Ułatwienia dla pacjentów z terenów powodziowych. 👉 Jak z nich skorzystać? Sprawdź❗
Ułatwienia dla pacjentów z terenów powodziowych. 👉 Jak z nich skorzystać? Sprawdź❗
Ułatwienia dla pacjentów z terenów powodziowych. 👉 Jak z nich skorzystać? Sprawdź❗

Kurzajka na stopie - jak usunąć brodawkę na stopie? Czy występuje u dziecka?

Brodawka na stopie to konsekwencja działania wirusa brodawczaka ludzkiego, HPV. To m.in. właśnie wirusowy charakter takiej zmiany odróżnia ją od odcisku. Zobacz, na czym polega leczenie brodawek i czy istnieją skuteczne sposoby na ich uniknięcie. Czy kurzajka może zniknąć samoistnie i jak szybko to następuje?
Kurzajki na stopach
Źródło: 123RF
Spis treści

Jak wygląda kurzajka na stopie?

Niektórzy z nas słysząc o brodawkach wirusowych, oczyma wyobraźni widzą zmiany znajdujące się na dłoniach. Tymczasem wielu pacjentów boryka się z kurzajkami na stopie. Poza grzybicą stóp i paznokci, brodawka na stopie to jeden z najczęściej występujących problemów dermatologicznych wśród Polaków. Bezpośrednią przyczyną takiej zmiany skórnej jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego.

Jak wygląda kurzajka na stopie? To, jak konkretnie prezentuje się kurzajka na stopie zależy od typu wirusa HPV, który odpowiada za zakażenie. Znanych jest około 100 wirusów należących do rodzaju HPV. Zazwyczaj typ 1 HPV wywołuje myrmencie, z kolei typ 2 HPV odpowiada zazwyczaj za pojawianie się brodawek mozaikowych, w rzadkich przypadkach może też spowodować myrmencję.

Brodawka wirusowa ma nierówną, chropowatą powierzchnię, a w środku widać małe, czarne kropeczki, mylnie określane mianem korzenia. Taka zmiana nie ma korzeni, a te kropeczki to poszerzone naczynia krwionośne.

W klasyfikacji ICD-10 kurzajka na stopie występuje pod kodem B07, pod zbiorczą nazwą: brodawki wirusowe. Natomiast w ICD-11 kod brodawek wirusowych to 1E80.

Kurzajka a odcisk na stopie

Niekiedy można spotkać się z wymiennym stosowaniem określenia: kurzajki oraz odciski. Tymczasem to dwie różne zmiany. Jak odróżnić odcisk od kurzajki na stopie? Zasadnicza różnica polega tu na różnych przyczynach występowania kurzajki i odcisku na stopie.

Brodawka wirusowa na stopie - jak sama nazwa wskazuje - ma podłoże wirusowe. Z kolei odcisk powstaje w wyniku nadmiernego nacisku na konkretną powierzchnię skóry, np. z powodu wad ortopedycznych stopy albo niewłaściwego obuwia. Odcisk to reakcja obronna skóry na taki nacisk.

Warto też ustalić, czy kurzajka na stopie boli tak jak odcisk. Niektórzy twierdzą, że kurzajka na stopie ma korzeń. To potoczne określenie dla ukazujących się poszerzonych naczyń włosowatych, jednak nie jest korzeń. Brodawka w odróżnieniu od odcisku nie posiada rdzenia, dlatego zazwyczaj nie wywołuje dolegliwości bólowych. Jednocześnie u niektórych pacjentów zdarza się boląca kurzajka na stopie, z uwagi na to, że towarzyszy jej stan zapalny.

Zastanawiając się, czy masz odcisk czy kurzajkę na stopie, przyjrzyj się strukturze zmiany. W przypadku brodawek wewnątrz zobaczysz czarne kropeczki, których na próżno szukać w budowie odcisku. Ponadto, brodawki mozaikowe przerywają ciągłość linii papilarnych, co jest jednym z elementów pozwalających na ich odróżnienie od odcisków.

Reklama

Rodzaje kurzajek na stopie

Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie brodawki wirusowe można podzielić na kilka typów. Są to:

Na ogół takie zmiany nie prowadzą do rozwoju nowotworów, choć istnieją typy wirusa HPV, które odpowiadają za rozwój raka narządów płciowych. Nie są to jednak typy wywołujące kurzajki u stóp.

Brodawki stóp mogą być wywołane przez różne typy wirusa HPV, co wpływa na ich budowę i wygląd oraz dodatkowe objawy. Wyróżnia się dwa rodzaje brodawki wirusowej:

  • kurzajki na stopach występujące zazwyczaj w dużych skupiskach to brodawki mozaikowe, nie wywołują one bólu, ale mają tendencję do nawracania;
  • myrmencia, brodawka HPV na stopie to czarna kurzajka na stopie, zwykle pojawiająca się pojedynczo. Określenie „czarna” odnosi się po prostu do szeregu małych kropeczek wewnątrz struktury, na zewnątrz ma kolor zbliżony do skóry. Zazwyczaj kurzajki myrmencia określa się też jako brodawki podeszwowe, ponieważ zajmują m.in. podeszwy, ale nie tylko. Mogą też pojawić się na całej powierzchni stopy. Są mocno zakaźne i nawet mała kurzajka na stopie może być źródłem zakażenia dla innych osób. Zwykle takie zmiany pojawiają się u dzieci i osób młodych.

Jak oprócz liczebności zmian rozpoznać rodzaj brodawki? Jeżeli borykasz się z bolącą brodawką na stopie to zapewne jest to myrmencia. To brodawka głęboka na stopie. Pod wpływem nacisku dochodzi do jej wypłaszczenia, stanu zapalnego i bólu.

Brodawki mogą mieć różne rozmiary - uciążliwe są nie tylko duże kurzajki na stopie, ale też te małe. W przypadku, gdy dojdzie do uszkodzenia struktury brodawki, możemy mierzyć się z krwawiącą kurzajką na stopie, która wywoła ból.

Co ciekawe, myrmecia, jak i brodawki mozaikowe mają tendencję do tego, że samoistnie zanikają, jednakże wcześniej mogą utrzymywać się przez wiele lat, dlatego lepiej pozbyć się ich z wykorzystaniem zdobyczy dermatologii albo farmakologii.

Poza tym, myrmencie zanikają one w interesujący sposób - wszystkie w jednym momencie stają się czarne. Jeżeli dojdzie do infekcji, w wyniku której powstają myrmencie, zazwyczaj pozostawia ona odporność na wypadek kolejnych. Natomiast zakażenie wirusem wywołującym brodawki mozaikowe, nie zapewnia odporności i nie zabezpiecza przed kolejnymi zmianami w przyszłości.

Brodawki mozaikowe

Kurzajki mozaikowe to zwykle efekt działania wirusa HPV-2, ale nie tylko. Może je wywołać np. wirus typu 27 albo 57. Brodawki mozaikowe na stopach wyróżniają się:

  • występowaniem w większych skupiskach, np. są to zmiany nawet po kilkanaście w obszarze jednej stopy,
  • tym, że nie zawsze łatwo dostrzec wszystkie zmiany gołym okiem,
  • brakiem stanu zapalnego i dodatkowych objawów,
  • pojawieniem się zmian po epizodzie spadku odporności.

Kurzajki mozaikowe na stopach zlewają się ze sobą. Kurzajka mozaikowa na stopie może zniknąć samoistnie, jednak zamiast czekać na to aż organizm sam sobie z nią poradzi, warto go wesprzeć i usunąć kurzajkę np. stosując odpowiednie preparaty.

Brodawki myrmecia

Kurzajki myrmencia to efekt działania wirusa HPV-1, ale też HPV-2, 4 lub 63. Takie zmiany charakteryzują się tym, że:

  • zwykle występują pojedynczo,
  • są to zmiany grudkowe, a ich powierzchnia to przerost naskórka, czyli ma charakter hiperkeratotyczny,
  • są wyraźnie widoczne, mogą wewnątrz mieć czarne kropki, wskazujące na punkcikowate krwawienia,
  • bez trudu można je wyczuć palcem, czyli w badaniu palpacyjnym,
  • mogą sięgać głęboko w głąb skóry.

Brodawki myrmencia mogą wywoływać ból, np. pod wpływem dotyku albo samoistny, ponieważ wokół nich tworzy się stan zapalny. Do zakażeń dochodzi poprzez kontakt z nosicielem, nie ma tu znaczenia zazwyczaj stan odporności organizmu.

Brodawka myrmencia nazywana jest też brodawką podeszwową, gdyż zwykle tam ujawniają się zmiany, które prowadzą do problemów z poruszaniem się. Brodawka typu myrmencia przypomina brodawkę zwykłą, ale zazwyczaj jest nieco większa.

Reklama

Miejsca występowania kurzajek na stopach

Kurzajka na nodze może być zlokalizowana w różnych miejscach. Zależy to od sposobu zakażenia, np. jeżeli wirus wniknął w ranę albo otarcie naskórka, wówczas zmiana pojawi się w tej przestrzeni. Wpływ na lokalizację kurzajki ma też typ wirusa. Tak, jak już wspominaliśmy, brodawkę typu myrmencia można wręcz określić jako podeszwową, ponieważ to zwykle pojawiająca się kurzajka na pięcie.

Z kolei kurzajki zwykłe to nie tylko kurzajki pod stopami, ale też brodawki okołopaznokciowe czy też kurzajki między palcami na stopie.

Jeżeli zmiana występuje pojedynczo, np. jest to jedna kurzajka pod stopą to może być to myrmencia. Z kolei, gdy zauważymy, że zmiany zlewają się ze sobą, np. z jednej kurzajki na palcu na stopie zrobiło się ich znacznie więcej, są to brodawki mozaikowe. Zwykle zajmują:

  • podeszwową część przodostopia,
  • pięty,
  • palce,
  • przestrzenie wokół paznokci.

Reklama

Skąd się biorą kurzajki na stopach? Przyczyny

Od czego pojawia się kurzajka na stopie? Bezpośrednią przyczyną tej dolegliwości jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, zwykle typu 1 lub typu 2. Co sprzyja zarażeniu się wirusem HPV, a następnie jego aktywacji i wystąpieniu zmian skórnych? Czynników, które na to wpływają jest sporo.

Przyczyny są też bezpośrednio powiązane z typem wirusa HPV, który powoduje zakażenie. To przede wszystkim bezpośredni kontakt z zakażoną skórą innej osoby. W przypadku infekcji wirusem HPV 1 nie ma tu znaczenia obniżenie odporności pacjenta - wystarczający tu okazuje się po prostu sam kontakt z wirusem.

Natomiast infekcja wirusem typu 2 zazwyczaj poprzedzony jest chwilowym albo długotrwałym spadkiem odporności komórkowej. Idealnym środowiskiem do rozwoju HPV typu 2 jest organizm osłabiony lekami, chorobą nowotworową czy innymi czynnikami wpływającymi na układ odpornościowy w sposób negatywny.

Osłabiony układ odpornościowy to nierzadko efekt choroby przewlekłej, niedoboru witamin i minerałów np. wywołanych zaburzeniami odżywiania albo niewłaściwą dietą, przeszczepami narządów, przyjmowaniem leków na stałe. Obniżona odporność powoduje, że organizm gorzej radzi sobie ze zwalczaniem wirusa.

Co dodatkowo zwiększa ryzyko zakażenia? Oto lista przyczyn kurzajek na stopie:

  • mikrourazy na stopach - według specjalistów takich jak Zbigniew Samochocki, Paweł Rujna, Magdalena Malejczyk, Sławomir Majewski, to brama, przez którą może wnikać wirus. Jeżeli masz dużo kurzajek na stopie może mieć to związek właśnie z tym czynnikiem;
  • młody wiek - predyspozycję do zakażeń wirusem HPV w młodym wieku wykazali m.in. badacze na czele z Plunkiettem. Przeprowadzili oni badania na różnych grupach wiekowych, takich jak: 20-29, 30-39, 40-49, 50-59, 60-69 i powyżej 70 lat. Testy wykazały, że największy odsetek, bo 11,7% zakażeń wykryto u najmłodszej grupy wiekowej. Poza tym, zauważono tendencję, że wraz z wiekiem skłonność do brodawek spada. Warto mieć świadomość, że wirus HPV, aby się namnażał potrzebuje kontaktu z żywymi komórkami. Materiał genetyczny wirusa wnika w zdrowe komórki i w trakcie ich podziałów powiela się również DNA wirusa. Gdy pojawiają się sprzyjające warunki, np. młody organizm, gdzie wciąż dochodzi do podziałów komórkowych, komórki zainfekowane namnażają się gwałtownie, co prowadzi do wielu zmian grudkowych;
  • częste korzystanie z miejsc użytku publicznego - przyczyną brodawki na stopach może też być zakażenie, do którego dochodzi np. na basenie, sali gimnastycznej, w łaźni czy saunie. Co więcej, jak podkreśla m.in. Z. Samochocki, do zakażenia dochodzi nie tylko poprzez bezpośredni kontakt z zakażoną skórą, ale też poprzez dotykanie podłogi albo kratek prysznicowych, gdzie znajduje się wirus. Utrzymywaniu się wirusa sprzyja występujący tam duży poziom wilgotności;
  • predyspozycje skórne - jak wskazuje m.in. M. Malejczyk na łamach „Przeglądu Dermatologicznego”, świąd i suchość skóry predysponują do rozwoju zakażenia HPV;

Reklama

Jak usunąć kurzajkę na stopie?

Zauważyłeś zmianę wirusową i nie wiesz, jak leczyć brodawkę na stopie? Czy możesz działać na własną rękę, czy lepiej powierzyć swoje stopy specjaliście? Wszystko zależy od Twoich indywidualnych odczuć i skali problemu. Leczenie kurzajek na stopie może przybierać różne formy.

Niektórzy, zwykle Ci borykający się z pojedynczymi brodawkami bez dodatkowych powikłań czy dolegliwości bólowych, decydują się na samodzielną terapię z wykorzystaniem produktów z apteki dostępnych bez recepty.

Inni swoje kurzajki na stopie zwalczają z pomocą podologa i zabiegów dostępnych w gabinecie podologicznym. Jest i też taka grupa pacjentów, która potrzebuje wsparcia dermatologa, ponieważ ich brodawki na stopie są trudne do samodzielnego usunięcia albo sprawiają ból, np. z tych powodów niektórzy podejmują się leczenia brodawki podeszwowej.

Niezależnie od przyjętego sposobu na to, jak pozbyć się kurzajek na stopie, trzeba liczyć się z tym, że przyjęta metoda nie przyniesie szybkiego rezultatu.

Preparat na kurzajki na stopie

Jedną z metod na to, jak wyleczyć kurzajki na stopie, są środki dostępne w aptekach. Niektóre z nich możesz kupić bez recepty, ale inne wymagają recepty lekarskiej. Chcąc sięgnąć po skuteczny lek na kurzajki na stopach, najlepiej skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ obecnie nawet te leki na kurzajki na stopach bez recepty radzą sobie ze zmianami. Takie środki mogą mieć różne formy.

Co można stosować na kurzajki na stopach z aptecznego asortymentu? Będą to:

  • maści,
  • plastry,
  • żele,
  • lakiery do aplikacji np. patyczkiem.

W składzie takich środków znajdują się przede wszystkim kwas salicylowy oraz kwas mlekowy. Ta pierwsza substancja złuszcza oraz zmiękcza brodawkę. Natomiast ta druga niszczy zrogowaciały naskórek. W niektórych preparatach znajduje się też 5-fluoronacyl, który powstrzymuje replikację wirusa.

Tego typu środki stosuje się na różne typy brodawek, nie tylko te na stopach, ale też te, pojawiające się na dłoniach. Takie leczenie wymaga cierpliwości i systematyczności ze strony pacjenta. Istotna jest też precyzja, ponieważ nałożenie leku na zdrową skórę może prowadzić do jej podrażnienia i bólu.

Zabiegi na kurzajki na stopie

Samodzielna terapia może sprawić, że zmiana nie wyleczy się do końca. Będzie się to objawiać dziurą po kurzajce na stopie, co tak naprawdę świadczy o tym, że brodawka jest niedoleczona i wymaga usunięcia u specjalisty, np. dermatologa.

Leczenie kurzajki na stopie za pomocą zabiegów należy rozpoznać od odpowiedniej diagnostyki. W wielu przypadkach wystarczy wywiad lekarski i dokładne obejrzenie zmiany, by ją rozpoznać. Czasem jednak specjalista decyduje się na badanie histopatologiczne, by mieć pewność, z czym ma do czynienia. Istnieje wiele zabiegów na kurzajki na stopie m.in.:

  • elektrokoagulacja - inaczej wypalanie; umożliwia szybkie usunięcie zmian. Wykorzystuje się do niej prąd o wysokiej częstotliwości. Impulsy prądu wpływają na brodawkę, niszcząc ją. To zabieg nieinwazyjny, ponieważ nie wymaga nacinania skóry. Przeciwwskazaniem do takiego zabiegu jest tocząca się lub niedawno przebyta choroba nowotworowa, a także wszczepiony rozrusznik czy użytkowanie pompy insulinowej. Taki zabieg nie jest też przeznaczony dla osób z zaburzeniami krzepliwości krwi. Wśród skutków ubocznych można wymienić m.in.:
    • zaczerwienienie zmiany,
    • zasinienie,
    • mały strupek.

Zwykle jednak mijają one po około 5-14 dniach.

  • łyżeczkowanie - polega na wycięciu kurzajki na stopie z wykorzystaniem narzędzi chirurgicznych. Zwykle po tę metodę sięga się w przypadku zmian opornych na sposoby nieinwazyjne. Zabieg wymaga precyzji, a jednocześnie często wystarczający jest jeden, by pozbyć się zmian.
  • wymrażanie - wykorzystuje się w tym celu ciekły azot o temperaturze ok. -190 st. Celsjusza. Płynny azot jest aplikowany na brodawkę, a cały zabieg trwa od kilku do kilkunastu sekund. Zazwyczaj po zabiegu w miejscu kurzajki pojawia się pęcherz. Na gojenie trzeba przeznaczyć 2-3 tygodnie. Występującym nierzadko powikłaniem są blizny. Czasem jednak blizna nie pojawia się.

Jednym z nowszych sposobów jest laserowe usunięcie zmiany. Cały proces jest bezbolesny i nie wymaga rekonwalescencji, ponieważ nie wiąże się z uszkodzeniem tkanki. Tego typu metody leczenia brodawki na stopie są bezbolesne i zwykle poprzedzone podaniem środka przeciwbólowego czy znieczulenia.

Domowe sposoby na kurzajkę na stopie

Niektórzy z nas zamiast korzystać ze sprawdzonych metod farmakologicznych lub zabiegów dermatologicznych, stawiają na domowe sposoby na kurzajki na stopie. Jednym z bardziej znanych jest aplikacja jaskółczego ziela. Taki środek nakłada się punktowo na zmianę, choć trzeba pamiętać o właściwościach alergizujących takiej substancji.

Inne, mniej bezpieczne domowe sposoby na kurzajki na stopie, których nie zaleca się stosować to m.in.:

  • przemywanie zmian octem,
  • stosowanie czosnku,
  • usuwanie zmian pumeksem.

Tego typu leczenie domowe kurzajek na stopie nie ma potwierdzonej skuteczności, a może doprowadzić do pojawienia się podrażnień i uszkodzenia naskórka, co nierzadko skutkuje stanem zapalnym i bólem. Poza tym uszkodzone brodawki mogą dodatkowo się rozsiać.

Reklama

Kurzajka na stopie u dziecka

Młody organizm, m.in. z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy, ale też na większą szybkość namnażania się nowych komórek, może być bardziej podatny na rozwój brodawek wirusowych. Poza tym kurzajka na stopie u dzieci to nierzadko efekt częstszego niż w przypadku osób dorosłych korzystania z miejsc użytku publicznego, np. basenów. Poza tym najmłodsi są znacznie bardziej narażeni na problemy skórne o podłożu wirusowym, gdyż mogą mieć kontakt z zakażeniem z uwagi np. na nieprzestrzeganie zasad higieny.

Kurzajka na stopie u dziecka może być konsekwencją np. zabawy w zamienianie się klapkami na basenie albo użycie ręcznika innej, już zakażonej osoby. Bardzo istotne, by opiekun systematycznie sprawdzał stopy malucha. Pociecha może samodzielnie nie zgłosić żadnych dolegliwości, dopóki nie doświadczy bólu. Brodawka na stopie u dziecka może zacząć boleć dopiero na bardzo zaawansowanym etapie, gdy np. dojdzie do pojawienia się uszkodzenia lub stanu zapalnego.

Jak wygląda kurzajka na stopie dziecka? Taka zmiana prezentuje się dokładnie tak samo jak u osoby dorosłej. Ma te same cechy. Co do zasady, leczenie kurzajek na stopie u dziecka przebiega w analogiczny sposób jak u dorosłych, choć bardzo istotne jest dbanie o to, by sprawdzić, czy konkretny środek czy metoda nadaje się dla dziecka. Warto m.in. sięgnąć po ulotkę konkretnego specyfiku. Wiele preparatów może być już stosowanych od 2. roku życia dziecka, jednak nie jest to zasada i zawsze należy upewnić się, czy dany środek jest bezpieczny dla pociechy.

Specjalistyczne leczenie należy rozpocząć bez względu na tym kurzajki na nodze dziecka. Nieleczone zmiany mogą zostać przeniesione na ręce, tułów, a nawet twarz. Terapię można prowadzić pod okiem dermatologa, a nawet podologa dziecięcego.

Reklama

Kurzajka na stopie w ciąży

Obecność kurzajki na stopie w ciąży z reguły nie jest stanem niebezpiecznym. Warto jednak zwrócić tu uwagę na związek pomiędzy brodawką na stopie a ciążą. Zazwyczaj pojawienie się takich zmian świadczy o osłabieniu układu odpornościowego, przez co organizm przyszłej mamy stał się bardziej podatny na zakażenie i wystąpienie zmian.

Kobiety w ciąży powinny dokładnie czytać ulotki różnych specyfików, by mieć pewność, że konkretny środek jest bezpieczny. Wiele preparatów jest przeciwwskazanych w ciąży, zwykle ze względu na brak wystarczających danych o wpływie konkretnej substancji na organizm ciężarnej.

Jednym z rekomendowanych sposobów usuwania kurzajek w ciąży np. na łamach „Forum Ginekologii” jest kriochirurgia, czyli wymrażanie zmian przy użyciu ciekłego azotu, choć w trakcie ciąży lepiej wstrzymać się z takimi zabiegami.

Zapobieganie kurzajce na stopie. Czego unikać, gdy już wystąpi?

Profilaktyka walki z brodawkami na stopach opiera się na tych samych zasadach co profilaktyka innych typów kurzajek. Chcąc np. uniknąć kurzajki podeszwowej należy przede wszystkim dbać o zasady higieny, a więc:

  • częste mycie rąk,
  • noszenie klapek na basenie,
  • zabezpieczenie ewentualnych otarć i ran plastrem, ponieważ takie mikrouszkodzenia mogą być bramą, przez którą wniknie wirus,
  • stosowanie własnego ręcznika i innych przyborów higienicznych i unikanie dzielenia się nimi.

Chcąc uniknąć brodawek stóp, warto też dbać o ogólną odporność organizmu, m.in. stosując odpowiednią dietę i badając się regularnie. Niekiedy podejmowanie takich działań zdaje się jednak na nic, a pacjent i tak ma kurzajki. Te metody ograniczają jednak ryzyko infekcji.

Pamiętaj o tym, że gdy pojawią się kurzajki na stopie, nie należy ich rozdrapywać, bo może prowadzić to do rozsiania się zakażenia. W przypadku rozpoznania takich zmian należy unikać np. przymierzania butów innej osoby, gdyż w ten sposób można łatwo przenieść zakażenie.

Brodawki wirusowe pojawiające się na stopach to problem, który ma tendencję do samoistnego zanikania, jednak może potrwać to bardzo długo, np. kilka lat. Poza tym, obecność brodawek na stopach zwiększa ryzyko przeniesienia takich zmian na inne części ciała czy też zarażenie innych osób.

Dlatego zamiast czekać na samowyleczenie, lepiej podjąć się jak najszybciej terapii. W ten sposób zmniejszysz ryzyko ewentualnych powikłań czy dolegliwości bólowych, które pojawiają się w wyniku np. uszkodzenia brodawki wirusowej albo stanu zapalnego wokół niej. Przedstawione metody pozwalają na pozbycie się różnego rodzaju kurzajek, również tych, zlokalizowanych np. na dłoniach.

Czytaj również

Bibliografia

  • Jabłońska S., Majewski S.,Brodawki stóp, w : Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, ss. 116 - 118,Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa, 2008
  • Łańcucki J.,Brodawki stóp, w: Gołucki Z., Łańcucki J., Farmakoterapia chorób skóry. Leki zewnętrzne, ss. 175 - 176,Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,Warszawa, 1993
  • Rassner G.,Choroby wywołane przez wirusy brodawczaka (brodawki), w:Dermatologia. Podręcznik i atlas, ss. 46 - 48,Urban & Partner, Wrocław, 1994
  • J. Sułowicz i inni, Czynniki ryzyka a rozwój nowotworów skóry po przeszczepie nerki, UJ w Krakowie, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/273540/sulowicz_krzanowski_wojas-pelc_czynniki_ryzyka_a_rozwoj_nowotworow_skory_u_chorych_po_przeszczepie_nerki_2005.pdf?sequence=1&isAllowed=y, [dostęp: 31.12.2023].
  • Brodawki wirusowe – czym są i jak się ich pozbyć, Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/285720,kurzajki-brodawki-czym-sa-i-jak-sie-ich-pozbyc, [dostęp: 30.12.2023].
  • A. E. Lesiak i M. Ciążyńska, „Brodawki - łatwo je „złapać”, ale jak się ich pozbyć?”, Dermatologia Praktyczna, Art. nr 6, 2019.
  • I. E. Wencel, K. Kordus, Porównanie skuteczności terapii nieinwazyjnych i inwazyjnych w zabiegach usuwania brodawek wirusowych skóry stóp, Aesth Cosmetol Med. 2021;10(5):235-241. https://doi.org./10.52336/acm.2021.10.5.04.
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Artykuł napisany przez
Katarzyna Augustyniak-Woźnica - dziennikarka wyróżniona w konkursie Kryształowe Pióra 2024
Dziennikarka, przyszła prawniczka. Autorka wielu publikacji o tematyce społeczno-kulturalnej, marketingowej, prawniczej, kulinarnej, medycznej i dziecięcej. Absolwentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Jagiellońskim i studentka prawa na Uniwersytecie Opolskim. Prywatnie opiekunka kotki Kici.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Więcej z kategorii Choroby i zmiany skórne
Bąble na skórze – skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić?
Wysypka pęcherzowa na skórze
Spuchnięta warga - przyczyny. Jak leczyć dolną i górną?
Kobieta ze spuchniętą wargą
Swędzące krostki - na ciele. Sprawdź, co oznaczają
Mężczyzna z krostami na plecach
Podobne artykuły
Dziecko z wysypkową chorobą zakaźną
Rumień zakaźny u dzieci i dorosłych - jak wygląda, ile trwa?
Drobne czerwone krostki na nogach dziecka
Co oznaczają drobne czerwone krostki na ciele dziecka?
Czerwone kropki na plecach
Czerwone kropki na ciele - co oznaczają i jak je zlikwidować?
Zdjęcie osoby, która ma wysypkę na łokciu
Wysypka na łokciach i jej przyczyny. Jak leczyć takie zmiany skórne?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy zauważasz pogorszenie kondycji swoich włosów?
Opakowanie produktu Merz Spezial