Reklama
Czy można mieć uczulenie na banany?
Według danych, na które w swojej pracy powołują się dr Barbara Rogala oraz dr Barbara Rymarczyk, alergia pokarmowa występuje na poziomie 6–8 proc. u dzieci i 2–4 proc. u osób dorosłych.
Okazuje się, że alergia na banany to zaledwie niewielki procent z tej liczby. Badania prowadzone w różnych częściach świata wykazały, że występuje między 0,04 proc. a 1,2 proc. w populacji ogólnej.
Banan to jeden z pierwszych produktów, o który rozszerzana jest dieta niemowlęcia. Stanowi podstawowy składnik wielu deserów oraz znajduje się w różnych produktach podawanych najmłodszym.
Wobec powyższego może pojawić się pytanie: czy można mieć uczulenie na banany, skoro owoc ten jest rekomendowany i powszechnie uznawany za bezpieczny? Okazuje się, że tak. Większość alergenów obecnych w bananie to białka, które w określonych warunkach mogą spowodować reakcję układu odpornościowego.
Alergie krzyżowe u osób uczulonych na banany
Samodzielne uczulenie na banany występuje rzadko, częściej dochodzi do niego w wyniku reakcji krzyżowej. Polega ona na tym, że osoby uczulone na alergen obecny w omawianym owocu mogą doświadczyć podobnych objawów po spożyciu pokarmu, który w swoim składzie zawiera substancję strukturalnie podobną.
Gdy osoba uczulona spożywa produkt zawierający podobne białka do tych, na które jest uczulona, układ odpornościowy produkuje histaminę i inne substancje chemiczne.
Zjedzenie banana może wywołać reakcję krzyżową z alergenami zawartymi w arbuzie, awokado, kiwi, melonach, owocach cytrusowych czy pomidorach. W przypadku, gdy wystąpią niepożądane objawy po spożyciu jednego z tych produktów, inne z tej grupy również mogą je wywołać.
Do tego rodzaju reakcji może także dojść na drodze współistnienia alergii wziewnej z pokarmami pochodzenia roślinnego, na przykład pomiędzy omawianym owocem a pyłkami brzozy, bylicy czy ambrozji.
Białka zawarte w owocach mogą również wywoływać reakcje krzyżowe w kontakcie z białkami obecnymi w lateksie, co prowadzi do powstania tzw. zespołu lateksowo-owocowego. Ten problem dotyczy głównie pracowników służby zdrowia i dotyka nawet 30 proc. osób w tej grupie zawodowej.
Potwierdza to prof. dr hab. med. Edward Rudzki, który w swoim artykule pt. „Alergia na banany” powołując się na badania przeprowadzone na 45 osobach uczulonych, które wykazały, że banan spożywany samodzielnie nie był przyczyną alergii w żadnym z tych przypadków. Spośród badanych dwie osoby były uczulone na jeszcze jeden z produktów spożywczych pochodzenia roślinnego, trzy na dwa, cztery na cztery, pięć na cztery, a dwanaście na ponad 10 innych owoców lub jarzyn.
Nawiązuje również do innych badań, gdzie w Hiszpanii z liczby 7698 pacjentów dermatologicznych, u 142 wykryto uczulenie na pokarm, 33 było nadwrażliwych na świeże owoce, a wśród nich 12 na banany.
Przytoczone badania pokazują, że uczulenie na banany pojawia się w wyniku styczności z alergenem lub substancjami o zbliżonej budowie chemicznej. Organizm odpowiada na obce białka zawarte w alergenach, produkując przeciwciała IgE.
Po spożyciu banana do gwałtownej reakcji organizmu mogą również doprowadzić salicylany (występują w niesteroidowych lekach przeciwzapalnych) lub kwas benzoesowy (zawarty w occie).
Reklama
Jak wygląda uczulenie na banany u niemowląt i dzieci?
Najczęstszą grupą wiekową, w której występuje nadwrażliwość na omawiany owoc, są osoby między 20. a 40. rokiem życia, jednak zdarza się, że dotyka ona także dzieci.
Choroby alergiczne mają często podłoże genetyczne, dlatego uczulenie na banany u niemowląt i dzieci może pojawić się szczególnie w tych rodzinach, gdzie już wcześniej występowały takie problemy. Ryzyko odziedziczenia ich przez dziecko, którego rodzice cierpią na alergie, wynosi nawet 60 proc.
Alergia na banany u niemowląt karmionych piersią może być spowodowana przenikaniem białek z pokarmów spożywanych przez matkę do mleka.
Mimo że zazwyczaj mleko matki jest uważane za czynnik ochronny, u około 1 proc. dzieci karmionych piersią można zaobserwować objawy reakcji uczuleniowej.
Objawy uczulenia na banany u niemowląt mogą różnić się w zależności od stopnia reakcji alergicznej.
Są to najczęściej:
- czerwone swędzące plamy na skórze dziecka,
- świąd i zaczerwienienie w okolicach ust,
- wysypka w postaci krostek,
- swędzące,
- zaczerwienione oczy,
- katar,
- biegunka,
- duszność,
- wymioty,
- kolki brzuszne.
Reklama
Objawy skórne alergii na banany
Alergia na banany może powodować następujące objawy:
- zmiany skórne: pokrzywka, rumień, obrzęk skóry, wysypka;
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka oraz zapalenie błony śluzowej jelit, również mogą wystąpić;
- objawy ze strony układu oddechowego: katar, kichanie, kaszel, duszność.
Osoby uczulone na banany mogą doświadczać jednego lub kilku z wymienionych symptomów. Oprócz typowych objawów alergii na banany, istnieje szereg rzadszych..
Należą do nich:
- bóle głowy,
- łzawienie oczu,
- swędzenie powiek,
- zaczerwienieniem białek oczu.
U osób uczulonych istnieje ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. W przypadku wystąpienia objawów, takich jak duszności, obrzęk języka czy spadek ciśnienia należy niezwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe i podać pacjentowi leki przeciwwstrząsowe np. adrenalinę.
Zespół alergiczny jamy ustnej
Zespół alergii jamy ustnej (oral allergy syndrome – OAS), zwany również zespołem miejscowej anafilaksji, polega na pojawieniu się zmian alergicznych w obrębie jamy ustnej, na które składają się następujące zaburzenia:
- świąd i obrzęk błony śluzowej (warg, dna języka, gardła oraz krtani),
- pieczenie,
- mrowienie,
- uczucie duszności,
- świąd.
Następnie mogą pojawić się zmiany skórne w postaci pokrzywki, zajęcia spojówek, obrzęku oczodołów, a nawet wstrząsu anafilaktycznego.
Towarzyszyć im mogą objawy ogólne pod postacią bólu brzucha, biegunek, wymiotów. Występują najczęściej u osób uczulonych na pyłki roślin i są wynikiem reakcji krzyżowych pomiędzy alergenami wziewnymi oraz niektórymi owocami i warzywami.
Według danych przytoczonych przez prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek oraz lek. med. Wojciecha Szmagierewskiego:
“Oprócz typowych objawów ustno-gardłowych, dolegliwości systemowe poza układem pokarmowym występują u około 8, 7 proc. pacjentów, a u 3 proc. pacjentów występują objawy systemowe bez zmian ustno-gardłowych, natomiast u 1, 7 proc. rozwija się wstrząs
anafilaktyczny”.
W Polsce za występowanie objawów klinicznych zespołu OAS odpowiedzialne są alergeny zawarte w pyłkach brzozy powodującym tzw. zespół brzoza-owoce-warzywa.
Odczyn krzyżowy wywołują również alergeny zawarte w bylicy, najczęściej po spożyciu marchewki, selera, jabłka. Takie objawy mogą wystąpić również w przypadku uczulenia na banany.
Należy jednak pamiętać, że przyczyną nie jest jedynie alergen zawarty w owocu, ale reakcja krzyżowa spowodowana pierwotną alergią na bylicę.
Jak leczy się uczulenie na banany?
Leczenie alergii pokarmowej polega na wprowadzeniu diety eliminacyjnej.
Aby pozbyć się lub złagodzić objawy uczulenia wywołanego przez banany, należy wykluczyć owoc w czystej postaci oraz wszystkie produkty i potrawy, które mogą go zawierać.
Zaleca się zrezygnować z sałatek, sosów, koktajli oraz wyrobów cukierniczych, w których banan jest jednym ze składników. Trzeba uważać na wszelkie formy przetworzone, takie jak batony musli, ciastka, lody, jogurty i galaretki.
Aby mieć pewność, że spożywane produkty nie zawierają alergenu, warto sprawdzić skład, który zazwyczaj znajduje się na odwrocie opakowania. Ważne jest również, aby uważać na leki, do których dodaje się banany jako polepszacze smaku.
Dodatkowo lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych lub kortykosteroidowych w celu złagodzenia objawów. Jest to szczególnie istotne, jeśli wystąpią ciężkie objawy alergii, takie jak anafilaksja. Należy pamiętać, że leki przeciwhistaminowe nie usuwają przyczyny alergii, lecz działają jedynie objawowo.
Osoby, u których zdiagnozowano alergię na bylicę, powinny być ostrożne spożywając owoce z tabeli alergii krzyżowych charakterystycznych dla tej rośliny. Do tych owoców należą również banany, dlatego zwłaszcza w okresie pylenia warto monitorować reakcję organizmu po ich spożyciu.
Jeśli pojawią się objawy, takie jak swędzenie jamy ustnej (OAS), opuchlizna czy wysypka, należy zgłosić się do lekarza w celu wykonania stosownych testów. Jeśli alergia krzyżowa zostanie potwierdzona, konieczne będzie wprowadzenie diety eliminacyjnej.
Jeśli eliminowany zostanie pokarm reagujący z tym alergenem, możliwe jest, że w przyszłości reakcja na ten pierwotny będzie mniej nasilona.
