Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Uczulenie na czosnek - objawy. Jak sobie radzić z alergią?

Uczulenie na czosnek może wystąpić nie tylko po jego zjedzeniu, ale nawet wskutek przypadkowego dotknięcia. Choć niegdyś lekceważono to zagrożenie, dziś coraz więcej mówi się o alergizujących właściwościach czosnkowych enzymów.
Czosnek powodujący uczulenie
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Uczulenie na czosnek okazuje się jedną z najczęściej występujących alergii pokarmowych.
  • Objawami alergii na czosnkowe enzymy mogą być pokrzywki i wysypki, ale też obrzęki, trudności z oddychaniem, kaszel, katar.
  • W leczeniu można zastosować immunoterapię, a objawowo przyjmować leki przeciwhistaminowe. Przede wszystkim jednak należy bezwzględnie unikać czosnku.
Spis treści

Czy można mieć uczulenie na czosnek?

Uczulenie na czosnek było przez lata uważane za problem marginalny, wiele jednak wskazuje na to, że jest ono upowszechnione w stopniu dużo większym, niż dotąd zakładano. Okazuje się więc, że roślina ta, mimo licznych i niezaprzeczalnych właściwości zdrowotnych, ma też drugie, niebezpieczne oblicze.

Najnowsze doniesienia naukowe określają ryzyko wystąpienia alergii na czosnek, jako wysokie. Mówiono o tym między innymi w czasie zjazdu American Academy of Allergy, Asthma & Immunology w 2023 roku.

Analizując dane pacjentów z lat 2017-21, prof. Thomas B. Casale z University of South Florida powiedział, że czosnek był wiodącym alergenem w kategorii „inne”, zaraz po „wielkiej dziewiątce” produktów uczulających w największym stopniu, jakim są mleko, jaja, ryby, skorupiaki, orzeszki ziemne, orzechy, pszenica, soja i sezam.

Dlaczego czosnek może uczulać? Tak, jak w przypadku wszystkich alergii pokarmowych, kluczowe znaczenie ma nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na białka znajdujące się w pożywieniu.

W tym przypadku głównym zidentyfikowanym alergenem jest enzym allinaza. Jest to substancja, która uaktywnia się w czasie rozdrabniania czosnku. Pod jej wpływem znajdujący się w tej roślinie aminokwas allina podlega hydrolizie i przekształca się w kilka innych substancji, w tym allicynę, której roślina ta zawdzięcza swoje bakteriobójcze właściwości.

Choć dla większości osób allinaza oraz inne podobne substancje są całkowicie neutralne, dla alergików mogą być niebezpieczne. Zachodzi w tym przypadku klasyczny mechanizm.

W odpowiedzi na kontakt z alergenem układ odpornościowy uczulonego na czosnek zaczyna wytwarzać przeciwciała, których celem jest eliminacja rzekomego zagrożenia. Uruchamia to szereg procesów, takich jak wyrzut histaminy, która jest mediatorem stanu zapalnego, prowadzącym do wystąpienia reakcji uczuleniowej.

Badania wykazały, że w przypadku czosnku możliwe są alergie krzyżowe z warzywami pokrewnymi, takimi jak por, szalotka i cebula, które również zawierają allinazy. Po zjedzeniu każdej z nich osoba uczulona na czosnek również może doświadczyć niepożądanej reakcji uczuleniowej.

Reklama

Objawy uczulenia na czosnek

Jak objawia się uczulenie na czosnek? Paleta reakcji jest bardzo szeroka, począwszy od objawów skórnych, przez problemy gastryczne i oddechowe, na zagrażającej życiu anafilaksji kończąc.

Alergia na czosnek ma charakter IgE-zależny, co oznacza, że ważną rolę w jej mechanizmie odgrywają immunoglobuliny E. Jedną z cech charakterystycznych tego typu uczuleń jest natychmiastowość reakcji. Niepożądane odczyny zwykle pojawiają się w ciągu kilku minut.

Co jednak ważne, może też wystąpić w przypadku czosnku zwykła nietolerancja pokarmowa, nie angażująca przeciwciał IgE, której manifestacją są zwykle dolegliwości żołądkowo-jelitowe, pojawiające się z kilkugodzinnym opóźnieniem.

