Reklama
Co to są komórki macierzyste?
Komórka macierzysta to pierwotna komórka, która wyróżnia się tym, że może się w nieskończoność dzielić oraz różnicować do innych komórek i tkanek. Komórka macierzysta jest jak matka, która daje życie innym komórkom.
Różnicowanie to cecha, jaką posiadają komórki macierzyste. Oznacza to, że z komórki macierzystej może zrodzić się krwinka, tkanka nerwowa, mięśniowa lub kostna. Komórka macierzysta jest więc wykorzystywana do zastępowania zniszczonych komórek. Komórki macierzyste mają zdolności krwiotwórcze, a także regeneracyjne, gdyż dzięki nim można odbudować m.in. system nerwowy, odpornościowy, czy kostny.
Komórki macierzyste mogą być pozyskiwane ze szpiku kostnego, krwi obwodowej lub z krwi pępowinowej.
Reklama
Czym różni się pobranie komórek macierzystych z krwi pępowinowej od innych?
Pobranie krwi pępowinowej (w której znajdują się komórki macierzyste) jest zabiegiem bezinwazyjnym, bezbolesnym dla dziecka jak i dla jego mamy i trwa kilka minut. Decyzja o pobraniu krwi pępowinowej przy porodzie nie wymaga wcześniejszego odpępnienia, zatem proces ten w ogóle nie wpływa na przebieg porodu. Pobrania dokonuje się po odpępnieniu dziecka, czyli odcięciu pępowiny po porodzie.
Do specjalnego, sterylnego zestawu przelewa się odpowiednią ilość krwi zgromadzonej w odciętej pępowinie (aby to zrobić nakłuwa się naczynie krwionośne znajdujące się w sznurze pępowiny). Do zebranego materiału dodaje się płyn przeciwdziałający krzepnięciu i niezwłocznie odpowiednim transportem przewozi do banku krwi, gdzie po badaniach laboratoryjnych i wygenerowaniu komórek macierzystych z krwi pępowinowej próbka jest zamrażana w specjalnej kasecie w temperaturze poniżej minus 190 stopni Celsjusza, w ciekłym azocie. Pobranie komórek macierzystych z krwi pępowinowej nie zagraża w żaden sposób dziecku, które właśnie przyszło na świat, ani jego mamie.
Reklama
Jak pobiera się szpik kostny?
Z kolei pobranie szpiku kostnego wykonuje się w znieczuleniu ogólnych lub zewnątrzoponowym - można pobrać je z krwi obwodowej lub z talerza biodrowego. W przypadku pobrania z talerza biodrowego konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego, po zabiegu można odczuwać pewną bolesność miejsca wkłucia. Z kolei w przypadku pozyskania komórek macierzystych z krwi obwodowej konieczne jest stosowanie leków w postaci iniekcji, które mają korzystny wpływ na zwiększenie liczby krwiotwórczych komórek.
Reklama
Jakie zastosowanie mają komórki macierzyste?
Komórki macierzyste mają ogromne zastosowanie w medycynie. Na chwilę obecną wymienia się ponad 80 jednostek chorobowych, które są leczone standardowo komórkami macierzystymi. Wykorzystuje się je w terapii niektórych nowotworów (w tym białaczki ostrej oraz białaczki przewlekłej), chorób związanych z układem odpornościowym, chorób metabolicznych i chorób autoimmunologicznych.
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej stosuje się w leczeniu m.in. zespołu mielodysplastycznego, schorzeń wywołanych defektem komórki macierzystej (np. niedokrwistość aplastyczna, niedokrwistość Fanconiego), choroby fagocytów, zespołów rozrostowych układu chłonnego, chorób dziedzicznych (w tym np. związanych z zaburzeniami układu odpornościowego), czy niektórych nowotworów złośliwych (np. raka piersi, raka nerki, mięsaka Ewinga).
Reklama
Gdzie przechowuje się komórki macierzyste z krwi pępowinowej?
Komórki macierzyste z krwi pępowinowej przechowuje się w bankach komórek macierzystych. Placówki te dzielą się na banki rodzinne (te działają komercyjnie) i publiczne.
Rodzinne i publiczne banki krwi pępowinowej oferują klientom pobranie krwi pępowinowej, transport, badania nad zgromadzoną próbką krwi i zdeponowanie wyselekcjonowanych komórek macierzystych w ciekłym azocie (w temperaturze niższej niż minus 190 stopni Celsjusza). Zebrany materiał przechowuje się w takim depozycie aż do momentu, w którym będą one wykorzystane.
Różnica między tymi bankami polega na tym, że przechowując komórki macierzyste w rodzinnym banku krwi pępowinowej w razie konieczności leczenia komórkami macierzystymi rodzice mają dostępny, niemal od ręki lek i nie ma konieczności rozpoczęcia procedury poszukiwania zgodnego dawcy. Publiczne bankowanie krwi pępowinowej jest nieodpłatne, jednak dawca nie ma możliwości decydowania o losach komórek macierzystych. Zrzeka się do nich praw, a materiał będzie dostępny dla całego społeczeństwa bądź do badań.
Czytaj też:
