Reklama
Czym jest nowotwór ślinianki?
Nowotwór ślinianki to każda zmiana w obrębie gruczołów ślinowych, zarówno łagodna, jak i złośliwa, a także nowotworopodobna. Guzy ślinianek są wykrywane stosunkowo rzadko.
Etiopatogeneza nowotworów ślinianek nie jest znana. Naukowcom udało się jednak ustalić czynniki ryzyka ich rozwoju. Do najczęściej wymienianych należą:
- nikotynizm,
- choroba alkoholowa,
- mutacje genetyczne,
- zakażenia wirusowe, głównie wywołane wirusami EBV i HPV,
- niedobory witamin (głównie A i C)
- ekspozycja na promieniowanie jonizujące,
- kontakt z formaldehydem, niklem, pyłem cementowym/azbestowym etc.
- inne czynniki środowiskowe (m.in. pył drzewny).
Reklama
Rodzaje nowotworów ślinianki
Nowotwory ślinianek można różnie klasyfikować. Ze względu na umiejscowienie wyróżnia się nowotwory:
- ślinianki przyusznej;
- ślinianki podżuchwowej;
- ślinianki podjęzykowej;
- małych gruczołów ślinowych.
Warto podkreślić, że u większości pacjentów guzy występują w śliniance przyusznej. Drugą najczęstszą lokalizacją są gruczoły ślinowe podżuchwowe.
Zmiany nowotworowe ślinianek są bardzo zróżnicowane histopatologicznie. Tylko w obrębie zmian złośliwych wyróżnia się 24 typy histopatologiczne. Najczęściej wykrywany jest rak śluzowo-naskórkowy, który atakuje ślinianki przyuszne. Na drugim miejscu pod względem częstości występowania jest rak gruczołowo-torbielowaty, który lokalizuje się w śliniance podżuchwowej. Natomiast najczęściej wykrywanym typem histologicznym wśród nowotworów łagodnych jest gruczolak wielopostaciowy.
Reklama
Objawy nowotworu ślinianki
Objawy nowotworu ślinianki są uzależnione od typu histologicznego guza oraz jego umiejscowienia. Zazwyczaj pierwszą manifestacją zmiany nowotworowej w obrębie gruczołów ślinowych jest wyczuwalny palpacyjnie guzek. Łagodne nowotwory występują w postaci pojedynczych, wolno rosnących guzków, które nie wywołują dolegliwości bólowych. Ich cechą charakterystyczną jest także ruchomość względem skóry i podłoża oraz twardość. Inaczej objawia się rak ślinianki. W badaniu palpacyjnym wyczuwalne są nieruchome, bolesne guzki, cechujące się szybkim wzrostem.
Typowym objawem raka ślinianki jest powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Ponadto nowotwór złośliwy w zaawansowanym stadium może doprowadzić do:
- porażenia nerwu twarzowego,
- zaburzeń czucia,
- owrzodzeń skóry,
- limfadenopatii szyjnej.
Reklama
Jak rozpoznać nowotwór ślinianki?
Badanie palpacyjnie nie wystarczy, by zdiagnozować nowotwór ślinianki. Niezbędne jest wykonanie badań dodatkowych. W pierwszej kolejności lekarz kieruje pacjenta na badania obrazowe, takie jak:
- badanie ultrasonograficzne,
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny.
Jeśli wyniki badań obrazowych wykażą, że zmiana może być złośliwa, niezbędne będzie wykonanie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej pod kontrolą USG, która rozwieje wszelkie wątpliwości.
Reklama
Leczenie oraz rokowania przy raku ślinianki
Nowotwory ślinianek leczy się chirurgicznie – tj. guza usuwa się wraz z tzw. marginesem zdrowych tkanek wokół niego. W przypadku zmian łagodnych taka forma leczenia jest wystarczająca, zaś pacjenci z rakiem wymagają dodatkowo leczenia uzupełniającego w postaci radioterapii.
Warto jednak podkreślić, że guzy ślinianek są oporne na leczenie radioterapeutyczne. Oznacza to, że rokowania dla pacjentów ze zmianami złośliwymi nie są pomyślne. Pośród dwóch najczęściej występujących guzów złośliwych w obrębie gruczołów ślinowych, czyli raka śluzowo-naskórkowego i gruczołowo-torbielowatego, prognozy są znacznie bardziej optymistyczne dla pacjentów z tym pierwszym, gdyż ten rak ślinianki przyusznej bardzo rzadko daje przerzuty.
Natomiast drugi, będący najczęstszym rakiem ślinianki podjęzykowej, ma tendencję do naciekania przez co jego całkowitego usunięcie jest niemal niemożliwe. Rokowania z tym rakiem ślinianki są wyjątkowo niekorzystne.
Jeżeli chodzi o leczenie onkologiczne, to zastosowanie znajduje radioterapia neutronowa, jednakże ze względu na niewielką dostępność tej metody w Polsce, raka gruczołów ślinowych leczy się za pomocą naświetlania promieniowaniem fotonowym.
Czytaj też:
