Co to są komórki macierzyste?
Komórki macierzyste to komórki, z których powstaje życie. Mają one zdolność do namnażania się a także umiejętność przeobrażania się w inną tkankę, czy komórkę. Co to w praktyce oznacza? Że komórka macierzysta może przekształcić się w krwinkę czerwoną, płytkę krwi, mięsień (np. mięsień sercowy), nerw, szpik, trzustkę, itp., które zostały uszkodzone.
Najczęściej słyszy się o komórkach macierzystych pozyskiwanych ze szpiku kostnego. Ale takie komórki można także pobrać z krwi obwodowej lub z tłuszczu. Źródłem najmłodszych komórek macierzystych jest krew pępowinowa, czyli krew która zostaje w pępowinie po jej przecięciu tuż po porodzie.
Jakie są rodzaje komórek macierzystych? Wyróżnia się:
- komórki macierzyste krwiotwórcze (mogą przemienić się w jakikolwiek składnik krwi);
- komórki macierzyste tkankowe (mogą przeobrazić się w inną komórkę mięśniową, chrzęstną, kostną itp.).
Jakie właściwości mają komórki macierzyste z krwi pępowinowej?
Komórki macierzyste pozyskiwane z krwi pępowinowej jak sama nazwa wskazuje można pobrać z krwi pępowinowej. Oznacza to, że można zrobić to tylko i wyłącznie raz w życiu podczas porodu (po urodzeniu dziecka, a przed urodzeniem łożyska).
Cechą, która wyróżnia ten typ komórki jest jej młodość i łatwość w przekształcaniu się w inne komórki.
Kolejny punkt przewagi tych komórek nad innymi związany jest z tym, że jeśli zachodzi potrzeba ich wykorzystania to dużo łatwiej jest je dopasować do biorcy niż w przypadku np. komórek ze szpiku kostnego. W przypadku konieczności leczenia własną krwią pępowinową zgodność genetyczna materiału wynosi 100%, a w przypadku biologicznego rodzeństwa wymaga się zgodności minimum 4/6 antygenów. Szpik kostny wymaga zgodności aż 7/10 antygenów.
Co można leczyć komórkami macierzystymi z krwi pępowinowej?
Leczenie komórkami macierzystymi pobranymi z krwi pępowinowej obejmuje już około 80 schorzeń,- takie leczenie jest refundowane przez NFZ. A lista wciąż jest otwarta, ponieważ naukowcy cały czas znajdują kolejne możliwości wykorzystania tych cennych komórek. Od roku 2017 także w Polsce własne komórki macierzyste z krwi pępowinowej są stosowane z korzyścią dla pacjenta w spektrum autyzmu i mózgowym porażeniu dziecięcym, w ramach medycznych eksperymentów leczniczych.
Tak szerokie wykorzystywanie krwi pępowinowej w medycynie nadal dla wielu osób jest nowością, dlatego wielu wydaje się, że nie jest ona jeszcze stosowana w leczeniu. Nic bardziej mylnego, na całym świecie ponad 45 000 pacjentów miało podane komórki pozyskane z krwi pępowinowej do leczenia.
Jak pozyskuje się komórki macierzyste z krwi pępowinowej?
Jak już wcześniej wspomniano, komórki macierzyste pobiera się z krwi pępowinowej. Procedura pobrania krwi ma miejsce tuż po urodzeniu dziecka i przecięciu pępowiny. Komórki macierzyste pozyskuje się z tej części pępowiny, która łączy się z łożyskiem. To jedyna sposobność na pobranie tych komórek macierzystych. Jeżeli krew pępowinowa nie zostanie pobrana, to wraz z łożyskiem, zostanie ona zutylizowana w szpitalu.
Warto uspokoić przyszłe mamy, że proces pobrania komórek macierzystych z krwi pępowinowej jest zupełnie bezbolesny i bezinwazyjny zarówno dla dziecka, jak i mamy.
Krew pępowinową zbiera przeszkolona położna do zestawu pobraniowego, przekazanego personelowi przez rodziców dziecka. Zestaw do pobrania krwi pępowinowej rodzice otrzymują od banku komórek macierzystych, z którym podpisali umowę o bankowaniu komórek macierzystych.
Jak przechowuje się komórki macierzyste z krwi pępowinowej?
Bankowanie komórek macierzystych czyli proces przechowywania tych komórek nie stanowi skomplikowanej procedury. Po pobraniu krwi pępowinowej do sterylnego pojemnika, przewozi się go specjalnym transportem do wybranego przez rodziców banku komórek macierzystych. Na miejscu krew jest poddana dokładnym badaniom. Jeśli nadaje się do przechowania, preparuje się ją, wyodrębnia z niej komórki macierzyste i umieszcza w oparach ciekłego azotu, w temperaturze niższej niż ok minus 190 stopni Celsjusza.
Ile można przechowywać pobraną próbkę? Uznaje się, że bezterminowo - próbki, które zostały rozmrożone po ok. 24 latach miały dokładnie te same właściwości co przed zamrożeniem, zatem uznaje się, że proces mrożenia nie wpływa na nie negatywnie.
Czytaj więcej:
