanie moczu, ale w śladowych ilościach, zaburzenia kontroli pęcherza;
• związane z wydzielaniem potu: suchość skóry, świąd, wypadanie włosów na nogach i rękach, zaczerwienienia, modzele;
• hormonalne: niemożność odczuwania stanów hipoglikemii (niedocukrzenia), będącej jednym z ostrych powikłań cukrzycy, stanowiącej poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia;
• inne: depresja, napady lęku, bezsenność, zaburzenia poznawcze.

Reklama

Jakie badania wykrywają neuropatię cukrzycową?

Jakie badania należy wykonać, aby rozpoznać neuropatię cukrzycową? Diagnostyka choroby jest wielostopniowa.

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza z chorym typowy wywiad, pytając o występujące dolegliwości, a także przebieg schorzenia podstawowego, czyli cukrzycy (poziom glikemii, symptomy, leczenie), ustalane jest też obciążenie rodzinne (występowanie neuropatii i cukrzycy u krewnych).

W czasie rozmowy są również wstępnie wykluczane inne możliwe przyczyny pojawiających się objawów, takie jak:

• niedobór witaminy B12,
• alkoholizm,
• współwystępowanie chorób autoimmunologicznych (częste zwłaszcza przy cukrzycy typu 1, która sama jest chorobą z autoagresji) i nowotworowych,
• przyjmowanie leków.

Etap drugi to badanie neurologiczne, które sprawdza przede wszystkim zakres czucia. Ocenie podlegają następujące parametry:

• czucie wibracji - zwykle wykorzystywany jest do tego celu stroik 128 Hz, za pomocą którego badane są grube włókna czubka palucha stopy lub kostki;
• czucie delikatnego dotyku - narzędziem diagnostycznym jest tzw. monofilament o masie 10g. Pod tym pojęciem kryją się cienkie włókna wykonane z nylonu. Za ich pomocą lekarz uciska badane miejsce. Jeśli pacjent w ogóle nie odczuwa tego typu manipulacji, może to świadczyć o postępującym owrzodzeniu nogi;
• czucie temperatury - choć istnieje specjalistyczna aparatura pomiarowa, w praktyce najczęściej stosuje się najprostsze metody, takie jak dotykanie ciała walcem zakończonym z jednej strony cieplejszym plastikiem, zaś z drugiej chłodniejszym metalem;
• czucie bólu - w tym przypadku narzędzie diagnostyczne jest jeszcze prostsze, może nim być zwykły spinacz biurowy, którym nakłuwa się określone partie stopy (m.in. podeszwa, pięta oraz końcówki dużego i małego palca);
• czucie głębokie - badanie polega na ocenie zdolności pacjenta do opisania położenia koniuszka palca względem ciała.

Już na etapie subklinicznym, a więc jeszcze przed wystąpieniem subiektywnie odczuwanych objawów, ocena neurologiczna może wykazać takie problemy, jak:

• zaburzone czucie wibracji, temperatury i delikatnego dotyku,
• nieznaczne osłabienie siły mięśniowej,
• osłabienie odruchów głębokich.

W dalszej kolejności wykonuje się badanie elektrofizjologiczne. Jest ono stosowane zarówno we wstępnej diagnostyce, jak też później do kontrolowania postępów choroby. Pozwala ono ocenić nie tylko włókna nerwowe czuciowe, ale też ruchowe. U pacjentów z neuropatią zwykle wykazuje obniżoną szybkość przewodnictwa nerwowego oraz niższą amplitudę tzw. czynnościowych potencjałów nerwów i mięśni.

Jeszcze inne badania są wykonywane u pacjentów z podejrzeniem neuropatii autonomicznej. Przykładowo, przy sercowo-naczyniowej przeprowadzony może zostać test Ewinga, oceniający funkcje układu współczulnego (zmienność akcji serca przy głębokich wdechach i zmianie pozycji z siedzącej na stojąca) i przywspółczulnego (zmienność ciśnienia tętniczego po wysiłku fizycznymi i zmianie pozycji).

Z najnowszych metod diagnostycznych można wymienić trepanobiopsję skóry z barwieniem immunohistochemicznym. Badanie to polega na ocenie gęstości włókien w wycinku pobranym ze skóry pacjenta (w miejscowym znieczuleniu).

Kolejną nową metodą jest ilościowe badanie czucia (QST), które polega na ocenie reakcji chorego na różnego typu bodźce aplikowane przez specjalistyczną aparaturę.

Do jakiego lekarza należy się udać z dolegliwościami wskazującymi na neuropatię? Wstępne rozpoznanie może postawić nawet lekarz rodzinny, aczkolwiek z uwagi na fakt, iż większość pacjentów leczy się już na cukrzycę, pierwsze kroki mogą być kierowane do diabetologa. Tak czy inaczej, specjalistą, do którego chory trafi finalnie na większość badań, jest neurolog.

Co bardzo ważne, z konsultacją nie należy zwlekać, co więcej, osoby chorujące na cukrzycę powinny się co pewien czas badać profilaktycznie. Efektywne leczenie jest bowiem możliwe głównie w fazie subklinicznej lub wczesnej objawowej.

Reklama

Leczenie neuropatii cukrzycowej. Jakie leki?

Leczenie neuropatii cukrzycowej jest bardzo trudne, a dobór środków dostosowany jest do typu choroby. Odmiany ogniskowe z reguły w ogóle nie poddają się terapii, aczkolwiek można mieć nadzieję, że dojdzie do samoczynnej poprawy stanu zdrowia.

Leczenie neuropatii czuciowo-ruchowej zakłada postępowanie na kilku poziomach. U pacjentów z dolegliwościami bólowymi bardzo ważne jest działanie objawowe polegające na ich łagodzeniu.

W tym celu stosuje się takie leki, jak między innymi:

• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, w tym zwłaszcza amitryptylina – środki psychiatryczne, które w tym przypadku stosunkowo dobrze łagodzą ból palący, ostry, tępy, kłujący, pulsujący. Ich działanie polega na blokowaniu aktywności ośrodkowego układu nerwowego, za czym idzie ograniczenie przewodzenia impulsów bólowych;
• leki przeciwpadaczkowe, w tym starsza karbamazepina oraz nowsze gabapentyna i pregabalina. Pierwsza z nich została opracowana pod kątem neuralgii nerwu trójdzielnego, ale dobrze się sprawdza też w neuropatii, zwłaszcza na ból rwący. Z kolei pregabalina to lek stworzony właśnie dla pacjentów z powikłaniem cukrzycowym;
• kapsaicyna – substancja pozyskiwana z pieprzu chili, przeznaczona do stosowania miejscowego (nasączone plastry do przyklejania na skórę), tonująca powierzchniową przeczulicę;
• lidokaina – lek przeciwbólowy i antyarytmiczny, stabilizujący błony komórkowe, w tym przypadku podawany dożylnie;
• klonidyna – pochodna imidazoliny, obniżająca ciśnienie tętnicze, hamująca działanie układu współczulnego;
• dekstrometorfan - lek przeciwkaszlowy, oddziałujący na receptory w rdzeniu kręgowym, o potencjalnym działaniu przeciwbólowym;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen – klasyczne środki przeciwbólowe stosowane przy dziesiątkach różnych dolegliwości, w tym jednak przypadku nie stanowiące jednak szczególnie dobrego rozwiązania. Ich długotrwałe przyjmowanie jest obarczone znacznym ryzykiem skutków ubocznych (m.in. wyniszczenie wątroby).

Oprócz działania przeciwbólowego, kluczowe jest też leczenie zaburzeń metabolizmu neuronów. W tym przypadku zastosowanie znajdują między innymi:

• pochodne witaminy B, takie jak benfotiamina, wspierająca procesy regeneracji nerwów,
• kwas α-liponowy – kwas tłuszczowy o silnych właściwościach antyoksydacyjnych oraz neuroregeneracyjnych.

Pewne nadzieje są wiązane z inhibitorami reduktazy aldozowej. Reduktaza jest enzymem warunkującym przemianę nadmiaru glukozy w sorbitol (który następnie przekształca się we fruktozę) – mechanizm ten, prowadzący do uszkodzenia neuronów, jest fundamentalny w metabolicznej teorii wyjaśniającej rozwój neuropatii. Jednak leków tego typu nie ma w obrocie (jeden nie został zarejestrowany, drugi wycofano).

Leczenie neuropatii czuciowo-ruchowej wymaga też wyrównywania glikemii. W tym celu stosowane jest standardowe leczenie przeciwcukrzycowe, uwzględniające modyfikację stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, rezygnacja z nałogu tytoniowego) oraz przyjmowanie leków (głównie doustnych, ale niekiedy też wstrzykiwanej insuliny).

Jeżeli chodzi o możliwości terapeutyczne przy neuropatii autonomicznej, są one ograniczone głównie do działań objawowych, zależnych od umiejscowienia choroby.

I tak w konkretnych przypadkach są to:

• hipotensja ortostatyczna – przy łagodnym niedociśnieniu stosuje się dietę wysokosodową, używa pończoch uciskowych oraz śpi z uniesionym zagłówkiem. Jeśli niezbędne jest zastosowanie leków, mogą to być tak różne substancje, jak:
  • mineralokortykoidy (fludrokortyzon jako lek pierwszego wyboru),
  • leki sympatykomimetyczne (midodryna, klonidyna i johimbina),
  • b-adrenolityki (propranolol i pindolol),
  • środki presyjne (dihydroergotamina i kofeina),
  • inhibitory syntezy prostaglandyn (indometacyna, ibuprofen i naproksen)
  • leki antyserotoninergiczne
• porażenie żołądka wymaga ograniczenia obfitości przyjmowanych pokarmów, a w szczególności zmniejszanie podaży tłuszczów. Niezbędna jest też kontrola glikemii oraz przyjmowanie leków prokinetycznych, takich jak: metoklopramid, domperidon, cizapryd oraz erytromycyna,
• biegunki: loperamid, difenoksylat i fosforan kodeiny,
• nadmierne wchłanianie jelitowe: klonidyna,
• tachykardia – leki β-adrenolityczne (beta-blokery), ewentualnie iwabradyna,
• pęcherz neurogenny – chorzy, którzy nie są w stanie skutecznie opróżniać dróg moczowych, powinni stosować specjalny ucisk w okolicy nadłonowej (manewr Credego) lub zostać zacewnikowani. U mężczyzn w ostateczności wykonuje się operacyjnie plastykę szyi pęcherza moczowego, zanim jednak do tego dojdzie, zastosowanie znajdują:
  • Leki parasympatykomimetyczne (betanechol),
  • Leki a1-adrenolityczne (doksazosyna),
• zaburzenia erekcji u mężczyzn – współcześnie coraz częściej stosuje się doustne inhibitory fosfodiesterazy 5, takie jak sildenafil, wardenafil i tadalafil. Środkiem zaradczym są też zastrzyki z papaweryny bezpośrednio w prącie. W skrajnych przypadkach wykonuje się półsztywne lub sztywne protezowanie.

Uzupełnieniem powyższych metod jest rehabilitacja, przy czym nie w każdym przypadku musi to być profesjonalna fizjoterapia. Kluczowe znaczenie ma aktywność fizyczna na adekwatnym do stanu zdrowia i kondycji poziomie, która jest jednym z głównych elementów kontroli glikemii.

Regularnie ćwicząc (wskazane są przede wszystkim treningi aerobowe), nie tylko leczy się cukrzycę, ale też zapobiega lub łagodzi jej powikłania. W przypadku neuropatii czuciowo-ruchowej ważne jest, by unikać ćwiczeń wymagających przenoszenia całego ciężaru ciała na stopy.

Zamiast tego wskazane jest pływanie, jazda na rowerku stacjonarnym, czy wykonywanie różnych zadań na leżąco lub w pozycji siedzącej.

Czy neuropatia cukrzycowa jest uleczalna?

W większości przypadków neuropatia cukrzycowa jest nieuleczalna. Jednak stosując odpowiednie leczenie zarówno tej choroby, jak też samej cukrzycy, można hamować jej progres, łagodzić objawy oraz zapobiegać dalszym konsekwencjom.

Schorzenia w żadnym stopniu nie można lekceważyć. Potencjalne powikłania neuropatii są bowiem poważne.

Do najbardziej typowych należą:

• zespół stopy cukrzycowej - ponieważ pacjent ma zaburzone czucie, jest narażony na liczne urazy. Przerywanie ciągłości skóry, do którego często dochodzi w takim przypadku, prowadzi do zakażeń. W dalszej kolejności, w związku z zaburzeniami mikrokrążenia występującymi w przebiegu cukrzycy, powstają owrzodzenia. Możliwy jest też zanik mięśni, deformacje, zwichnięcia. Co bardzo ważne, w niektórych przypadkach owrzodzenia są tak daleko zaawansowane, że jedyną skuteczną metodą postępowania staje się amputacja kończyny;
• depresja - stale występujące dolegliwości bólowe oraz inne symptomy oznaczają skrajne obniżenie jakości życia, zaburzenia snu, a często też wymuszają ograniczenie aktywności. Są to czynniki w oczywisty sposób wpływające na trwałe i silne pogorszenie nastroju;
• zez i podwójne widzenie, które są konsekwencją porażenia nerwów okołoruchowych.

Co ważne, choroba może powodować również następstwa zawodowe. Silnie rozwinięte objawy uniemożliwiają wykonywanie pracy w wielu profesjach. Chorym należna jest wówczas renta.

W przypadku neuropatii autonomicznej paleta powikłań jest bardzo szeroka i różnorodna. Nie sposób w tym miejscu wymienić wszystkie, ale wspomnieć można o najbardziej klasycznych, takich jak:

• przewlekłe rozchwianie glikemii,
• utrwalone zaburzenia erekcji,
• nagłe zatrzymanie krążenia,
• utraty przytomności,
• nieme zawały serca.

Ośrodki leczenia neuropatii cukrzycowej

Leczeniem mniej zaawansowanych przypadków zajmują się specjaliści w ramach „zwykłych” poradni lub gabinetów. Natomiast w przypadku powikłania, jakim jest zespół stopy cukrzycowej, wskazane jest skorzystanie ze specjalistycznego ośrodka leczenia.

W wielu przypadkach wchodzą one w skład publicznych szpitali, możliwe zatem jest korzystanie z ich usług za darmo, na NFZ, po uprzednim uzyskaniu skierowania. Czas leczenia zależny jest skali problemu. Obecnie w całej Polsce takich miejsc jest około 40.

Pacjenci mogą liczyć na pomoc w takich miastach, jak:

• Wrocław, Lubin,
• Włocławek,
• Lublin, Biała Podlaska,
• Zielona Góra,
• Łódź,
• Kraków, Chrzanów,
• Warszawa,
• Rzeszów,
• Białystok,
• Gdańsk, Chojnice,
• Sosnowiec, Bielsko-Biała, Dąbrowa Górnicza, Żory, Ruda Śląska,
• Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski,
• Olsztyn,
• Poznań,
• Szczecin, Koszalin, Gryfice.

Reklama

Domowe sposoby przy neuropatii cukrzycowej

Domowe sposoby na neuropatię cukrzycową nie są rekomendowane przez naukowców i lekarzy, jako podstawa leczenia. Należy pamiętać, że konsekwencje niewłaściwego postępowania mogą być tragiczne.

Jednym z niewielu z naturalnych sposobów, o których jest mowa w literaturze naukowej, jest samodzielne przygotowanie preparatu ze wspomnianą wyżej kapsaicyną. W tym celu wystarczy dodać 3 łyżeczki pieprzu Cayenne do słoika z zimną śmietaną.

Ponadto wspomina się o możliwościach, jakie zdaje się dawać olej z wiesiołka, będący bardzo cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, jakże pożądanych w cukrzycy. Jak pisze L. Czupryniak, badania wykazały, że może on redukować nasilenie objawów neuropatii.

Tym, co przede wszystkim każdy powinien robić na co dzień w domu, jest modyfikacja stylu życia, a więc zwiększenie aktywności fizycznej oraz wprowadzenie adekwatnej diety cukrzycowej. Choć brzmi to trywialnie, bynajmniej nie są to „babcine” metody, lecz sposoby postępowania zalecane przez najpoważniejsze gremia naukowe i lekarskie, stanowiące absolutną podstawę leczenia cukrzycy i jej powikłań.

Reklama

Dieta przy neuropatii cukrzycowej. Co jeść?

Dieta przy neuropatii jest zbieżna z generalnym modelem żywienia diabetologicznego, przy czym dodatkowy nacisk kładzie się na produkty korzystnie oddziałujące na układ nerwowy.

Pacjenci, u których schorzeniem podstawowym jest cukrzyca typu 2, stanowiąca absolutną większość przypadków, powinni się koncentrować na takich aspektach, jak:

• unikanie cukrów prostych i zastępowanie ich węglowodanami złożonymi;
• unikanie tłuszczów nasyconych oraz trans i zastępowanie ich jedno- i wielonienasyconymi;
• redukcja produktów odzwierzęcych na rzecz roślinnych;
• spożywanie dużych ilości błonnika pokarmowego;
• jedzenie produktów fermentowanych, zawierających pożyteczne bakterie jelitowe;
• jedzenie dużej ilości warzyw będących cennym źródłem witamin i minerałów – w tym przypadku szczególny nacisk warto położyć na witaminy z grupy B, od których w dużej mierze zależy działanie systemu nerwowego;
• spożywanie regularnych, niezbyt obfitych posiłków o umiarkowanej łącznej kaloryczności i niskim indeksie glikemicznym.

W praktyce warto w szczególności postawić na pełnoziarniste produkty zbożowe (pieczywo, kasze, makarony), rezygnując z produktów pszennych, jasnych. Mięsa, wędliny, ryby, a także mleko i jego przetwory powinny być chude, te z większą zawartością tłuszczu są wysoce niewskazane.

Bardzo ważne jest używanie zdrowych olejów roślinnych, takich jak oliwa z oliwek. Unikać należy słodyczy, ciast i ciastek, napojów gazowanych, alkoholu, papierosów.

W sytuacji, gdy neuropatia towarzyszy cukrzycy typu 1, powyższe zalecenia warto mieć na uwadze, jednak ich restrykcyjne przestrzeganie nie ma tak fundamentalnego znaczenia.

W tym przypadku kluczowe jest stosowanie tzw. wymienników węglowodanowych, a więc specjalnych przeliczników pozwalających precyzyjnie korelować spożywane ilości węglowodanów z dawkami stosowanej w leczeniu insuliny.