Najczęściej notowane objawy uczulenia na czosnek to:

  • pokrzywka, wysypka, świąd, zaczerwienienie skóry,
  • obrzęk naczynioruchowy twarzy, ust, języka, gardła,
  • uczucie duszności, świszczący oddech,
  • kaszel, kichanie, wodnisty katar,
  • ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka,
  • ogólne osłabienie, uczucie zmęczenia, zawroty głowy,
  • przyspieszona akcja serca,
  • wstrząs anafilaktyczny - ciężka ogólnoustrojowa reakcja, w przebiegu której następuje silny spadek ciśnienia tętniczego oraz szereg innych zaburzeń, stanowiących zagrożenie życia.

Tak jak w przypadku większości alergii, charakter i skala objawów różnią się u poszczególnych osób, dlatego nie sposób mówić o jednym typowym wzorcu. Znaczenie może też mieć rodzaj i natężenie ekspozycji na zawarte w tej roślinie alergeny.

Należy pamiętać, że reakcja uczuleniowa może wystąpić nie tylko po zjedzeniu czosnku, ale też na skutek jego kontaktu ze skórą. Niekiedy wystarczy wziąć warzywo do ręki, czy jedynie się o nie otrzeć.

Reklama

Jak sprawdzić, czy jest się uczulonym na czosnek?

Specjaliści zauważają, że alergie na czosnek, choć prawdopodobnie stosunkowo częste, są bardzo rzadko zgłaszane lekarzom i diagnozowane. Z tego powodu brak danych epidemiologicznych i szacunków, stąd też długotrwałe utrzymywanie się nawracających uciążliwości u wielu osób - nierozpoznana alergia siłą rzeczy nie jest ani leczona, ani poddawana działaniom profilaktycznym.

Pierwszym krokiem do rozpoznania jest samoobserwacja. Jeśli pacjent doświadcza przykrych dolegliwości, powinien przeanalizować w jakich okolicznościach do nich dochodzi i co poprzedza wystąpienie objawów. Jeśli podejrzenie zostanie skierowane w stronę czosnku, warto się poddać badaniu, aby zyskać pewność lub też wykluczyć taką ewentualność.

Alergie na czosnek wykrywa test z krwi. W surowicy oznacza się przeciwciała klasy IgE wymierzone w alergeny tej rośliny. Ich ujawnienie wykazuje nieprawidłową reakcję układu odpornościowego, a zatem potwierdza skłonność do alergii. Stanowi to podstawę kwalifikacji do leczenia przyczynowego, a także pozwala lekarzowi sformułować szereg konkretnych zaleceń profilaktycznych.

Warto wiedzieć, że wykonać można test wyłącznie pod kątem alergenów czosnku, ale też możliwa jest bardziej kompleksowa diagnostyka. Badanie zwane panelem alergenów polega na oznaczeniu przeciwciał swoistych dla białek kilkunastu czy kilkudziesięciu innych produktów spożywczych, wśród których czosnek jest jednym z wielu.

Reklama

Uczulenie na czosnek u dzieci. Co robić?

Uczulenie na czosnek u dziecka może występować tak samo, jak u osób dorosłych. Co więcej – choć nie ma w tej materii danych epidemiologicznych, można zakładać, iż zwykle objawia się ono właśnie w pierwszych latach życia.

Alergie pokarmowe mają to do siebie, że manifestują się już przy pierwszych kontaktach z danym produktem. Często dzieje się to między 6 a 12 miesiącem życia, gdy dieta malucha jest rozszerzana o kolejne pokarmy, z których część może się okazać alergizująca.

Zatem to, czy wystąpi uczulenie, zależy od indywidualnej predyspozycji dziecka (ewentualna alergia na czosnek) oraz momentu, w którym produkt ten znajdzie się w jadłospisie. Może to być około 11-12 miesiąca życia, bo wtedy teoretycznie zaleca się wprowadzenie tego warzywa do menu dziecka. W praktyce oczywiście może się to stać w innym czasie, z reguły późniejszym.

Co robić obserwując alergię na czosnek u dziecka? W pierwszej kolejności - uprawdopodobnić podejrzenie w badaniach oraz w czasie konsultacji z lekarzem. Zwłaszcza w okresie niemowlęcym dziecko styka się z tak dużą ilością nowych produktów żywnościowych oraz innych alergenów, że samodzielna identyfikacja jednego konkretnego czynnika może być bardzo trudna.

Jeśli wstępna diagnoza potwierdzi się, wdrażane jest standardowe postępowanie. Możliwe jest leczenie przyczynowe i objawowe, podstawę stanowi jednak profilaktyka.

