Co to jest AMH?
AMH, czyli hormon antymüllerowski, jest białkiem wytwarzanym u kobiet w oocytach, czyli niewielkich strukturach znajdujących się w jajnikach i dających początek komórkom jajowym, a u mężczyzn – w tzw. komórkach Sertolego jąder.
Substancja ta w okresie życia płodowego determinuje rozwój cech charakterystycznych dla danej płci, natomiast w dorosłym życiu decyduje o kobiecej płodności. AMH uznawany jest za precyzyjny marker tak zwanej rezerwy jajnikowej.
Pod pojęciem tym kryje się ilość pęcherzyków, które zdolne są przekształcić w dojrzałe i zdolne do zapłodnienia komórki jajowe. Liczba ta stale maleje w cyklu życia. Najwięcej, bo około 7 milionów oocytów występuje w 20. tygodniu życia płodowego. W momencie przyjścia na świat jest ich już znacznie mniej, bo tylko 2 miliony.
W momencie osiągnięcia dojrzałości płciowej w wieku nastoletnim liczba ta spada do zaledwie 400 tysięcy, by później z każdym rokiem dalej gwałtownie spadać – to jeden z powodów, dla których zajście w ciążę po 35. roku staje się coraz trudniejsze (przy czym należy pamiętać, że w całym cyklu życia dojrzewa i wykazuje potencjalną zdolność do zapłodnienia zaledwie 1 promil oocytów, a więc około 400).
Określenie poziomu hormonu AMH jest jednym z najważniejszych kryteriów pozwalających ocenić szanse zajścia w ciążę. Dlatego jest ono przeprowadzane zarówno w przypadku podejrzenia niepłodności, jak też czysto profilaktycznie, przez kobiety planujące urodzenie dziecka.
Badanie AMH
Badanie AMH jest testem laboratoryjnym wykonywanym po pobraniu próbki krwi żylnej ze zgięcia łokciowego.
Pozwala na określenie:
- liczby komórek jajowych oraz potencjału ich dojrzewania;
- szans na pomyślne zapłodnienie, drogą naturalną lub w ramach procedury in vitro;
- przewidywanego momentu wygaśnięcia aktywności jajników, czyli wejścia w okres menopauzy;
Kiedy badać AMH? Jeśli chodzi o generalne wytyczne, podstawowym wskazaniem jest niepłodność, rozumiana jako niezdolność do zajścia w ciążę na przestrzeni 12 miesięcy, mimo utrzymywania regularnych stosunków seksualnych bez zabezpieczenia.
Warto także tego typu badanie wykonać po 35, a tym bardziej 40. roku życia. Nie ma natomiast szczególnych zaleceń dotyczących kwestii bardziej szczegółowych, takich jak dzień czy godzina.
Diagnostykę AMH można wykonać każdego dnia cyklu miesięcznego, o dowolnej porze – nie trzeba być na czczo. Jak odczytywać wynik badania rezerwy jajnikowej? Jakie są normy?
Normy AMH
Normy AMH są różne w zależności od wieku, ale też często sprzętu, jakim posługuje się dane laboratorium, dlatego wyniki zawsze należy interpretować w oparciu o dostarczony opis.
Zakres wartości hormonu antymüllerowskiego może się wahać w granicach (dane: Klinika Bocian)
- 20-24 l.: 1,52 - 9,95 ng/ml
- 25-29 l.: 0,71 - 7,59 ng/ml
- 30-34 l.: 0,41 - 6,96 ng/ml
- 35-39 l.: 0,06 - 4,44 ng/ml
- 40.45 l.: 0,01 - 1,79 ng/ml
Generalnie zakłada się, że poziom poniżej 1,0 ng/ml jest niski i może oznaczać problem z zajściem w ciążę. Jak więc widać¸ rezerwa jajnikowa po 40. roku życia, a nawet kilka lat wcześniej, jest już znacząco mniejsza, niż u młodszych kobiet, co bezpośrednio ogranicza perspektywę posiadania potomstwa.
Warto dodać, że wskaźnik AMH często bierze się pod uwagę w przypadku planowania in vitro, czyli zapłodnienia pozaustrojowego – służy on ocenie szans na zajście w ciąże oraz ustaleniu szczegółów postępowanie medycznego.
Można w tym kontekście wspomnieć, że różnego typu programy dofinasowania zabiegów in vitro zakładają zazwyczaj minimalne stężenie hormonu antymüllerowskiego na poziomie 0,7 ng/ml.
Wyniki AMH
Pamiętaj: interpretacja wyników AMH nie może być dokonywana na własną rękę. Ocenę parametrów należy zostawić lekarzowi. Nie tylko niski, ale też wysoki wynik AMH (powyżej 3 ng/ml) nie jest sytuacją pożądaną.
Nie zawsze oznacza to coś poważnego, jednak dla pewności warto jest wykluczyć dwa schorzenia, o których mocno podniesione stężenie potencjalnie może świadczyć. Są to:
- Zespół policystycznych jajników – zaburzenie w przebiegu którego dochodzi do zachwiania równowagi hormonalnej organizmu oraz nadprodukcji pęcherzyków w jajnikach
- Guz jajnika, zbudowany z komórek ziarnistych, takich samym jak oocyty.
Cena badania AMH
Badanie AMH jest skomplikowaną procedurą, wymagającą zaawansowanego sprzętu. Dlatego wiele laboratoriów, zajmujących się standardową diagnostyką, nie wykonuje tego testu. Gdzie zatem się udać w poszukiwaniu pomocy?
Najczęściej pacjentki mają sposobność zbadania hormonu antymüllerowskiego w specjalistycznych klinikach zajmujących się leczeniem niepłodności.
Cena badania AMH wynosi w zależności od miasta i laboratorium od 150 do 200 złotych, sporadycznie tylko zdarzają się oferty tańsze lub droższe.
Jak podnieść AMH?
Wiele pacjentek pyta, co można zrobić w sytuacji, gdy występuje niska rezerwa jajnikowa, czy poziom AMH można w jakiś sposób podnieść? Na obecnym etapie nauka nie przynosi pozytywnych odpowiedzi.
Stężenie hormonu antymüllerowskiego spada systematycznie z wiekiem (patrz dane powyżej), co jest nierozerwalnie związane z ilością pęcherzyków jajnikowych.
Wbrew różnego typu mitom, nie istnieją domowe sposoby na zwiększenie rezerwy, aczkolwiek specjaliści przyznają, że odpowiednia dieta i suplementacja, dobrane indywidualnie z lekarzem dla potrzeb danej pacjentki, mogą poprawić parametry jakościowe oocytów.
Istnieją doniesienia o badaniach dotyczących metod podniesienia poziomu AMH, w dużej mierze mają one na razie charakter hipotez lub eksperymentów i nie są w powszechnym zastosowaniu.