Reklama

Co pomaga na uczulenie na czosnek? Leki

Co pomaga w przypadku uczulenia na czosnek? Czy są skuteczne leki? A może istnieją sprawdzone domowe sposoby? Kluczowe znaczenie ma profilaktyczne unikanie czosnku. Można też wdrożyć immunoterapię, czyli odczulanie, objawowo zaś pomagają leki przeciwhistaminowe.

Eliminacja ekspozycji na czynnik alergizujący jest zalecana przy każdej alergii. Działanie to skutecznie zapobiega pojawianiu się odczynów, a także stanowi główną metodą leczenia. Nawet jeśli na skórze wystąpi pokrzywka, czy pojawią się dolegliwości żołądkowo-jelitowe, znikną one samoczynnie w ciągu kilku - kilkunastu godzin, rzadko się zdarza, by trwało to znacząco dłużej.

Należy jednak pamiętać, że unikanie kontaktu z czosnkiem nie zawsze jest możliwe. Jako przyprawa jest dodawanych do setek dań i produktów spożywczych. Jeśli nie są one przygotowywane samodzielnie, trudno jest zachować kontrolę w każdym absolutnie przypadku. Tym bardziej, że niepożądane odczyny mogą się pojawiać również w wyniku reakcji krzyżowych, a w niektórych przypadkach wystarczy subtelne dotknięcie warzywa.

Alergię na czosnek można próbować leczyć przyczynowo, wdrażając immunoterapię. Odczulanie polega na kontrolowanym skonfrontowaniu pacjenta z coraz większymi dawkami alergenu, po to by zwiększać tolerancję układu odpornościowego na jego działanie. 

Należy jednak zaznaczyć, że nie zawsze jest to skuteczne. W sytuacji, gdy uczulenie mocno daje się we znaki, objawowo można zastosować leki przeciwhistaminowe. Są to różnego rodzaju preparaty dostępne w maściach, tabletkach lub kroplach, które uniemożliwiają łączenie się histaminy z receptorami H1. W ten sposób ograniczają reakcję zapalną i łagodzą symptomy. 

Ponieważ histamina odgrywa ważną rolę w mechanizmie alergii, warto też stosować naturalne produkty, które zmniejszają jej wydzielanie bądź hamują aktywność, takie jak czarnuszka, melisa, rumianek, pokrzywa, ostropest.

Czytaj również

Bibliografia

  • Marta Słowianek, Joanna Leszczyńska, Alergeny przypraw, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 3 (76), 15 – 28
  • Garlic allergies more common, dangerous than suspected, https://www.healio.com/news/allergy-asthma/20230307/garlic-allergies-more-common-dangerous-than-suspected, data dostępu: [10.08.2023]
  • What to Know About Garlic Allergies, https://www.webmd.com/allergies/what-to-know-about-garlic-allergies, data dostępu: [10. 08. 2023]
Piotr  Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Artykuł napisany przez
Piotr Brzózka - dziennikarz wyróżniony w konkursie Dziennikarz Medyczny Roku 2023
Dziennikarz wyróżniony w konkursie "Dziennikarz Medyczny Roku 2023". Autor tysięcy publikacji o tematyce medycznej, ekonomicznej, politycznej i społecznej. Przez 15 lat związany z Dziennikiem Łódzkim i Polska TheTimes. Z wykształcenia socjolog stosunków politycznych, absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Po godzinach fotografuje, projektuje, maluje, tworzy muzykę.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Rodzaje alergii i alergeny
Dlaczego uczulenie na jabłka występuje razem z alergią na pyłki brzóz? Przyczyny i objawy
Jabłka
Uczulenie na czosnek - objawy. Jak sobie radzić z alergią?
Czosnek powodujący uczulenie
Alergia na zboża - przyczyny, objawy, leczenie i dieta
Zboża
Podobne artykuły
Gęsi pierz powodujący alergię
Uczulenie na pierze - jakie są objawy i leczenie?
Kawałki złota
Uczulenie na złoto - co wywołuje alergię i jak się objawia?
Dziecki mają często alergię na koty i psy
Jakie objawia się alergia na kota i kiedy jest powód do niepokoju?
Jajecznica
Jak objawia się uczulenie na jajka i czy białko jest groźniejsze od żółtka?
Grzyby pleśniowe
Alternaria – co to jest? Alergia, pylenie

Reklama


Jak często robić regenerację włosów?
Sprawdź!